• Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Jestem żołnierzem zawodowym i mam w miesiącu średnio 7 służb dyżurnych po 24 h, nie jest to służba etatowa. Niestety różnie one wypadają – powiedzmy w poniedziałek wchodzę na służbę o 8 i kończą we wtorek o 8, w środę znów wchodzę, w czwartek schodzę, w sobotę wchodzę i niedzielę kończą o 8. Następny tydzień może wypaść inaczej, ale średnio mamy 7 służb w miesiącu. Nasze kadry twierdzą, że w piątek powinienem być normalnie w pracy od 7.30 do 15.30, a z obliczeń wynika, że 7 x 24 to 168 h, a do tego jeszcze praca np. w piątek 8 h. A tych 8-godzinnych dni pracy w miesiącu wyjdzie od 5 do 7, więc już z samych 7 dyżurów 24 h wychodzi, że przepracowałem w skali miesiąca godziny etatowe. Kadry twierdzą, że służba 24 h nie liczy się jako 24 h, ponieważ wchodząc w poniedziałek i kończąc we wtorek po 8 rano, mam cały dzień wolny po służbie, a ich rozumowanie jest takie: w poniedziałek od 8 do 16 to jest 8 h, 16 do 24 jest następną ósemką, ale dlatego mamy wtorek wolny i gdzieś ginie nam 8 godzin… Proszę o pomoc w interpretacji tych godzin pracy jako żołnierza zawodowego.
Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz wskazanie odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 860) – dalej jako: uswżz, rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 czerwca 2008 r. w sprawie czasu służby żołnierzy zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1044) – dalej jako: rozporządzenie, podglądy doktryny i orzecznictwa.
Kwestię czasu służby reguluje przede wszystkim art. 60 uswżz, zgodnie z którym:
„1) wymiar czasu służby żołnierzy zawodowych jest określony ich zadaniami służbowymi,
2) zadania służbowe powinny być ustalane w sposób pozwalający na ich wykonywanie w ramach czterdziestu godzin służby w tygodniu, wykonywanie zadań służbowych nie może przekraczać przeciętnie czterdziestu ośmiu godzin w tygodniu, w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym. W zamian za czas służby przekraczający czterdzieści godzin służby w tygodniu, żołnierzowi zawodowemu przysługuje czas wolny od służby w takim samym wymiarze.
3) żołnierzowi zawodowemu przysługuje prawo do co najmniej:
a) jedenastu godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie,
b) dwudziestu czterech godzin nieprzerwanego odpoczynku w okresie siedmiodniowym”.
Przepisy wskazane w ust. 2 i 3 nie mają zastosowania do żołnierzy zawodowych realizujących zadania o charakterze nadzwyczajnym niezbędne do ochrony interesów państwa, w szczególności: biorących udział w zapobieganiu skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia, pełniących służby i dyżury, odbywających ćwiczenia i szkolenia poligonowe (morskie) oraz pełniących służbę wojskową poza granicami państwa.
Powyższe kwestie doprecyzowuje rozporządzenie. I tak zgodnie § 4 rozporządzenia:
„1. Przełożeni ustalają zadania służbowe żołnierzy w sposób pozwalający na wykonywanie tych zadań w pięciodniowym tygodniu służby, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, w dniach od poniedziałku do piątku, w godzinach od 730 do 1530, z zastrzeżeniem § 5.
2. Do czasu służby określonego w ust. 1 zalicza się również:
1) czas pełnienia służby dyżurnej lub dyżuru, ale nie więcej niż osiem godzin;
2) czas wykonywania zadań służbowych poza jednostką, w której żołnierz zajmuje stanowisko służbowe, pozostaje w rezerwie kadrowej lub w dyspozycji, w wymiarze przekraczającym normę określoną w ust. 1, w tym w ramach podróży służbowej, kursu, szkolenia lub kontroli.
Warto także wskazać na § 9 rozporządzenia, zgodnie z którym:
1. Żołnierza wyznaczonego do pełnienia służby dyżurnej lub dyżuru trwającego co najmniej dwadzieścia cztery godziny zwalnia się z wykonywania innych zadań służbowych w dniu rozpoczęcia i zakończenia tej służby lub dyżuru.
2. Żołnierzowi, który pełnił służbę dyżurną lub dyżur w dniu ustawowo lub dodatkowo wolnym od służby, w wymiarze co najmniej ośmiu godzin, udziela się za ten dzień czasu wolnego w wymiarze jednego dnia.
3. Żołnierzowi, który pełnił służbę dyżurną lub dyżur w dniu ustawowo lub dodatkowo wolnym od służby, w wymiarze mniejszym niż określony w ust. 1, udziela się za ten dzień czasu wolnego w wymiarze równym liczbie godzin pełnienia tej służby lub dyżuru.
4. Udzielenie czasu wolnego, o którym mowa w ust. 1 i 2, wyłącza zaliczenie tego czasu służby lub dyżuru do normy czasu służby, o której mowa w § 4”.
Zobacz też: Jeśli 10 wypada w niedzielę
Podsumowując zapisy ustawy rozporządzenia, należy stwierdzić, że:
W związku z tym, w Pana przykładzie: w poniedziałek wchodzę na służbę o 8 i kończę we wtorek o 8, w środę znów wchodzę, w czwartek schodzę, w sobotę wchodzę i niedzielę kończę o 8, tak naprawdę czasu służby jest nie 3 x 24 h, ale 3 x 8 h. Aby czas służby był zgodny z przepisami, to po pierwsze, w każdej dobie musi Pan mieć 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (zatem jeśli schodzi Pan w czwartek o 8:00, to może Pan przyjść w piątek na 7:30), 24 godziny nieprzerwanego odpoczynku w okresie siedmiodniowym oraz średnio czterdzieści godzin czasu służby w tygodniu (maksymalnie czterdzieści osiem). Proszę także pilnować zasad z § 9 dotyczącego rozliczania służby dyżurnej.
Przeczytaj też: Jak najszybciej zwolnić się z wojska
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy