• Autor: Marta Handzlik
Jestem zatrudniona na czas nieokreślony. Od 1,5 roku przebywam na urlopie wychowawczym. Obecnie zaszłam w drugą ciążę. Jak przerwać urlop, wrócić do pracy (by otrzymać wynagrodzenie) i pójść na zwolnienie lekarskie?
Zgodnie z art. 1864 ustawy Kodeks pracy „pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem”.
Jeśli Pani chce wrócić do pracy przed upływem okresu, na jaki udzielono Pani urlopu wychowawczego, to ma Pani dwa wyjścia:
Zobacz też: Czy po wychowawczym mogę iść na L4
Zgodnie z art. 11 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa „miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży”.
Podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru z tytułu niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży jest zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z kodem literowym „B” lub odrębne zaświadczenie stwierdzające stan ciąży. Uzasadnieniem podwyższonej kwoty zasiłku chorobowego dla kobiet w ciąży jest ochrona dziecka poczętego. Z brzmienia przepisu „przypada w okresie ciąży” wnioskować można, że każda choroba przypadająca w tym czasie powoduje prawo do pobierania zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, bez względu na to, czy ma ona związek ze stanem ciąży.
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa wyżej, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Ustawodawca ustanowił cztery wyjątki od zasady nieprzerwanego okresu wyczekiwania – w takiej sytuacji do okresu wyczekiwania zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie:
Oznacza to, że już pierwszego dnia po powrocie z urlopu wychowawczego może Pani pójść na zwolnienie lekarskie, bez konieczności wyczekiwania 30 dni. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa wyżej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku, gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest minimalne wynagrodzenie za pracę – teza wyroku SN z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wywiódł, że przepis art. 36 ust. 1 określa wynagrodzenie jako wypłacone, co „nie pozostawia pola do jakiejkolwiek innej interpretacji” (w sprawie tej sąd okręgowy wskazał, że pojęcie „wypłacone wynagrodzenie” oznacza fizyczne uzyskanie przez pracownika świadczenia pieniężnego). Sąd zauważył, że skoro zasiłek chorobowy wylicza się od podstawy, jaką jest wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę, to pracodawca wypłaca wynagrodzenie zaniżone w stosunku do umówionego lub nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia – ma to wpływ na wysokość przyznanego pracownikowi zasiłku chorobowego. W takiej sytuacji pracownik ma podstawę do żądania odszkodowania od pracodawcy za pobawienie go możliwości otrzymania należnych świadczeń na skutek niewykonania przez niego obowiązku wypłacenia wynagrodzenia. Sąd Najwyższy wskazał również, że jeśli pracodawca nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia, prawidłowo ustalona na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna być zerowa. Jednak w takiej sytuacji niezdolnemu do pracy z powodu choroby pracownikowi ustawa gwarantuje środki na zaspokojenie podstawowych potrzeb – art. 45 ust. 1 stanowi bowiem, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty najniższego (obecnie minimalnego) wynagrodzenia pracowników. W konsekwencji podstawą wymiaru zasiłku chorobowego w rozumieniu art. 36 ust. 1 jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest, zgodnie z art. 45 ust. 1, minimalne wynagrodzenie za pracę (wyrok SN z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05, OSNP 2006, nr 13-14, poz. 222).
Wobec powyższego, skoro przez ostatnie 12 miesięcy nie otrzymywała Pani wynagrodzenia, podstawą zasiłku chorobowego będzie minimalne wynagrodzenie pracowników.
Joanna, mama dwuletniego chłopca, od półtora roku przebywała na urlopie wychowawczym. Kiedy dowiedziała się o drugiej ciąży, złożyła wniosek o skrócenie urlopu i po 30 dniach wróciła formalnie do pracy. Już pierwszego dnia przyniosła zwolnienie lekarskie z kodem „B” – dzięki temu od razu otrzymywała zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Magda, zatrudniona na umowę na czas nieokreślony, poprosiła pracodawcę o zgodę na wcześniejszy powrót z urlopu wychowawczego. Szef zaakceptował jej wniosek i ustalili wspólnie termin powrotu. Magda pojawiła się w pracy tylko na jeden dzień – od następnego była już na zwolnieniu ciążowym, korzystając z pełni przysługujących jej świadczeń.
Kasia nie chciała czekać na zgodę pracodawcy, więc skorzystała z prawa powrotu po 30 dniach od złożenia wniosku. Formalnie została przywrócona do pracy na dotychczasowe stanowisko, ale już tego samego dnia lekarz wystawił jej L4 ciążowe. Dzięki wcześniejszemu zatrudnieniu nie musiała spełniać warunku 30 dni ubezpieczenia – ciągłość została zachowana.
Przerwanie urlopu wychowawczego w celu powrotu do pracy i przejścia na zwolnienie lekarskie z tytułu ciąży jest możliwe i stosunkowo proste. Wystarczy złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy, a w przypadku braku jego zgody – odczekać 30 dni. Dzięki przepisom, które chronią ciągłość ubezpieczenia chorobowego, kobieta po urlopie wychowawczym może od razu skorzystać ze zwolnienia lekarskiego i otrzymywać zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru. Kluczowe jest jednak, by pamiętać o formalnościach i zadbać o odpowiednią dokumentację.
Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy przy przerywaniu urlopu wychowawczego, powrocie do pracy lub uzyskaniu zwolnienia lekarskiego, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Oferujemy szybkie i profesjonalne wsparcie – bez wychodzenia z domu, w dogodnym dla Ciebie czasie. Prześlij nam swoje pytanie, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie rzetelną odpowiedź i wskażą najlepsze rozwiązanie Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy