• Autor: Marta Handzlik
Przebywam na zwolnieniu lekarskim, wypowiedzenie z pracy kończy się 31 stycznia. Jestem w wieku emerytalnym i pobieram rentę po zmarłym niedawno mężu. Czy po ustaniu zatrudnienia otrzymam odprawę 6-miesięczną (budżetówka) oraz nagrodę jubileuszowa, którą otrzymałabym, gdybym pracowała, za 11 miesięcy (nagrodę jubileuszowa otrzymywałam zawsze 11 stycznia)?
Zgodnie z § 8 rozporządzenia w sprawie wynagrodzenia pracowników samorządowych „pracownik samorządowy nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe”.
„W razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy pracownikowi samorządowemu, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia ustania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu ustania stosunku pracy”.
Zobacz też: Wypłata nagrody jubileuszowej przy przejściu na emeryturę
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 grudnia 1993 r. (sygn. akt I PRN 111/93) podniósł, że przewidziany w przepisach regulujących prawo do odprawy „związek” między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej może mieć nie tylko charakter przyczynowy, czasowy, ale także funkcjonalny.
Sąd Najwyższy podkreślił, że odprawa przysługuje pracownikowi w związku z nabyciem prawa do emerytury (lub renty), a nie pracownikowi, który nabył już prawo do tego świadczenia, lub też w chwili nabycia tego prawa. Oznacza to, że ustawodawca zakłada, iż odprawa przysługuje także po rozwiązaniu stosunku pracy, a więc nawet tym samym osobom, które pracownikami już nie są.
Powstanie prawa do emerytury nie musi mieć miejsca bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, byleby między tym rozwiązaniem a powstaniem prawa do tych świadczeń zachodził „związek”. Może to być związek przyczynowy i czasowy, ale wystarczy także związek funkcjonalny. W przeciwnym razie ustawodawca posłużyłby się bardziej restryktywną z punktu widzenia interesów pracownika formułą prawną, wymagającą np. aby rozwiązanie stosunku pracy następowało „z powodu” nabycia prawa do emerytury bądź też z powodu podjęcia przez stronę stosunku pracy działań zmierzających do uzyskania przez pracownika emerytury i uzyskania przez niego takiego świadczenia.
Należy więc przyjąć, że przesłankami nabycia prawa do odprawy są rozwiązanie stosunku pracy, przyznanie prawa do świadczenia i związek funkcjonalny między nimi. Przyznanie prawa do emerytury może więc nastąpić po pewnym czasie od ustania stosunku pracy, byle między nimi występował związek funkcjonalny. Prawo do odprawy powstaje w chwili spełnienia wszystkich jego przesłanek, a więc w dacie przyznania prawa do emerytury, jeżeli następuje to po pewnym czasie od rozwiązania stosunku pracy.
Zatem przyznanie świadczenia emerytalnego po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy. Użycie sformułowania „w związku” daje zatem prawo do odprawy pracownikom w tych przypadkach, w których rozwiązanie stosunku pracy nie zbiega się w czasie z nabyciem prawa do emerytury.
W mojej opinii odprawa emerytalna będzie Pani przysługiwała tak samo jak nagroda jubileuszowa, bowiem do tej drugiej brakuje Pani mniej niż 12 miesięcy.
Jeśli chodzi o konsultację ze związkiem zawodowym – jest ona konieczna zawsze, gdy dochodzi do wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony.
Pani Anna, wieloletni pracownik administracji publicznej.
Pani Anna pracowała w urzędzie gminy przez 25 lat. Na rok przed osiągnięciem wieku emerytalnego i nabyciem pełnych praw emerytalnych, złożyła wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Chciała skorzystać z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. W momencie rozwiązania stosunku pracy, do uzyskania kolejnej nagrody jubileuszowej brakowało jej 10 miesięcy. Zgodnie z przepisami, otrzymała zarówno odprawę emerytalną (w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia), jak i nagrodę jubileuszową, ponieważ brakowało jej mniej niż 12 miesięcy do jej nabycia. Ten przykład ilustruje sytuację, w której pracownik odchodzi z pracy tuż przed nabyciem uprawnień emerytalnych i otrzymuje oba świadczenia.
Pan Jan, pracownik oświaty.
Pan Jan pracował jako nauczyciel przez 30 lat. Na 3 miesiące przed osiągnięciem wieku emerytalnego uległ poważnemu wypadkowi, w wyniku którego orzeczono u niego niezdolność do pracy i przyznano mu rentę. Jego stosunek pracy został rozwiązany z powodu orzeczenia o niezdolności do pracy. Pan Jan otrzymał odprawę rentową (odpowiednik odprawy emerytalnej) oraz nagrodę jubileuszową, do której brakowało mu mniej niż 12 miesięcy. Ten przykład pokazuje, że odprawa i nagroda przysługują również w przypadku ustania zatrudnienia z powodu niezdolności do pracy i przejścia na rentę.
Pani Maria, pracownik służby zdrowia.
Pani Maria pracowała jako pielęgniarka przez 18 lat. Z powodu problemów zdrowotnych, na 6 miesięcy przed nabyciem uprawnień emerytalnych, była zmuszona skorzystać z długotrwałego zwolnienia lekarskiego. Po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, pracodawca rozwiązał z nią umowę o pracę. Pani Maria po kilku miesiącach otrzymała decyzję o przyznaniu jej emerytury. W tym przypadku, mimo że rozwiązanie umowy o pracę nie nastąpiło bezpośrednio przed przejściem na emeryturę, zachodził związek funkcjonalny między ustaniem zatrudnienia a nabyciem prawa do emerytury. Pani Maria otrzymała więc odprawę emerytalną. Natomiast, ponieważ do kolejnej nagrody jubileuszowej brakowało jej więcej niż 12 miesięcy w momencie ustania stosunku pracy, nie otrzymała jej. Ten przykład podkreśla, że związek funkcjonalny między ustaniem zatrudnienia a emeryturą jest kluczowy dla uzyskania odprawy, ale nie gwarantuje automatycznie wypłaty nagrody jubileuszowej, jeśli do niej brakuje więcej niż rok.
Zarówno odprawa emerytalna (lub rentowa), jak i nagroda jubileuszowa mogą przysługiwać pracownikowi po ustaniu zatrudnienia, jeśli spełnione są określone warunki. Kluczowy jest związek funkcjonalny między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty. W przypadku nagrody jubileuszowej istotne jest, by do jej nabycia brakowało mniej niż 12 miesięcy w momencie ustania zatrudnienia. Prawo do obu świadczeń wynika z przepisów prawa pracy i orzecznictwa sądowego, a każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie, z uwzględnieniem konkretnych okoliczności.
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w zakresie odpraw emerytalnych, rentowych lub nagród jubileuszowych? Zastanawiasz się, czy przysługują Ci te świadczenia po ustaniu zatrudnienia? Oferujemy profesjonalne konsultacje prawne, podczas których analizujemy konkretną sytuację Klienta, udzielamy szczegółowych wyjaśnień prawnych oraz pomagamy w dochodzeniu należnych roszczeń. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc i upewnić się, że Twoje prawa są chronione.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1993 r. sygn. akt I PRN 111/93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
