• Autor: Marek Gola
Otrzymałem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem od pracodawcy, z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Uzasadnienie to redukcja zatrudnienia związana z koniecznością ograniczenia kosztów pracy w związku ze spadkiem obrotów. W piśmie pracodawca zobowiązuje mnie do wykorzystania urlopu. Czy chodzi tylko o urlop zaległy czy też bieżący? Czy przysługuje mi odprawa? Firma ma ponad 20 osób.
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu pracy zwanego dalej K.p. oraz przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników zwana dalej ustawą o zwolnieniach grupowych.
Z treści Pani pytania wynika, że pracodawca wypowiedział Pani umowę o pracę. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano redukcję etatów związaną z koniecznością ograniczenia kosztów pracy w związku ze spadkiem obrotów. Jest Pani zobowiązana wykorzystać urlop.
W pierwszej kolejności godzi się podkreślić, iż zastosowanie znajdzie przepis art. 1671 Kodeksu pracy, zgodnie z którym „w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu”. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 1551. Jak podkreśla się w literaturze, użyty w zdaniu drugim zwrot „z wyłączeniem urlopu zaległego” nie oznacza, że pracodawca na mocy komentowanego artykułu nie może zobowiązać pracownika do wykorzystania zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia. Oznacza on jedynie, że do wymiaru urlopu przysługującego za rok, w którym następuje rozwiązanie umowy o pracę wskutek upływu okresu wypowiedzenia, stosuje się art. 1551, przyznający urlop proporcjonalnie do okresu pracy w tymże roku.
Powyższy zapis oznacza, iż pracownik nie może polemizować z pracodawcą co do wykorzystania urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Potwierdził to Sąd Najwyższy, którego zdaniem udzielenie urlopu w okresie wypowiedzenia zależne jest jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić (wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2011 r., sygn. akt II PK 302/10).
Jeżeli chodzi o odprawę, to w tej sprawie wydaje się, że zastosowanie znajdzie ustawa o zwolnieniach grupowych, a w szczególności art. 10 i art. 8 ww. ustawy.
W Pana zainteresowaniu pozostaje przepis art. 8 ustawy, zgodnie z którym:
„Art. 8. 1. Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
2. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia, o którym mowa w ust. 1, przepis art. 36 § 1[1] Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.
3. Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
4. Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy”.
Zgodnie z art. 10 ustawy „przepisy art. 5 ust. 3–7 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1”.
Krótki staż pracy
Pan Kowalski pracował w firmie X przez 1,5 roku. Z powodu restrukturyzacji, firma zdecydowała się na redukcję etatów i wręczyła mu 1-miesięczne wypowiedzenie. Pan Kowalski miał do wykorzystania 5 dni urlopu bieżącego i 3 dni urlopu zaległego z poprzedniego roku. Pracodawca zobowiązał go do wykorzystania całego urlopu w trakcie okresu wypowiedzenia. Pan Kowalski, pomimo początkowych obaw, musiał się do tego zastosować. Otrzymał normalne wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, wliczając w to dni urlopowe. Dodatkowo, ze względu na zwolnienie z przyczyn niedotyczących pracownika i fakt, że firma zatrudniała ponad 20 osób, otrzymał odprawę w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Długi staż pracy i spór o termin urlopu
Pani Nowak pracowała w firmie Y przez 12 lat. Otrzymała 3-miesięczne wypowiedzenie z powodu likwidacji jej stanowiska. Przysługiwało jej 20 dni urlopu bieżącego i 10 dni urlopu zaległego. Pracodawca zaproponował jej wykorzystanie całego urlopu w pierwszych dwóch miesiącach okresu wypowiedzenia. Pani Nowak wolała wykorzystać część urlopu pod koniec okresu wypowiedzenia, aby mieć więcej czasu na poszukiwanie nowej pracy. Pracodawca jednak pozostał nieugięty, powołując się na art. 167(1) Kodeksu pracy. Pani Nowak musiała się podporządkować decyzji pracodawcy. Oprócz wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, otrzymała odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, zgodnie z jej stażem pracy.
Brak możliwości wykorzystania całego urlopu
Pan Wiśniewski pracował w firmie Z przez 5 lat. Otrzymał 2-miesięczne wypowiedzenie. Miał do wykorzystania 15 dni urlopu bieżącego i 5 dni urlopu zaległego. Z uwagi na specyfikę pracy i konieczność dokończenia ważnych projektów, pracodawca zgodził się, aby Pan Wiśniewski wykorzystał tylko 10 dni urlopu bieżącego. Za pozostałe dni urlopu (5 dni bieżącego i 5 dni zaległego) pracodawca wypłacił mu ekwiwalent pieniężny wraz z ostatnim wynagrodzeniem. Dodatkowo, otrzymał odprawę w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia.
Pracodawca ma prawo, a pracownik obowiązek, wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia, jeśli pracodawca tak zdecyduje. Dotyczy to zarówno urlopu bieżącego, jak i zaległego. Decyzja o terminie urlopu leży po stronie pracodawcy i nie wymaga zgody pracownika. W przypadku zwolnień z przyczyn niedotyczących pracownika, pracownikowi przysługuje również odprawa, której wysokość zależy od stażu pracy i liczby zatrudnionych w firmie. Jeśli wykorzystanie całego urlopu w okresie wypowiedzenia jest niemożliwe, pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni.
Potrzebujesz szybkiej i rzetelnej porady prawnej bez wychodzenia z domu? Oferuję profesjonalne konsultacje prawne online, obejmujące szeroki zakres dziedzin prawa. Opisz problem w formularzu.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2011 r., sygn. akt II PK 302/10
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy