Odprawa dla nauczyciela, wypowiedzenie czy porozumienie stron?
• Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Pod koniec maja zostałam wezwana do podpisania rozwiązania umowy za 3-miesięcznym wypowiedzeniem, dziś zostałam znowu wezwana i „ładnie” poproszona o zamianę rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron (tłumaczono to tym, że kadrowa popełniła błąd, bo po raz pierwszy rozwiązywała umowę z Karty Nauczyciela), co, jak myślę, jest kłamstwem. Na szczęście dyrekcja nie poprosiła mnie o zwrot poprzedniego dokumentu. Oba dokumenty są w załączniku. Proszę o wyjaśnienie, skąd ta nagła zmiana ze strony dyrekcji, mówiąc wprost – co „kombinuje” i czego chce mnie pozbawić? Co mogę zrobić z tą całą sytuacją? Dodam jeszcze, że w wypowiedzeniu jest wpisane, że zwalnia mnie za brak chęci do dalszego rozwoju zawodowego i rezygnacji ze stażu na nauczyciela mianowanego. Sytuacja z rezygnacją wyglądała tak, że zgłaszałam dyrekcji, że nie dogaduję się z opiekunem stażu, dyrekcja zamiotła całą sprawę pod dywan i przyjęła moją rezygnację. Bardzo proszę o poradę.
Wypowiedzenie umowy dla nauczyciela
Z analizy dokumentów i opisu stanu faktycznego nie doszukiwałabym się w działaniu dyrekcji nieuczciwości, a raczej nieszukania potencjalnych kłopotów czy roszczeń finansowych z Pani strony. W wypowiedzeniu jako jedną z przyczyn wskazano bowiem zmiany organizacyjne (zmiana planu nauczania uniemożliwiająca Pani dalsze zatrudnianie), a zatem przyczynę zależną od pracodawcy, a nie od Pani. Wskazać zaś należy, że wypowiedzenie i rozwiązanie umowy na czas nieokreślony zawartej z nauczycielem nie jest prawnie dopuszczalne w trakcie roku szkolnego, bowiem stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony można rozwiązać w trakcie roku szkolnego tylko za porozumieniem stron.
Art. 27 Karty Nauczyciela wskazuje:
„1. Rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony następuje z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.
3. Do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony stosuje się również przepisy art. 23 ust. 1 pkt 2, 3, 5 i 6, ust. 2 pkt 2, 3, 5 i 6 oraz ust. 3-5.
4. Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony ulega rozwiązaniu, jeżeli w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nauczyciel nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego”.
Podstawa wypowiedzenia
W wypowiedzeniu powołano się zaś w podstawie na art. 20 ust. 1 pkt 2, który stanowi, że dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Z tegoż powodu dyrekcja miała obowiązek przyznać Pani odprawę pieniężną, co zresztą napisała w wypowiedzeniu.
Przypuszczam, że dyrekcja zorientowała się o tym po fakcie, jak już Pani wręczono pismo (może faktycznie nie przeczytano, co napisała kadrowa), i poproszono Panią o zmianę tego trybu na porozumienia. Pani nie miała obowiązku go podpisywać, ale Pani to zrobiła, więc uchylono wypowiedzenie i zakończono stosunek pracy porozumieniem. Porozumienie to już nie ww. podstawa, a zgodna wola stron. Porozumienie nie jest z przyczyn z art. 20 KN, więc nie ma Pani prawa do doprawy. Podpisując je, wyraziła Pani na to zgodę i zaakceptowała zmianę trybu, zresztą na samym porozumieniu podpisanym przez Panią jest zapis, że rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 22 maja uznaje się za anulowane (co prawda wskazano rok 2022 zamiast 2023, ale to oczywista omyłka pisarska – niemniej powinni ją sprostować).
Podpisanie porozumienia stron
Potencjalnie mogłaby Pani żądać unieważnienia swego podpisu pod porozumieniem, ale musiałaby Pani wykazać, że np. grożono Pani, że jak Pani nie podpisze porozumienia to uczynią coś negatywnego dla Pani (art. 87 Kodeksu cywilnego: „Kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe”), względnie, że wprowadzono Panią w błąd, ale tu szanse są znikome, bo porozumienie jest jasne, czytelne, mogła je Pani przeczytać, a na błąd można się powoływać tylko jak poniżej:
„§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny)” – art. 84 Kodeksu cywilnego.
Przy tak czytelnym piśmie, braku zmuszania Pani itd. powoływanie się na ww. przesłankę ma znikome szanse na skuteczność odwołania podpisu pod porozumieniem.
Przykłady
Zmiana warunków pracy a porozumienie stron
Anna, nauczycielka matematyki w liceum, została poinformowana pod koniec maja, że jej umowa zostaje rozwiązana z trzymiesięcznym wypowiedzeniem z powodu braku dalszej możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin. Po kilku dniach dyrekcja szkoły ponownie skontaktowała się z Anną, prosząc o podpisanie nowego dokumentu rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron. Wyjaśniono jej, że poprzedni dokument zawierał błędy proceduralne. Anna była zaniepokojona, podejrzewając, że dyrekcja chce uniknąć wypłacenia jej odprawy, która przysługuje w przypadku wypowiedzenia umowy z winy pracodawcy. Po konsultacji z prawnikiem dowiedziała się, że podpisując nowe porozumienie, faktycznie traci prawo do odprawy.
Porozumienie stron zamiast wypowiedzenia
Tomasz, nauczyciel historii, otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia z powodu zmniejszenia liczby oddziałów w szkole. Kilka dni później został poproszony o zamianę wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Dyrekcja tłumaczyła to błędem administracyjnym, jednak Tomasz podejrzewał, że prawdziwym powodem jest chęć uniknięcia obowiązku wypłacenia mu odprawy. Tomasz odmówił podpisania nowego dokumentu, zachowując prawo do odprawy, która przysługuje mu zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela.
Skutki prawne podpisania porozumienia stron
Katarzyna, nauczycielka języka angielskiego, została poinformowana o rozwiązaniu umowy o pracę z powodu zmian organizacyjnych w szkole. Początkowo otrzymała wypowiedzenie z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Kilka dni później dyrekcja szkoły poprosiła ją o podpisanie nowego dokumentu - rozwiązania umowy za porozumieniem stron, tłumacząc to błędem kadrowym. Katarzyna, nie będąc pewna konsekwencji prawnych, zgodziła się na podpisanie nowego dokumentu. Po fakcie dowiedziała się, że w ten sposób straciła prawo do odprawy, która przysługuje w przypadku wypowiedzenia umowy z przyczyn niezależnych od pracownika.
Podsumowanie
Zmiana trybu wypowiedzenia umowy z nauczycielem z jednostronnego wypowiedzenia na porozumienie stron może mieć istotne konsekwencje finansowe dla pracownika, takie jak utrata prawa do odprawy. Ważne jest, aby nauczyciele dokładnie analizowali otrzymane dokumenty i konsultowali się z prawnikiem przed podpisaniem jakichkolwiek nowych porozumień. Świadomość swoich praw i przepisów zawartych w Karcie Nauczyciela jest kluczowa w takich sytuacjach.
Oferta porad prawnych
Zapewniamy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu pism związanych z wypowiedzeniem umowy o pracę. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji i zabezpieczyć swoje prawa. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Nauczyciel na urlopie dla poratowania zdrowia a podjęcie studiów doktoranckich i pobieranie stypendium naukowego
» Zmiana pracy z długim okresem wypowiedzenia, jak uniknąć ryzyka niedotrzymania umowy przez nowego pracodawcę?
» Odmowa wykonania polecenia służbowego, czy można odmówić pracy niezgodnej z umową?
» Ciąża i polska umowa o pracę za granicą, co gwarantuje L4 i macierzyńskie w przypadku oddelegowanej pracownicy?
» Zwolnienie lekarskie w ciąży po zakończeniu umowy a kontrola ZUS
Kodeks pracy
