• Autor: Marta Handzlik
Zostałem wezwany do sądu w charakterze świadka, w sprawie dotyczącej moich obowiązków służbowych. Termin sprawy wypada w dniu wolnym od pracy (pracuję w systemie zmianowym). Czy mam prawo do odbioru godzin za czas spędzony w sądzie?
Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że pracownicy wezwani do sądu w charakterze świadków mają prawo do dnia wolnego na tę okoliczność. Dzień ten co do zasady jest niepłatny przez pracodawcę, chyba że obowiązujące u pracodawcy przepisy pracownicze przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia. Jeżeli pracodawca nie wypłaca za taki dzień wynagrodzenia, pracownicy mogą zwrócić się do sądu o uzyskanie z tego tytułu rekompensaty pieniężnej. Jej wysokość należy ustalić na podstawie Rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 62, poz. 289 ze zm.).
Zasadą jest, że pracownik jest zobowiązany do pozostawania w dyspozycji pracodawcy w określonym czasie i miejscu (art. 22 K.p.). Na pracowniku spoczywa nakaz przestrzegania ustalonego przez pracodawcę czasu pracy (art. 100 § 2 K.p.), a wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę wykonaną (art. 80 § 1 K.p.). Jednocześnie osoba wezwana przez sąd w charakterze świadka ma obowiązek stawić się na takie wezwanie pod rygorem co najmniej ukarania grzywną.
Zobacz też: Ustalenie adresu świadka przez sąd
Przesłanki i zakres zwolnienia pracownika od pracy z przyczyn usprawiedliwionych określa Rozporządzenie z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 281 ze zm.). Pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika od pracy, jeżeli obowiązek taki wynika z Kodeksu pracy, z przepisów wykonawczych do Kodeksu pracy albo z innych przepisów prawa (§ 4 rozporządzenia). Zakres zwolnienia od pracy, w szczególności na wezwanie sądu pracy, reguluje § 6 rozporządzenia. Pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia.
Przeczytaj też: Czy na sprawę rozwodową przysługuje dzień wolny
Należy zauważyć, że terminy wezwań organów władzy oraz ich częstotliwość są niezależne od woli pracodawcy. Jednocześnie pozostają w sprzeczności z jego interesem, dezorganizując proces pracy i zmuszając do organizowania zastępstw za nieobecnego pracownika. Z tych przyczyn przepisy prawa pracy nie nakładają na pracodawcę obowiązku wynagradzania pracownika, który ze względu na wezwanie sądu był nieobecny w pracy. Wezwany do sądu pracownik nie może jednak ponosić negatywnych konsekwencji w postaci utraty wynagrodzenia. W związku z tym pracodawca jest zobowiązany wydać pracownikowi zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia w celu uzyskania przez pracownika od sądu rekompensaty pieniężnej z tego tytułu (§ 16 ust. 2 rozporządzenia). Po złożeniu zeznań pracownik powinien wystąpić do sądu, aby ten zwrócił mu utracone przez niego wynagrodzenie, na podstawie zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę.
Podsumowując – jeśli ma się Pan stawić w sądzie w dniu wolnym od pracy nie przysługuje Panu z tego tytułu inny dzień wolny. Jednocześnie nie przysługuje Panu rekompensata utraconego wynagrodzenia, gdyż nie jest to nieobecność usprawiedliwiona niepłatna w pracy.
Kasjerka zeznaje w sprawie kradzieży
Ewa, kasjerka w dużym supermarkecie, została wezwana do sądu jako świadek w sprawie kradzieży, której była świadkiem podczas swojej zmiany. Pracodawca udzielił jej zwolnienia od pracy na czas rozprawy, jednak nie wypłacił jej wynagrodzenia za ten dzień. Ewa otrzymała zaświadczenie o utraconym wynagrodzeniu i złożyła w sądzie wniosek o jego zwrot.
Pracownik zmiany nocnej w sądzie w dzień wolny
Tomasz, pracujący na nocną zmianę jako operator w zakładzie przemysłowym, dostał wezwanie do sądu w charakterze świadka na godzinę 10:00 rano — w swój dzień wolny między zmianami. Nie przysługiwało mu z tego tytułu dodatkowe wolne ani wynagrodzenie, bo nie był to jego dzień pracy. Mimo to musiał się stawić na rozprawę, pod groźbą grzywny.
Informatyk zeznaje w sprawie mobbingu
Marek, informatyk w dużej firmie, został wezwany na świadka w sprawie mobbingu toczącej się przeciwko byłemu przełożonemu. Pracodawca udzielił mu wolnego dnia, ale zgodnie z wewnętrznymi regulacjami zachował prawo do wynagrodzenia. Dzięki temu Marek nie musiał ubiegać się o rekompensatę w sądzie.
Wezwanie pracownika do sądu w charakterze świadka wiąże się z obowiązkiem stawienia się na rozprawę, niezależnie od tego, czy przypada ona w dzień pracy, czy w dzień wolny. Pracodawca ma obowiązek udzielenia zwolnienia od pracy na czas niezbędny do wykonania tego obowiązku, jednak nie zawsze musi za ten czas wypłacać wynagrodzenie. W przypadku utraty zarobku pracownik może ubiegać się o rekompensatę w sądzie, przedstawiając stosowne zaświadczenie od pracodawcy. Jeżeli rozprawa odbywa się w dzień wolny od pracy, nie przysługuje za to inny dzień wolny ani zwrot wynagrodzenia, ponieważ nie dochodzi wtedy do utraty zarobku.
Potrzebujesz porady prawnej w podobnej sprawie? Skorzystaj z naszej pomocy online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Nasi prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, wyjaśnią Twoje prawa i pomogą rozwiązać problem krok po kroku. Zadaj pytanie już teraz i otrzymaj rzetelną odpowiedź w ciągu 24 godzin.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy