Zmiana pracy w czasie ciąży
• Autor: Marta Handzlik
Jestem w ósmym tygodniu ciąży. Chciałabym zmienić pracę; dostałam propozycję zatrudnienia na lepszych warunkach niż dotychczas (zgodną z moim doświadczeniem i kwalifikacjami). Istnieje obawa, że wkrótce po podpisaniu nowej umowy o pracę będę musiała iść na zwolnienie lekarskie. Czy ZUS może zakwestionować taką umowę?
Kontrola ZUS zasadności zatrudnienia w przypadku kobiety w ciąży
Odpowiadając na Pani pytanie, uprzejmie informuję, że nie ma żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o zatrudnienie i zmianę pracy w czasie ciąży. Takie przepisy naruszałyby zasadę swobody zatrudnienia, sugerowałyby dyskryminację. Z tego powodu nikt nie może kwestionować woli kobiety, która w czasie ciąży chce zmienić pracę, ani woli pracodawcy, który ma życzenie zatrudnić taką kobietę.
Oczywiście takie zatrudnienie musi być faktyczne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może bowiem zakwestionować umowę, która ma na celu obejście prawa (wyłudzenie zasiłku chorobowego i macierzyńskiego). Dlatego ZUS ma pełne prawo dokonać kontroli takiego zatrudnienia. Kontrola obejmuje sprawdzenie zasadności zatrudnienia, istnienia danego stanowiska pracy, kwalifikacji pracownika. Zdarzały się przypadki, gdy ZUS stwierdzał, że osoba zatrudniona nie ma wymaganych kwalifikacji na dane stanowisko. ZUS może także oprzeć swoją ocenę na braku miejsca do pracy – na przykład osoba zatrudniona na danym stanowisku nie ma własnego biurka, komputera. Jeśli ZUS uzna, że zatrudnienie było fikcyjne, to zażąda od pracownicy zwrotu wypłaconych świadczeń, pracodawca zaś będzie odpowiadał za składanie fałszywych oświadczeń.
Zobacz też: Podpisanie umowy o pracę w trakcie ciąży
Zmiana pracodawcy w trakcie ciąży
Jeśli zatem faktycznie chce Pani zmienić pracę w trakcie ciąży i ma Pani ku temu warunki, to oczywiście może Pani to zrobić.
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i za wynagrodzeniem. Te trzy wymienione cechy decydują o istnieniu stosunku pracy. Jedna strona deklaruje zatem wolę świadczenia pracy, natomiast druga – stworzenie stanowiska pracy i zapewnienie świadczenia pracy za wynagrodzeniem.
Podważenie przez ZUS umowy o pracę
Oczywiście, nie zawsze, kiedy istnieją podejrzenia co do realności stosunku pracy, umowa o pracę jest uznawana przez ZUS za nieważną. ZUS podważa istnienie stosunku pracy, jeśli ustali, że mimo zawarcia formalnej umowy o pracę nie nastąpiło nawiązanie stosunku pracy, ponieważ praca nie była świadczona lub nie były realizowane inne elementy stosunku pracy.
ZUS może podważyć umowę o pracę na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest wykazanie, że umowa miała charakter pozorny. Drugi – to wykazanie, że umowa została zawarta w celu obejścia prawa lub jest ona niezgodna z zasadami współżycia społecznego. Każde z tych ustaleń prowadzi do stwierdzenia nieważności umowy.
Wobec powyższego uważam, ze nie powinna się Pani obawiać zmiany pracy w ciąży. Owszem, ZUS ma prawo do przeprowadzenia kontroli, jednakże jeśli umowa nie jest tylko umową pozorną, nie będzie podstaw, aby zakwestionować Pani uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a także sam fakt zawarcia umowy.
Przykłady
Kasia pracowała w niewielkiej firmie jako asystentka biura. Gdy zaszła w ciążę, wiedziała, że jej obecne stanowisko nie daje jej stabilizacji ani rozwoju. Po kilku rozmowach kwalifikacyjnych przyjęła ofertę w średniej firmie logistycznej jako koordynatorka działu. Pracowała na nowym stanowisku przez dwa tygodnie, po czym lekarz zalecił jej zwolnienie lekarskie. Pomimo krótkiego stażu ZUS nie zakwestionował jej zatrudnienia – nowy pracodawca przedstawił dokumentację, a Kasia miała odpowiednie kwalifikacje i realnie wykonywała swoje obowiązki.
Anna była specjalistką ds. marketingu z kilkuletnim doświadczeniem. Gdy dowiedziała się o ciąży, nie planowała zmiany pracy, ale trafiła się okazja nie do odrzucenia – agencja reklamowa zaproponowała jej etat z lepszym wynagrodzeniem i elastycznym czasem pracy. Przeszła przez pełny proces rekrutacyjny, została zatrudniona i po miesiącu musiała przejść na L4 z powodu komplikacji. Podczas kontroli ZUS poprosił o zakres obowiązków i dokumenty potwierdzające jej działania – wszystko przebiegło bez problemów, bo Anna faktycznie pracowała i miała dobrze udokumentowaną aktywność zawodową.
Monika przyjęła ofertę pracy jako grafik komputerowy w start-upie, mimo że była już w 10. tygodniu ciąży. Wspólnie z pracodawcą ustalili warunki zatrudnienia zdalnego, a Monika od razu włączyła się w realizację projektów. Po trzech tygodniach przeszła na zwolnienie lekarskie, ale zanim to się stało, zdążyła zrealizować kilka zadań i pozostawiła ślad w systemach firmowych. Dzięki temu, gdy ZUS przeprowadził kontrolę, nie było wątpliwości co do realności jej zatrudnienia.
Podsumowanie
Zmiana pracy w czasie ciąży jest całkowicie dopuszczalna i zgodna z prawem – kobieta ma prawo szukać lepszych warunków zatrudnienia, nawet jeśli wkrótce po podpisaniu umowy będzie musiała skorzystać ze zwolnienia lekarskiego. Kluczowe jest jednak, aby zatrudnienie było faktyczne, a nie tylko formalne. ZUS ma prawo skontrolować zasadność zawartej umowy, lecz jeśli praca rzeczywiście była wykonywana, a pracodawca i pracownik działali w dobrej wierze, nie ma podstaw do zakwestionowania umowy ani wypłaty świadczeń. Dlatego warto zadbać o rzetelną dokumentację i realne wykonywanie obowiązków – to najlepsza ochrona przed ewentualnymi wątpliwościami ze strony ZUS.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w sprawie zmiany pracy w ciąży lub innej sytuacji związanej z zatrudnieniem? Skorzystaj z naszej pomocy online – szybko, bez wychodzenia z domu i w pełni bezpiecznie. Nasi prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, przeanalizują dokumenty i pomogą Ci podjąć najlepszą decyzję. Wejdź na eporady24.pl i opisz swój problem – my zajmiemy się resztą.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
