Położna na stanowisku pielęgniarki

Uzyskanie kwalifikacji położnej przed 1996 r.

Aktualnie w tym zakresie obowiązuje ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej. Przed nią obowiązywała ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej. A te dwie ustawy poprzedzało Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 marca 1928 r. (ze zmianami).

Tak więc uzyskała Pani kwalifikacje położnej pod rządami przepisów przedwojennych zmienianych w okresie powojennym. Kwalifikacje te nabyła Pani przed 1996 r. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej stanowiła, że:

„Art. 7. 1. Pielęgniarka uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej. Położna uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły położnych.

Art. 37. 1. Pielęgniarka, położna, która na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów uzyskała zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, powinna uzyskać we właściwej okręgowej radzie pielęgniarek i położnych zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu, według ustalonego wzoru zgodnie z art. 12 ust. 2, do dnia 31 grudnia 2001 r.

2. Zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 28 grudnia 1999 r. traci moc po upływie terminu określonego w ust. 1”.

Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej

Ustawa z dnia15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej stanowi:

„Art. 91.

1. Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy posiadają stwierdzone albo przy znane prawo wykonywania zawodu, zachowują to prawo.

2. Do postępowań w przedmiocie prawa wykonywania zawodu, wszczętych i nie zakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

3. Wydane na podstawie przepisów dotychczasowych zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu albo ograniczonym prawie wykonywania zawodu zachowują moc.

Art. 92.

1. Rejestry prowadzone w dniu wejścia w życie ustawy przez okręgowe rady pielęgniarek i położnych oraz Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych stają się rejestrami prowadzonymi na podstawie niniejszej ustawy.

2. Do postępowań dotyczących wpisu do rejestrów, o których mowa w ust. 1, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

3. Do rejestrów, o których mowa w ustawie, stosuje się art. 15 ustawy z dnia 17 lu tego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.17)).

Art. 93.

Zaświadczenia wydane przez organy okręgowych izb pielęgniarek i położnych oraz Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej”.

Z ustaw tych wynika, że położna i pielęgniarka to dwa odrębne i samodzielne zawody.

Kiedy wygasa prawo wykonywania zawodu położnej?

Według aktualnie obowiązujących przepisów prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu położnej wygasa w przypadku:

• śmierci;
• zrzeczenia się prawa wykonywania zawodu;
• utraty prawa wykonywania zawodu w wyniku prawomocnego orzeczenia przez sąd pielęgniarek i położnych lub orzeczonego przez sąd środka karnego, polegającego na zakazie wykonywania zawodu;
• utraty obywatelstwa polskiego, obywatelstwa państwa członkowskiego UE albo cofnięcia zezwolenia na osiedlenie się;
• cofnięcie statusu rezydenta długoterminowego WE w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach;
• utraty pełniej zdolności do czynności prawnych;
• upływu czasu, na jaki zostało przyznane.

Możliwe jest złożenia wniosku o zaprzestanie wykonywania zawodu. W przypadku zamiaru podjęcia zaprzestanego zawodu zobowiązuje się położną do złożenia we właściwej okręgowej izbie oświadczenia.

Ustawa z 2011 r. nie przewiduje utraty prawa do wykonywania zawodu wskutek jego niewykonywania przez określony czas. Jak wskazuje ustawa – możliwa jest przerwa w wykonywaniu zawodu położnej.

Położna, które nie wykonuje zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, ma obowiązek zawiadomić o tym właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych i odbyć trwające nie dłużej niż 6 miesięcy przeszkolenie pod nadzorem innej osoby uprawnionej do wykonywania zawodu położnej, legitymującej się co najmniej 5-letnim doświadczeniem zawodowym, zwanej dalej „opiekunem”. Opiekuna wskazuje kierownik podmiotu, w którym odbywa się przeszkolenie.

Analiza przepisów pozwala na ustalenie, że:

• uzyskała Pani kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły położnych,
• prawdopodobnie na podstawie obowiązujących przepisów – przed 1996 r. –
• uzyskała Pani kwalifikacje i zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu położnej,
• po wejściu w życie ustawy z 1996 r. uzyskała we właściwej okręgowej radzie pielęgniarek i położnych zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu (położnej i pielęgniarki lub położnej lub pielęgniarki),
• zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu wydane na podstawie przepisów
• poprzednio obowiązujących utraciło moc po 31 grudnia 2001 r.

Potwierdzenie prawa wykonywania zawodu położnej

O ile więc uzyskała Pani ponowne zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu położnej, o tyle miała Pani potwierdzone prawo do wykonywania tego zawodu. Jeśli nie uzyskała pani nowego zaświadczenia to można uznać, że nie uzyskała Pani potwierdzenia prawo do wykonywania zawodu położnej po 31.12.2001 r. Nie oznacza to jednak, że utraciła pani prawo do wykonywania zawodu położnej.

Aby go wykonywać, musiałaby Pani uzyskać potwierdzenie swego prawa do jego wykonywania.

Ustawa z dnia15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, wskazała, że jeżeli w dniu wejścia w życie tejże ustawy posiadała Pani stwierdzone albo przyznane prawo wykonywania zawodu, zachowała to prawo, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych (ustawy z 1996 r.) zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu albo ograniczonym prawie wykonywania zawodu zachowały swoją moc, zaświadczenia wydane przez organy okręgowych izb pielęgniarek i położnych oraz Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.

Jeśli więc miała Pani wydane zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu położnej wydane na mocy ustawy z 1996 r., to zachowała Pani to prawo. Jeżeli zaś nie miała Pani wydanego na mocy ustawy z 1996 r. zaświadczenia o prawie do wykonywania zawodu położnej i nie była wpisana do rejestru położnych, to praktycznie nie miała Pani potwierdzenia prawa do jego wykonywania.  Nie oznacza to jednak, że utraciła pani prawo do wykonywania zawodu położnej. Aby go wykonywać, musiałaby Pani uzyskać potwierdzenie swego prawa do jego wykonywania.

Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej stanowi w art. 2, że zawody pielęgniarki i położnej są samodzielnymi zawodami medycznymi.

Warunki jakie należy spełnić do wykonywania zawodu pielęgniarki

Artykuł 28 ustawy z 2011r., określa warunki, jakie zobowiązana jest spełniać osoba, która chce wykonywać zawód pielęgniarki. Zgodnie z tym przepisem:

„Art. 28

Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki przysługuje osobie:

1) posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej świadectwo lub dyplom, pod warunkiem że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

2) posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych;

3) której stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki;

4) która wykazuje nienaganną postawę etyczną”.

Zgodnie z art. 31 ustawy z 2011 r.:

„Art. 31

Prawo wykonywania zawodu położnej

Prawo wykonywania zawodu położnej przysługuje osobie: posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia polskiej szkoły położnych bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły położnych lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej; posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych; której stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu położnej; która wykazuje nienaganną postawę etyczną”.

Kolejnym warunkiem umożliwiającym podjęcie wykonywania zawodu położnej jest uzyskanie odpowiednio dokumentu „Prawo wykonywania zawodu położnej”. W myśl art. 37 ust. 1 prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu stwierdza, na wniosek osoby zainteresowanej, okręgowa rada pielęgniarek i położnych, właściwa ze względu na miejsce przyszłego wykonywania zawodu. Na podstawie uchwał o stwierdzeniu lub przyznaniu prawa wykonywania zawodu okręgowa rada pielęgniarek i położnych dokonuje wpisu do okręgowego rejestru pielęgniarek i położnych i wydaje dokument „Prawo wykonywania zawodu położnej”.

Jak wskazują przywołane powyżej przepisy ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, osoba, która posiada stwierdzone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, uprawniona jest do wykonywania wyłącznie tego zawodu, natomiast osoba która posiada stwierdzone prawo wykonywania zawodu położnej, uprawniona jest do wykonywania wyłącznie zawodu położnej.

Wykonywanie zawodu pielęgniarki przez położne nieposiadające formalnych kwalifikacji zawodowych

Położna niezależnie od rodzaju ukończonego kursu czy specjalizacji przeznaczonej dla pielęgniarek lub dla pielęgniarek i położnych nie może wykonywać zawodu w innym zakresie, niż to wynika z treści ustawy.

Wykonywanie zawodu pielęgniarki przez położne nieposiadające formalnych kwalifikacji zawodowych jest w świetle obowiązujących przepisów niedopuszczalne. Nawet udokumentowana i wieloletnia praca położnej na stanowisku pielęgniarki jest traktowana jako przerwa w wykonywaniu zawodu i nie upoważnia osoby do podjęcia pracy na stanowisku położnej bez przeszkolenia.

Jednakże osoba, nie wykonując zawodu położnej ponad 5 lat, nie traci uprawnień do jego wykonywania, bowiem raz nabyte uprawnienia do jego wykonywania są uprawnieniami na całe życie, jednakże podjęcie wykonywania zawodu położnej po przerwie w wykonywaniu zawodu dłuższej niż pięć lat wymaga odbycia przeszkolenia.

Jako że posiada Pani kwalifikacje wysmagane ustawą, w mojej ocenie, chcąc wykonywać zawód położnej, powinna Pani zwrócić się do swojej Izby o potwierdzenie tego prawa, wydanie zaświadczenia i wpis do rejestru. Wymagane byłoby nadto ukończenie przeszkolenia.

Jeśli chodzi o dalszą pracę w DPS-ie, to formalnie ma Pani kwalifikacje położnej, uzyskane i potwierdzone prawo do wykonywania tego zawodu. Nie ma Pani kwalifikacji pielęgniarki ani potwierdzenia prawa do wykonywania tego zawodu.

W praktyce nikt nie kwestionuje tego, że położne pracują jako pielęgniarki. Do czasu, aż wydarzy się jakieś nieszczęście i okaże się, ze położna nie miała prawa wykonywać danej czynności lub udzielać danego świadczenia. Ujemne konsekwencje poniesie położna i pracodawca.

Rozdzielność zawodów położnej i pielęgniarki

W czasie obowiązywania ustawy z 1996 r. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, uwzględniając treść art. 2 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, który stanowi, że zawody pielęgniarki i położnej są zawodami samodzielnymi, podtrzymuje w dalszym ciągu stanowisko, iż położna nie może wykonywać zawodu pielęgniarki:

„Art. 4 ust. 1 powyższej ustawy jednoznacznie wskazuje, iż wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia.

Natomiast art. 5 ust. 1 ww. ustawy, uprawniając do wykonywania zawodu położnej wyłącznie te osoby, które posiadają wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, umożliwia położnym wykonywanie świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz promocji zdrowia, jedynie w zakresie opieki nad kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą oraz noworodkiem. Wymagane kwalifikacje odpowiednio dla zawodu pielęgniarki i zawodu położnej, określa art. 7 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, odrębnie dla zawodu pielęgniarki (ustęp 2, wskazując na szkołę pielęgniarską) oraz dla zawodu położnej (ust. 3 – szkołę położnych).

Dalszą konsekwencją rozdzielności obu zawodów jest określenie standardów kształcenia dla kierunku pielęgniarstwo i kierunku położnictwo wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz. U. Nr 164, poz. 1166)”.

Ale na chwilę obecną nikt raczej (poza pracodawcą) nie zabroni Pani pracować jako pielęgniarka w sytuacji, gdy ma Pani zawód położnej.

Wykonywanie pracy pielęgniarki bez ukończenia szkoły pielęgniarskiej i braku stwierdzonego prawa do wykonywania zawodu

W sytuacji, gdy osoba posiadająca stwierdzone prawo wykonywania zawodu położnej i niespełniająca warunków do wykonywania zawodu pielęgniarki z powodu braku ukończenia szkoły pielęgniarskiej i braku stwierdzonego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki, podejmuje pracę na stanowisku pielęgniarki, podlega odpowiedzialności karnej z art. 84 i art. 85 ustawy, natomiast pracodawca, zatrudniając taką osobę, podlega odpowiedzialności karnej z art. 86 ustawy.

Pracodawca, zawierając umowę o pracę, zobowiązany jest zażądać od pielęgniarki przedstawienia dokumentu stwierdzającego prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i kserokopię tego dokumentu przechowywać w aktach osobowych pracownicy.

Pracodawcę ma prawo zażądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie złożenia dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, wymagane do wykonywania oferowanej pracy. W przypadku pielęgniarki są to świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej i dokument stwierdzający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, a w przypadku położnej świadectwo ukończenia szkoły położnych i dokument stwierdzający prawo wykonywania zawodu położnej.

Udzielanie świadczeń zdrowotnych jako pielęgniarka przez położną bez wymaganych prawem uprawnień podlega odpowiedzialności karnej; odpowiedzialności karnej podlega również ten, który zatrudnia taką osobę na stanowisku pielęgniarki, położnej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.