Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa
• Autor: Marek Gola
Kilka miesięcy temu sprzedałem zorganizowaną część przedsiębiorstwa wraz z zatrudnionym pracownikiem. Nowy pracodawca zawarł z pracownikiem porozumienie, na którego mocy ten został na swoim stanowisku i dostał nawet wyższą pensję. Nowy właściciel nie chce jednak dać pracownikowi zaległego urlopu. Mój były pracownik wystąpił więc do mnie o wydanie mu świadectwa pracy oraz wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Czy ma do tego prawo?
Przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu pracy, zwanego dalej w skrócie K.p. Z treści Pana pytania wynika, iż w ubiegłym roku sprzedał Pan zorganizowaną część przedsiębiorstwa wraz z zatrudnionymi pracownikami.
W pierwszej kolejności zauważyć należy, że w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów § 5. Zgodnie z § 5 art. 231 K.p. „pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie”. Przepis § 4 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. Innymi słowy zasada automatyzmu obejmuje wyłącznie stosunek pracy i ma charakter szczególny w stosunku do umów cywilnoprawnych. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. akt III AUa 1239/12, „zasada automatycznego wstąpienia nowego pracodawcy w dotychczasowe stosunki pracy z pracownikami, określona w art. 231 § 1 k.p., nie ma zastosowania do osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych”.
Z treści Pana pytania wynika, że pracownik, który w chwili obecnej wywodzi swoje roszczenia, był pracownikiem także wówczas, gdy Pan był pracodawcą. Z uwagi na powyższe zasadne jest wskazania na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt II PK 130/13, zgodnie z którym „nowy pracodawca może wstąpić w stosunek pracy (wejść w miejsce dotychczasowego pracodawcy) tylko wtedy, gdy w chwili przejęcia zakładu, będącej jednocześnie chwilą zmiany pracodawcy, dana osoba jest pracownikiem zakładu”.
Czy zobowiązania wynikające ze stosunku pracy przechodzą na nowego pracodawcę?
W mojej ocenie pomija Pan treść § 2 komentowanego przepisu, zgodnie z którym„ za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie”. Zgodnie z tezą Sądu Najwyższego wyrażoną w wyroku z dnia 29 października 2002 r., sygn. akt UKN 481/01, „solidarna odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę, która dotyczy także zobowiązań pracodawcy do wypłaty jednorazowego odszkodowania oraz renty uzupełniającej w związku z następstwami wypadków przy pracy i chorób zawodowych, umożliwia uprawnionym pracownikom dochodzenie wykonania zobowiązania od każdego z nich, od obu (dotychczasowego i aktualnego) w całości lub w części”. Ekwiwalent nie należałby się jednak, gdyby nowy pracodawca udzielił pracownikowi urlopu. Odmawiając pracownikowi urlopu, nowy pracodawca winien był przewidzieć obowiązek zapłaty ekwiwalentu.
W opisanym przez Pana przypadku nie doszło do rozwiązania umowy o pracę, co z kolei skutkuje tym, że nie było potrzeby wystawiania pracownikowi świadectwa pracy. Stosunek pracy opisywanego pracownika trwał nadal, a zmianie uległ jedynie pracodawca. Pozostałe postanowienia umowy o pracę pozostają bez zmian. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika w sytuacji określonej w art. 231 Kodeksu pracy albo w odrębnych przepisach przewidujących następstwo prawne nowego pracodawcy w stosunkach pracy nawiązanych przez poprzedniego pracodawcę, dotychczasowy pracodawca jest obowiązany przekazać akta osobowe pracownika oraz pozostałą dokumentację w sprawach związanych z jego stosunkiem pracy pracodawcy przejmującemu tego pracownika.
Przejęcie zakładu przez nowego pracodawcę a ekwiwalent za zaległy urlop pracownika
W chwili obecnej nie ma Pan zatem możliwości wystawić świadectwa pracy, bowiem faktycznie nie dysponuje Pan dokumentami, na podstawie których takie świadectwo mogłoby być wydane. W mojej ocenie nie jest Pan zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu (mniemam, że za niewykorzystany urlop), bowiem nowy pracodawca wszedł w stosunek pracy ze wszystkimi tego konsekwencjami. Innymi słowy, jeżeli przejęcie nastąpiło np. z datą 1 stycznia 2015 r., to nowy pracodawca musi udzielić urlopu za 2014 rok najpóźniej do końca września 2015 r.
Jak podkreśla się w literaturze, „w przypadku przejęcia całego zakładu przez nowego pracodawcę jest on zobowiązany do spełnienia wszystkich świadczeń na rzecz pracowników, nawet jeśli stały się one wymagalne jeszcze przed przejęciem zakładu. Odpowiedzialność solidarna nowego i poprzedniego pracodawcy dotyczy tylko zobowiązań zaległych, a więc nie tych, które powstały dopiero po przejściu części zakładu na nowego pracodawcę” (M. Piankowski, Komentarz do art. 231 Kodeksu pracy).
Przykłady
Historia pana Andrzeja – spór o urlop
Pan Andrzej prowadził mały zakład produkcyjny i zatrudniał kilku pracowników, w tym panią Jolę – specjalistkę ds. logistyki. Po sprzedaży zorganizowanej części firmy nowemu inwestorowi, pani Jola kontynuowała pracę w tym samym miejscu, na tym samym stanowisku. Nowy pracodawca nie udzielił jej jednak zaległego urlopu z poprzedniego roku, a kiedy próbowała dochodzić swoich praw, usłyszała, że to „sprawa starego szefa”. Pan Andrzej został więc wezwany do wypłaty ekwiwalentu, mimo że zgodnie z prawem odpowiedzialność leżała już po stronie nowego właściciela.
Przykład z biura rachunkowego – niepotrzebne świadectwo pracy
Pani Marta pracowała przez kilka lat jako księgowa w biurze rachunkowym, które w czerwcu zostało sprzedane większej spółce. Nie zmieniła się ani jej umowa, ani zakres obowiązków. Jednak po kilku miesiącach wystąpiła z prośbą do byłego właściciela o świadectwo pracy, sądząc, że wraz ze zmianą pracodawcy „zakończył się jej staż”. Tymczasem, zgodnie z przepisami, nie doszło do rozwiązania stosunku pracy, a więc świadectwo nie powinno być wystawiane.
Zaskoczenie u nowego pracodawcy – solidarna odpowiedzialność
W hurtowni budowlanej, która zmieniła właściciela, jeden z pracowników – pan Michał – miał nierozliczoną premię kwartalną sprzed kilku miesięcy. Nowy właściciel twierdził, że nie odpowiada za takie zobowiązania. Dopiero po interwencji prawnika firma dowiedziała się, że zgodnie z kodeksem pracy, obaj pracodawcy – stary i nowy – odpowiadają solidarnie za zaległości powstałe przed przejęciem zakładu.
Podsumowanie
Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie oznacza zakończenia stosunku pracy pracowników – ten trwa nadal, a nowy pracodawca wstępuje w prawa i obowiązki poprzedniego. To on staje się odpowiedzialny za udzielenie zaległego urlopu czy wypłatę ekwiwalentu, jeśli nie udzieli go w odpowiednim terminie. Dotychczasowy pracodawca, choć formalnie nie prowadzi już firmy, może ponosić solidarną odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed przejęciem. W takiej sytuacji nie wystawia się również świadectwa pracy, ponieważ nie dochodzi do rozwiązania umowy. Kluczowe jest właściwe przekazanie dokumentacji i uświadomienie obu stronom – pracownikowi i nowemu pracodawcy – ich praw i obowiązków wynikających z przepisów kodeksu pracy.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości związane ze sprzedażą firmy, przejęciem pracowników, odpowiedzialnością za zaległe świadczenia lub innymi kwestiami z zakresu prawa pracy – skorzystaj z naszej pomocy. Oferujemy szybkie i rzetelne porady prawne online, dostosowane do Twojej sytuacji. Nasi prawnicy przeanalizują Twoją sprawę i wskażą najlepsze rozwiązania – bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. akt III AUa 1239/12
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt II PK 130/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
