Wypowiedzenie umowy o pracę przez nauczyciela zatrudnionego na czas określony
• Autor: Marta Handzlik
Rozważając kwestię wcześniejszego rozwiązania umowy okresowej przed upływem jej terminu, warto zwrócić uwagę na szczególne przepisy prawa pracy oraz pragmatykę nauczycielską. Choć ogólna zasada mówi, że umowy na czas określony rozwiązują się automatycznie z upływem czasu, na jaki zostały zawarte, istnieją wyjątki umożliwiające wcześniejsze ich rozwiązanie. W artykule omówione zostaną na przykładzie zapytania pani Izabeli przepisy Kodeksu pracy dopuszczające taką możliwość z uwzględnieniem specyfiki umów nauczycielskich, podkreślając różnice i warunki, na jakich można zakończyć stosunek pracy przed czasem.
Pani Izabela jest nauczycielem kontraktowym. Łączy ją z pracodawcą umowa o pracę na czas określony do zawartą do 31 sierpnia przyszłego roku. Chciałaby jednak złożyć wypowiedzenie stosunku pracy z dniem 31 sierpnia tego roku. Pani Izabela pyta, co musi zrobić, aby doszło do rozwiązania jej umowy przed terminem.
Rozwiązanie umowy okresowej przed upływem okresu jej trwania
Przepisy określające prawa i obowiązki nauczycieli nie zawierają uregulowań dotyczących rozwiązywania umowy okresowej przed upływem okresu jej trwania. Stąd zastosowanie będą miały przepisy Kodeksu pracy (K.p.). Zgodnie z treścią art. 30 § 1 pkt 4 K.p. – umowa o pracę zawarta na czas określony rozwiązuje się z upływem czasu, na jaki została zawarta. Oznacza to, że co do zasady takich umów o pracę nie można wypowiedzieć. Jednakże od tej zasady przepisy prawa pracy przewidują dwa wyjątki, które mogą mieć zastosowanie także w odniesieniu do nauczycielskich stosunków pracy.
Na gruncie pragmatyki nauczycielskiej stosunki pracy mogą być bowiem zawierane na czas określony w związku z zaistnieniem potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Oba te stosunki pracy, mimo że określone w tej samej podstawie prawnej, nieco się od siebie różnią w zakresie okresu ich trwania. Powiązanie bowiem przesłanki nawiązania umowy okresowej z potrzebą organizacji nauczania wywołuje konieczność ustalenia okresu jej trwania wyłącznie w odniesieniu do jednego roku szkolnego (o ile nie okresu trwania zajęć dydaktycznych), natomiast nawiązanie umowy na zastępstwo co do zasady nie musi odnosić się tylko do jednego roku szkolnego, jeżeli nieobecność zastępowanego nauczyciela jest dłuższa.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy na czas określony za wypowiedzeniem
Dopuszczalność wypowiadania umowy okresowej została przewidziana w treści art. 33 K.p. Zgodnie z treścią przepisu przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż sześć miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Rozwiązanie za wypowiedzeniem zakłada jednostronny charakter rozwiązania stosunku pracy, a więc bez konieczności uzyskiwania zgody drugiej strony stosunku pracy (tak jak ma to miejsce w ramach rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron).
Jeśli z umowy pani Izabeli wynika, że można ją rozwiązać za wypowiedzeniem, to swój zamiar zrealizuje za 2-tygodniowym wypowiedzeniem. Jeśli skutek miałby mieć miejsce 31 sierpnia, wówczas na dwa tygodnie przed pani Izabela musi złożyć wypowiedzenie na piśmie, w którym wskaże jaka umowa jest rozwiązywana, że wypowiedzenie wynosi 2 tygodnie oraz że jego skutek nastąpi 31 sierpnia.
Jeśli natomiast w umowie o pracę pani Izabeli brak zapisu o możliwości wypowiedzenia –nie może rozwiązać łączącego ją z pracodawcą stosunku pracy.
Przykłady
Przypadek Anny, nauczycielki matematyki
Anna podpisała umowę o pracę na czas określony na okres jednego roku szkolnego, aby zastąpić nauczyciela przebywającego na zwolnieniu lekarskim. Jednak po sześciu miesiącach, z powodu niespodziewanej zmiany w życiu osobistym, Anna musiała opuścić miasto i chciała rozwiązać umowę wcześniej. W umowie znalazła zapis umożliwiający wypowiedzenie z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, dzięki czemu mogła legalnie zakończyć swoje zobowiązania względem szkoły, respektując wymogi prawne.
Sytuacja Marcina, instruktora języka angielskiego
Marcin został zatrudniony na czas określony w prywatnej szkole językowej na okres jednego roku, aby pokryć wzmożone zapotrzebowanie na kursy językowe. Po ośmiu miesiącach pracy otrzymał atrakcyjną ofertę zatrudnienia za granicą. Sprawdziwszy swoją umowę, zdał sobie sprawę, że nie zawiera ona klauzuli umożliwiającej wcześniejsze wypowiedzenie. Zmuszony był więc pozostać do końca okresu umownego, by nie narazić się na konsekwencje prawne.
Doświadczenie Katarzyny, specjalisty IT
Katarzyna podpisała umowę na czas określony na dwa lata w firmie technologicznej, z klauzulą umożliwiającą wypowiedzenie umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem po upływie pierwszych sześciu miesięcy. Kiedy firma przeszła restrukturyzację i zmieniła priorytety projektów, Katarzyna uznała, że to dobry moment, by poszukać nowych wyzwań zawodowych. Dzięki klauzuli wypowiedzenia w umowie, bez problemu przeszła do nowej pracy, zachowując dobre relacje ze swoim poprzednim pracodawcą.
Podsumowanie
Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę na czas określony zależy od konkretnych zapisów zawartych w umowie oraz od przepisów prawa pracy. Wyjątki od zasady niezmienności okresu umownego, jakie przewiduje Kodeks pracy, pozwalają na pewną elastyczność zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Kluczowe jest dokładne zapoznanie się z treścią umowy przed jej podpisaniem oraz zrozumienie przysługujących praw i obowiązków, by w razie potrzeby móc podjąć właściwe kroki w kierunku zmiany warunków zatrudnienia lub wcześniejszego zakończenia stosunku pracy.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy w interpretacji lub sporządzeniu umowy o pracę? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online! Oferujemy profesjonalne doradztwo i pomoc w przygotowaniu pism, by zapewnić Ci bezpieczeństwo i klarowność Twoich umów pracowniczych. Formularz kontaktowy umieściliśmy pod tekstem – napisz.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
