Pozwolenie na wcześniejsze opuszczenie pracy i żądanie odpracowania godzin
• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Pracuję na umowie o pracę na czas nieokreślony w systemie równoważnym. Pracodawca w grafiku na ten miesiąc wpisał mi na niedzielę 8 godzin pracy w godzinach 10–18. W ciągu dnia koordynatorzy (osoby odpowiedzialne w pracy m.in. za zarządzanie czasem pracy – układanie grafików, dopisywanie zmian, godzin itp.) wysłali do mnie i innych pracowników maila o tytule „Wcześniejsze wyjście” i o treści: „Dziś pracę możecie skończyć nieco wcześniej. Chętnych zapraszamy do kontaktu z nami pod numerem…”. W odpowiedzi na tego maila poinformowałem o chęci ze skorzystania z tej oferty. Dostałam zgodę na opuszczenie pracy o godz. 14. Teraz przełożeni żądają odpracowania tych 4 godzin, bo grafik się nie będzie zgadzać. Zmuszono mnie do podpisania wstecznie wniosku o wyjście prywatne. Czy faktycznie muszę odpracować te godziny, skoro dostałam pozwolenie na wcześniejsze opuszczenie pracy?
Czas pracy pracownika
Z treści art. 128 § 1 Kodeksu pracy wynika, że „czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”. Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 129 § 1 czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem § 2 oraz art. 135–138, 143 i 144. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1).
Zobacz też: Kiedy najlepiej przejść na świadczenie kompensacyjne
Zgoda na wcześniejsze wyjście z pracy
Ustawodawca nie uregulował wprost zasad i warunków udzielania zwolnień oraz ich odpracowywania, warto więc zadbać o to, aby zostały one określone w przepisach wewnątrzzakładowych. Jeśli zakład pracy nie jest zobowiązany do ustanawiania tych aktów lub gdy takie wyjścia są sporadyczne, najlepiej ustalać je każdorazowo w pisemnym porozumieniu z pracownikiem.
Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy jedynie, gdy przepis tak stanowi. Wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym ustala się na zasadach określonych w art. 130 Kodeksu pracy.
Opracowanie godzin
Zasadniczo więc pracodawca może wymagać odpracowania godzin. Jeśli pracownik nie wypracuje należnego wymiaru czasu pracy z winy pracodawcy, bo pracodawca źle zaplanuje czas pracy pracownika, to pracownik nie może ponosić negatywnych tego konsekwencji.
Zgodnie z art. 94 ust. 2 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy. Jeśli z tego obowiązku wywiązał się niewłaściwie, nie może odpowiedzialności, w tym finansowej, przerzucać na pracowników.
Wynagrodzenie za przestój
Jeśli z przyczyn niedotyczących pracodawca pracownik nie może wykonywać pracy, ma prawo do wynagrodzenia za przestój, o którym mowa w art. 81 kodeksu pracy: „pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów”.
Istotny jest więc powód zezwolenia na wcześniejsze wyjście, aby jednoznacznie odpowiedzieć.
Choć zasadniczo – tak, powinien Pan odpracować godziny, chyba że ich skrócenie było spowodowane nieprawidłową organizacją czasu pracy przez pracodawcę. Wówczas należy się Panu postojowe.
Przykłady
Anna, pracowniczka sklepu odzieżowego
W niedzielę Anna miała zaplanowaną ośmiogodzinną zmianę. Około południa kierownik napisał do zespołu, że z uwagi na niską frekwencję klientów można wyjść wcześniej. Anna skorzystała z okazji i opuściła sklep o 14:00, po uzyskaniu zgody. Kilka dni później poproszono ją o podpisanie wstecznego wniosku o wyjście prywatne i odpracowanie brakujących godzin. Poczuła się oszukana, bo wcześniejsze wyjście zostało zaproponowane przez przełożonego.
Tomasz, pracujący w magazynie logistycznym
Podczas spokojnej niedzieli, przełożony Tomasza poinformował go, że może wcześniej skończyć zmianę, bo zrealizowano wszystkie dzienne zamówienia. Tomasz wrócił do domu o 14:00 zamiast 18:00. Po tygodniu dział kadr przesłał mu nowy grafik z dodatkowymi godzinami do odrobienia. Tomasz był zaskoczony – nie z własnej inicjatywy skrócił czas pracy, lecz na prośbę firmy.
Ewelina, zatrudniona w call center
W dniu pracy Eweliny system CRM uległ awarii, przez co koordynatorzy zaproponowali pracownikom wcześniejsze wyjście. Ewelina skorzystała z tej możliwości, mając potwierdzenie zgody mailowej. Mimo to, w kolejnym miesiącu zobaczyła w harmonogramie dodatkowe godziny „do odrobienia”. Odmówiła ich wykonania, argumentując, że przerwa w pracy wynikała z błędu systemu – nie z jej winy.
Podsumowanie
Pracodawca ma prawo oczekiwać odpracowania godzin tylko wtedy, gdy wcześniejsze wyjście z pracy wynikało z prywatnej potrzeby pracownika. Jeżeli natomiast to pracodawca zaproponował wcześniejsze zakończenie zmiany – z własnej inicjatywy lub na skutek niewłaściwego zaplanowania grafiku – obowiązek odpracowania nie powinien mieć miejsca. Pracownik nie może ponosić negatywnych konsekwencji organizacyjnych decyzji przełożonych. Kluczowe znaczenie ma przyczyna wcześniejszego wyjścia oraz forma, w jakiej zostało ono uzgodnione. W takich sytuacjach warto dokumentować ustalenia, aby uniknąć nieporozumień i ewentualnych roszczeń.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy w podobnej sprawie? Skorzystaj z naszej porady prawnej online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Opisz swój problem, a doświadczony prawnik przeanalizuje sytuację i udzieli Ci konkretnej odpowiedzi w oparciu o obowiązujące przepisy. Działamy sprawnie i rzetelnie – Twoje prawa są dla nas najważniejsze.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
