Jak wyegzekwować zaległy urlop ? pracodawca nie chce udzielić urlopu

Pracodawca odmawia pracownikowi wykorzystania zaległego urlopu

W myśl art. 161 K.p. pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Stosownie do art. 163 K.p. urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Jeżeli pracodawca nie sporządza planu urlopu – a jest to możliwe w sytuacji, gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa albo gdy zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę – wówczas pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.

Zgodnie z art. 168 K.p. urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w myśl art. 163 K.p. (czyli w terminie ustalonym w planie urlopów bądź po porozumieniu z pracownikiem) należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Nie jest to jednak równoznaczne z bezwzględnym nakazem uwzględniania przez pracodawcę każdego wniosku pracownika o udzielenie urlopu (źrodło: PiP).

Takie są podstawowe zasady wynikające z przepisów Kodeksu pracy. Co jednak w sytuacji, gdy pracodawca odmawia Panu wykorzystania zaległego urlopu?

Zobacz też: Ile wcześniej trzeba zgłosić urlop wypoczynkowy

Samowolne udanie się na urlop przez pracownika

Jeżeli pański pracodawca nie zgadza się na wykorzystanie urlopu zaległego, Panu nie wolno samowolnie się na niego udać, informując jedynie szefa, że z tym dniem rozpoczął Pan urlop. Pracownik, który nie stawia się do pracy i nie usprawiedliwia swojej nieobecności, nie wykonuje swojego podstawowego obowiązku pracowniczego. Jest to naruszenie obowiązków pracownika i można zostać zwolnionym dyscyplinarnie. Pracodawca może również wybrać w takim przypadku łagodniejszą formę rozwiązania stosunku pracy i wypowiedzieć umowę albo nie rozwiązywać stosunku pracy, tylko zastosować karę porządkową.

Prawo do urlopu i wykorzystanie urlopu w danym roku kalendarzowym lub najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego (art. 168 K.p.) nie może być realizowane w sposób dowolny bez uzgodnienia z pracodawcą (wyrok SN z 16.12.2008 r., I PK 88/08).

Czy prawo do urlopu wypoczynkowego może się przedawnić?

Nawet gdy nie wykorzysta Pan zaległego urlopu do końca I kwartału następnego roku, urlop ten nie przepada. Zgodnie bowiem z art. 291 K.p. prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne. Rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 K.p.), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 K.p.). Tak wynika z wyroku SN z 11.4.2001 r. (I PKN 367/00).

Taka sytuacja oznacza równocześnie konsekwencje dla pracodawcy: może Pan wypowiedzieć umowę i domagać się odszkodowania, a pracodawca za naruszenie praw pracownika może zostać ukarany grzywną. Nieudzielenie urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.

Co może grozić pracodawcy za nieudzielenie urlopu pracownikowi w terminie przewidzianym prawem?

Art. 282 § 1 K.p.: „Kto, wbrew obowiązkowi:

1. nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń,
2. nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu,
3. nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy,

podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł”.

Ponadto na podstawie art. 11 pkt 8 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589 z późn. zm.) właściwy inspektor pracy może zwrócić się do pracodawcy o usunięcie stwierdzonych naruszeń prawa, dotyczących m.in. przepisów o urlopach. Pracodawca jest wówczas obowiązany zawiadomić inspekcję pracy o sposobie usunięcia nieprawidłowości.

Czy skarga na pracodawcę do Państwowej Inspekcji Pracy może być anonimowa?

Jeżeli chodzi o drugą część pytania: skargi i wnioski do Państwowej Inspekcji Pracy nie mogą być anonimowe, ponieważ takie pozostawia się bez rozpoznania (zgodnie z art. 221 § 1 i 3 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków). Ponadto – zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589 ze zm.) – inspektorzy pracy są zobowiązani do nieujawniania pracodawcy informacji, że postępowanie kontrolne jest konsekwencją złożenia skargi przez kogoś z personelu, chyba że zgłaszający skargę wyrazi na to pisemną zgodę.

Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy, w razie gdy zachodzi uzasadniona obawa, że udzielenie inspektorowi pracy informacji w sprawach objętych kontrolą mogłoby narazić pracownika na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu ujawnienia tej informacji, inspektor pracy może wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości tego pracownika, w tym również jego danych osobowych.

Tak więc bez Pana zgody pracodawca nie uzyska od PIP informacji, że kontrola w firmie jest następstwem Pana skargi.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼