• Autor: Marta Handzlik
Jestem w ósmym tygodniu ciąży. Chciałabym zmienić pracę; dostałam propozycję zatrudnienia na lepszych warunkach niż dotychczas (zgodną z moim doświadczeniem i kwalifikacjami). Istnieje obawa, że wkrótce po podpisaniu nowej umowy o pracę będę musiała iść na zwolnienie lekarskie. Czy ZUS może zakwestionować taką umowę?
Odpowiadając na Pani pytanie, uprzejmie informuję, że nie ma żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o zatrudnienie i zmianę pracy w czasie ciąży. Takie przepisy naruszałyby zasadę swobody zatrudnienia, sugerowałyby dyskryminację. Z tego powodu nikt nie może kwestionować woli kobiety, która w czasie ciąży chce zmienić pracę, ani woli pracodawcy, który ma życzenie zatrudnić taką kobietę.
Oczywiście takie zatrudnienie musi być faktyczne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może bowiem zakwestionować umowę, która ma na celu obejście prawa (wyłudzenie zasiłku chorobowego i macierzyńskiego). Dlatego ZUS ma pełne prawo dokonać kontroli takiego zatrudnienia. Kontrola obejmuje sprawdzenie zasadności zatrudnienia, istnienia danego stanowiska pracy, kwalifikacji pracownika. Zdarzały się przypadki, gdy ZUS stwierdzał, że osoba zatrudniona nie ma wymaganych kwalifikacji na dane stanowisko. ZUS może także oprzeć swoją ocenę na braku miejsca do pracy – na przykład osoba zatrudniona na danym stanowisku nie ma własnego biurka, komputera. Jeśli ZUS uzna, że zatrudnienie było fikcyjne, to zażąda od pracownicy zwrotu wypłaconych świadczeń, pracodawca zaś będzie odpowiadał za składanie fałszywych oświadczeń.
Zobacz też: Podpisanie umowy o pracę w trakcie ciąży
Jeśli zatem faktycznie chce Pani zmienić pracę w trakcie ciąży i ma Pani ku temu warunki, to oczywiście może Pani to zrobić.
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i za wynagrodzeniem. Te trzy wymienione cechy decydują o istnieniu stosunku pracy. Jedna strona deklaruje zatem wolę świadczenia pracy, natomiast druga – stworzenie stanowiska pracy i zapewnienie świadczenia pracy za wynagrodzeniem.
Oczywiście, nie zawsze, kiedy istnieją podejrzenia co do realności stosunku pracy, umowa o pracę jest uznawana przez ZUS za nieważną. ZUS podważa istnienie stosunku pracy, jeśli ustali, że mimo zawarcia formalnej umowy o pracę nie nastąpiło nawiązanie stosunku pracy, ponieważ praca nie była świadczona lub nie były realizowane inne elementy stosunku pracy.
ZUS może podważyć umowę o pracę na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest wykazanie, że umowa miała charakter pozorny. Drugi – to wykazanie, że umowa została zawarta w celu obejścia prawa lub jest ona niezgodna z zasadami współżycia społecznego. Każde z tych ustaleń prowadzi do stwierdzenia nieważności umowy.
Wobec powyższego uważam, ze nie powinna się Pani obawiać zmiany pracy w ciąży. Owszem, ZUS ma prawo do przeprowadzenia kontroli, jednakże jeśli umowa nie jest tylko umową pozorną, nie będzie podstaw, aby zakwestionować Pani uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a także sam fakt zawarcia umowy.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy