• Autor: Marta Handzlik
Jeżeli juto lub po jutrze złożyłabym wniosek o urlop dla poratowania zdrowia do dyrekcji, to czy takie podanie chroni mnie jako nauczyciela przed wypowiedzeniem umowy lub zniżką godzin teraz i dalej aż do decyzji lekarza orzecznika, czy mi się ten urlop należy, czy nie? Czy na urlopie dla poratowania zdrowia można nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania na czas nieokreślony dać wypowiedzenie z pracy lub obniżyć wymiar etatu? Czy organ prowadzący może podważyć podanie o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia? Czy bezpośrednio po urlopie dla poratowania zdrowia można iść na urlop wychowawczy?
Odpowiadając na Pani pytanie, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 20 ustawy Karta Nauczyciela „dyrektor szkoły w razie:
1) całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy;
2) częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny.
Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia”.
Sąd Najwyższy w wyroku z 30.10.2013 r. (sygn. akt I PK 95/13) stwierdził, że „w sytuacji, gdy na skutek częściowej likwidacji szkoły (całkowitej likwidacji) albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania nie ma zapotrzebowania na pracę nauczyciela po zakończeniu przez niego urlopu dla poratowania zdrowia nie spełnia się jeden z dwóch zasadniczych celów urlopu dla poratowania zdrowia”.
Wypowiedzenie w czasie urlopu
Uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. (sygn. akt I PZP 4/06), stając się zasadą prawa, o wyższej mocy niż wyrok sądowy, dokładnie określiła, jakiego nauczyciela, biorąc pod uwagę jego stopień awansu zawodowego, można zwolnić w trybie art. 20 KN. Odnosi się ona tylko do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania i wskazuje, że nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania można wręczyć wypowiedzenie podczas urlopu. Wyłącza ona stosowanie art. 41 Kodeksu pracy do stosunków pracy zawartych przez mianowanie (czyli nauczyciel mianowany, dyplomowany).
Zobacz też: Urlop dla poratowania zdrowia
Zgodnie z art. 73 ust. 10d i ust. 10e KN „nauczycielowi i dyrektorowi szkoły przysługuje odwołanie od orzeczenia lekarskiego do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły. W przypadku gdy orzeczenie lekarskie zostało wydane przez uprawnionego lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, odwołanie od tego orzeczenia wnosi się do instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy najbliższego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły”.
Odwołanie wraz z uzasadnieniem wnosi się na piśmie w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, o którym mowa w ust. 10c, za pośrednictwem uprawnionego lekarza, który wydał to orzeczenie.
Od samego wniosku o urlop organ prowadzący ani dyrektor odwołać się nie mogą,. Ale od orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu może się odwołać dyrektor szkoły.
Odpowiadając już konkretnie na Pani pytania:
Maria, nauczycielka historii z 20-letnim stażem
Gdy w szkole Marii zapowiedziano zmiany organizacyjne i redukcję etatów, złożyła ona wniosek o urlop dla poratowania zdrowia dzień przed radą pedagogiczną, na której miały zapaść decyzje kadrowe. Niestety, zanim lekarz orzecznik wydał decyzję, dyrektor wręczył jej wypowiedzenie z ograniczeniem godzin. Choć później uzyskała pozytywne orzeczenie lekarskie, prawo nie chroniło jej od dnia złożenia wniosku, tylko od momentu rozpoczęcia urlopu.
Tomasz, nauczyciel matematyki mianowany na czas nieokreślony
Tomasz był już na urlopie dla poratowania zdrowia, gdy szkoła została częściowo zlikwidowana i zmniejszono liczbę klas. Po powrocie usłyszał, że nie ma już dla niego pełnego etatu. Mimo że formalnie nie można wręczyć wypowiedzenia w trakcie urlopu zdrowotnego, po jego zakończeniu ograniczenie etatu było zgodne z prawem — szkoła miała realne podstawy organizacyjne.
Anna, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej
Anna złożyła wniosek o urlop zdrowotny i niemal równocześnie uzyskała pozytywne orzeczenie. Dyrektor próbował zakwestionować zasadność urlopu, ale bez skutku — nie miał takiego prawa. Po zakończeniu urlopu Anna od razu przeszła na urlop wychowawczy, co pozwoliło jej płynnie kontynuować przerwę w pracy i uniknąć reorganizacji etatów w międzyczasie.
Urlop dla poratowania zdrowia nie stanowi automatycznej ochrony przed wypowiedzeniem ani ograniczeniem etatu — decydujące znaczenie ma moment, w którym nauczyciel faktycznie na ten urlop przechodzi, a nie samo złożenie wniosku. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może otrzymać wypowiedzenie także w trakcie trwania urlopu, jeśli zachodzą ku temu przesłanki organizacyjne, takie jak zmniejszenie liczby oddziałów. Dyrektor szkoły nie ma prawa odwołać się od samego wniosku o urlop, ale może zakwestionować orzeczenie lekarskie. Co ważne, po zakończeniu urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel ma prawo przejść bezpośrednio na urlop wychowawczy, co może pomóc w dalszym planowaniu ścieżki zawodowej.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojej sytuacji zawodowej, grozi Ci wypowiedzenie lub chcesz skonsultować się w sprawie urlopu dla poratowania zdrowia, skorzystaj z naszej pomocy prawnej online. Nasi prawnicy specjalizujący się w prawie oświatowym udzielają szybkich i rzeczowych porad, pomagają przygotować wnioski, odwołania i odpowiedzi do dyrekcji lub organu prowadzącego. Napisz do nas, a otrzymasz indywidualną i rzetelną analizę Twojego przypadku.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
3. Wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 30 października 2013 r. sygn. akt I PK 95/13
4. Uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. sygn. akt I PZP 4/06
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy