Czy pracodawca może zmusić do dodatkowej pracy w soboty lub niedziele?

• Autor: Marta Handzlik

Pracuję normalnie 5 dni w tygodniu. Czy pracodawca może zmusić mnie do dodatkowej pracy w soboty lub niedziele przez okres 6 miesięcy?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.


Czy pracodawca może zmusić do dodatkowej pracy w soboty lub niedziele?

Rekompensata za pracę w niedzielę i święta

Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że zarówno za pracę w sobotę, która jest dniem wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, jak i za pracę w niedzielę należy skompensować całym dniem wolnym, niezależnie od liczby przepracowanych godzin nadliczbowych. Jeśli jednak praca w dni wolne przekracza 8 godzin, to dodatkowo – oprócz dnia wolnego – pracodawca musi zrekompensować nadgodziny. Ta dodatkowa rekompensata może mieć formę pieniężną (wynagrodzenie wraz z dodatkiem) lub formę czasu wolnego (na wniosek pracownika w proporcji 1:1, a bez wniosku 1:1,5).

Czas pracy pracownika zgodnie z Kodeksem pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 Kodeksu pracy).

Wątpliwości może budzić słowo „przeciętnie”, pracodawca bowiem ma prawo w taki sposób ustalać rozkład czasu pracy, aby w razie konieczności praca odbywała się w niektórych tygodniach przez 6 dni. Pracodawca jest w takiej sytuacji zobowiązany odpowiednio zmniejszyć liczbę dni pracy w pozostałych tygodniach okresu rozliczeniowego, co oznacza, że w całym okresie rozliczeniowym pracownik powinien otrzymać odpowiednią liczbę dni wolnych, wynikających z zasady przeciętnie pięciodniowego dnia pracy.

Zobacz też: 7-dniowy tydzień pracy

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Dzień wolny dla pracownika za pracę w sobotę

Pracodawca powinien więc za pracę w sobotę udzielić Panu innego wolnego dnia.

Ponadto zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca powinien zapewnić pracownikowi w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (art. 133 Kodeksu pracy).

System pracy, opisany w pytaniu, jest niedopuszczalny, narusza bowiem zasadę pięciodniowego tygodnia pracy. Sporządzanie rozkładu czasu pracy na większą liczbę dni w przyjętym okresie rozliczeniowym, niż wynikałoby to z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, stanowi wykroczenie polegające na naruszeniu przepisów o czasie pracy i zgodnie z art. 281 Kodeksu pracy podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Za pracę w dniu wolnym od pracy z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy pracodawca ma obowiązek udzielić innego dnia wolnego. Obowiązek udzielenia dnia wolnego w tym przypadku wygląda inaczej niż przy rekompensacie za pracę w niedziele i święta, gdzie możliwa jest wypłata dodatku do wynagrodzenia zamiast udzielenia dnia wolnego.

Kodeks pracy w art. 151 K.p. dopuszcza pracę w dniu wolnym dla pracownika, jeżeli wystąpią przesłanki uzasadniające wydanie przez pracodawcę polecenia pracy w godzinach nadliczbowych, czyli w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, lub w sytuacji, gdy występują szczególne potrzeby pracodawcy.

Podsumowując – pracodawca, w przypadku zaistnienia szczególnych potrzeb, może nakazać Panu pracę w sobotę lub niedzielę.

Przeczytaj też: Praca w soboty i niedziele

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Anna – pracowniczka działu księgowości
Anna pracuje od poniedziałku do piątku w dziale księgowości. Na początku roku jej szefowa poinformowała, że przez trzy miesiące będzie musiała pracować także w niektóre soboty ze względu na zamknięcie roku podatkowego. Mimo początkowego sprzeciwu, Anna zgodziła się, ponieważ obiecano jej dni wolne w inne tygodnie. Po czasie zauważyła jednak, że nie zawsze je otrzymuje i skonsultowała się z działem HR, który przypomniał kierownictwu o obowiązku rekompensaty dniem wolnym.

 

Marek – pracownik magazynu
Marek został wezwany w niedzielę do pracy z powodu awarii systemu w magazynie. Choć niedziela była dla niego dniem wolnym, nie odmówił, ponieważ sytuacja wymagała natychmiastowej reakcji. Po wszystkim pracodawca zapewnił mu wolny poniedziałek i dodatkowy dodatek do wynagrodzenia za nadgodziny, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

 

Justyna – pracowniczka biurowa w firmie IT
Justyna zauważyła, że od kilku miesięcy jej grafik regularnie uwzględnia soboty jako dni pracy. Zaniepokojona tym, że nikt nie daje jej w zamian innych dni wolnych, postanowiła zapytać dział kadr, czy to legalne. Okazało się, że firma łamie przepisy o przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy i po interwencji harmonogram został zmieniony.

Podsumowanie

Pracodawca może w wyjątkowych sytuacjach zobowiązać pracownika do pracy w sobotę lub niedzielę, jednak musi to być uzasadnione szczególną potrzebą firmy lub nagłą sytuacją, jak awaria czy zagrożenie. Taka praca zawsze wymaga odpowiedniej rekompensaty – dniem wolnym, a w przypadku przekroczenia norm czasu pracy również dodatkiem za nadgodziny. Regularne planowanie pracy w weekendy bez zapewnienia równoważnych dni wolnych narusza przepisy Kodeksu pracy i może skutkować sankcjami dla pracodawcy. Pracownik ma prawo domagać się przestrzegania zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Oferta porad prawnych

Jeśli masz wątpliwości dotyczące legalności poleceń służbowych, czasu pracy czy przysługujących Ci praw, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu możesz skonsultować swoją sytuację z doświadczonym prawnikiem, który wyjaśni Ci przepisy i pomoże znaleźć najlepsze rozwiązanie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Marta Handzlik

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info