• Autor: Dorota Kriger
Właśnie dowiedziałam się, że jestem w ciąży, a umowę mam od 1 grudnia 2008 r. na czas nieokreślony, czyli od niedawna. Czy pracodawca możne mnie zwolnić?
Kobiety w ciąży podlegają szczególnej ochronie i zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
W przypadku umowy na czas nieokreślony nie ma znaczenia, od kiedy ona trwa. Nie ma także znaczenia zaawansowanie ciąży.
Inaczej jest przy umowach na czas określony, na wykonanie określonej pracy lub na okres próbny. Wówczas należy brać pod uwagę okres trwania i zakończenia umowy o pracę w odniesieniu do skończonych miesięcy ciąży.
Prawo pracy w sposób szczególny traktuje też kobiety zatrudnione na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Jak widać z powyższego, tylko umowa na czas nieokreślony daje blisko stuprocentową pewność, że pracodawca nie będzie mógł rozwiązać z pracownicą umowy o pracę w okresie jej ciąży i urlopu macierzyńskiego.
Zobacz też: Podpisanie umowy na czas nieokreślony a ciąża
Nie daje to 100% pewności, gdyż – po pierwsze – zgodnie z art. 177 § 4 pracodawca może w drodze wypowiedzenia rozwiązać umowę o pracę z ciężarną pracownicą lub przebywającą na urlopie macierzyńskim, ale tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Jest to oczywiste z prostej przyczyny: jeśli przestaje istnieć pracodawca, to nie może nadal istnieć stosunek pracy, wiążący pracodawcę z pracownikiem. Dalsze przepisy Kodeksu pracy regulują, jakie świadczenia w takiej sytuacji przysługują zwolnionej pracownicy.
Po drugie, zatrudniona pracownica nie może mieć pewności, że umowa nie zakończy się w trakcie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, jeżeli pracodawca ma podstawy, aby zwolnić pracownicę bez wypowiedzenia z jej winy.
Kodeks pracy w art. 52 § 1 wymienia możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Są to następujące sytuacje:
Jeśli nie zajdzie żadna z wyżej wymienionych sytuacji, pracodawca nie będzie miał podstaw, aby Panią zwolnić.
Pracodawca, który rozwiąże umowę o pracę z kobietą w ciąży w sposób bezprawny, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł, a dodatkowo pracownica ma prawo w uzasadnionej sytuacji skierować sprawę do sądu pracy, domagając się przywrócenia do pracy lub odszkodowania (art. 45, 47 i 281 pkt 3 Kodeksu pracy).
Zwolnienie w trakcie restrukturyzacji
Anna, pracująca od 6 lat w dziale księgowości, zaszła w ciążę i poinformowała o tym pracodawcę. Kilka miesięcy później firma ogłosiła likwidację oddziału. Mimo szczególnej ochrony, została objęta zwolnieniami grupowymi, gdyż przepisy pozwalają na rozwiązanie umowy z ciężarną pracownicą w przypadku likwidacji pracodawcy.
Próba bezprawnego zwolnienia
Kasia, zatrudniona na czas nieokreślony, dowiedziała się o ciąży i po kilku dniach otrzymała wypowiedzenie „z przyczyn organizacyjnych”. Wiedząc o swoich prawach, skierowała sprawę do sądu pracy, który uznał wypowiedzenie za bezprawne. Pracodawca został zobowiązany do jej przywrócenia oraz wypłaty odszkodowania.
Dyscyplinarne rozwiązanie umowy
Marta, będąc w trzecim miesiącu ciąży, dopuściła się poważnego naruszenia obowiązków służbowych – fałszowania dokumentacji finansowej. Pracodawca, mając dowody, rozwiązał z nią umowę bez wypowiedzenia, co było zgodne z przepisami Kodeksu pracy. Marta nie mogła skorzystać z ochrony, ponieważ zwolnienie nastąpiło z jej winy.
Kobiety w ciąży zatrudnione na umowę na czas nieokreślony podlegają szczególnej ochronie i co do zasady nie mogą zostać zwolnione. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, takie jak likwidacja pracodawcy lub ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych przez zatrudnioną. Warto znać swoje prawa i w przypadku bezprawnego zwolnienia dochodzić ich w sądzie pracy. Ochrona wynikająca z Kodeksu pracy daje dużą stabilność zatrudnienia, ale nie gwarantuje stuprocentowego bezpieczeństwa w każdej sytuacji.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące swoich praw jako pracownica w ciąży, skorzystaj z naszej profesjonalnej pomocy prawnej online. Oferujemy szybkie i rzetelne porady dotyczące ochrony przed zwolnieniem, warunków zatrudnienia oraz możliwości dochodzenia roszczeń w sądzie pracy. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać indywidualną konsultację i pewność, że Twoje prawa są właściwie chronione.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy