• Autor: Marta Handzlik
Czy pracownik w czasie swojej przerwy może opuszczać zakład pracy? W regulaminie pracy znalazłam taki zapis: „Pracownik przez cały czas pracy zobowiązany jest przebywać na swoim stanowisku pracy. Opuszczanie stanowiska pracy lub zakładu pracy wymaga uzyskania uprzedniej zgody przełożonego. Samowolne opuszczenie stanowiska pracy przed zakończeniem pracy lub w czasie godzin pracy jest zabronione. Wyjście poza teren zakładu pracy może nastąpić za zgodą pracodawcy lub osoby przez niego upoważnionej. Nie dopuszczalna jest samowolna zmiana godzin pracy”.
Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 134 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502), jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.
Co do zasady pracownicy mogą czas swojej przerwy spędzić dowolnie, jednak dopuszczalne jest, aby pracodawca uregulował tę kwestię w regulaminie pracy na przykład poprzez wskazanie, że w czasie przerwy nie mogą oni opuszczać zakładu pracy.
Regulamin pracy jest aktem prawa wewnątrzzakładowego, w którym określone zostały prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy. W szczególności regulamin ustala organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu. Jeśli więc pracodawca chce, aby pracownicy w czasie przerwy pozostawali na terenie zakładu pracy – musi to wpisać właśnie w regulamin.
Podsumowując – zapis, o którym mowa w pytaniu jest jak najbardziej dopuszczalny i zgodny z prawem.
Przerwa na posiłek w restauracji
Pracownik biurowy, pan Kowalski, pracuje w firmie, w której regulamin pracy nie zawiera wyraźnego zakazu opuszczania zakładu w czasie 15-minutowej przerwy. W pobliżu biura znajduje się kilka restauracji i barów. Pan Kowalski często korzysta z przerwy, aby zjeść ciepły posiłek w jednej z nich, co pozwala mu na chwilę oderwać się od pracy i zregenerować siły.
W tym przypadku, jeśli regulamin pracy milczy na temat opuszczania zakładu, pan Kowalski ma prawo do spędzania przerwy w dowolny sposób, w tym poza terenem firmy. Jest to zgodne z ogólną zasadą, że pracownik może swobodnie dysponować czasem przerwy, o ile nie narusza to innych przepisów (np. dotyczących bezpieczeństwa).
Ten przykład pokazuje typową sytuację, w której pracownik korzysta z przysługującego mu prawa do swobodnego spędzania przerwy. Podkreśla to, jak ważne jest jasne określenie zasad dotyczących przerw w regulaminie pracy.
Zakaz opuszczania terenu budowy
Pracownicy budowlani pracują na dużym placu budowy. Ze względów bezpieczeństwa i organizacji pracy, kierownictwo budowy wprowadziło w regulaminie pracy zakaz opuszczania terenu budowy w czasie przerw. Na terenie budowy zorganizowano specjalne miejsce do odpoczynku i spożywania posiłków.
W tym przypadku zakaz opuszczania zakładu pracy w czasie przerwy jest uzasadniony względami bezpieczeństwa. Specyfika pracy na budowie wiąże się z potencjalnymi zagrożeniami, a kontrolowanie obecności pracowników na terenie budowy jest kluczowe dla zapewnienia im bezpieczeństwa.
Ten przykład ilustruje, że pracodawca ma prawo ograniczyć swobodę pracowników w zakresie spędzania przerw, jeśli jest to uzasadnione ważnymi względami, takimi jak bezpieczeństwo. Pokazuje również, że pracodawca powinien zapewnić alternatywne miejsce do odpoczynku i spożywania posiłków, jeśli wprowadza taki zakaz.
Konieczność uzyskania zgody na wyjście
Pracownica recepcji w dużej firmie, pani Nowak, ma w regulaminie pracy zapis, który wymaga uzyskania zgody przełożonego na opuszczenie stanowiska pracy, nawet w czasie przerwy. Pewnego dnia pani Nowak potrzebuje pilnie wyjść do apteki po lek, ponieważ źle się poczuła. Musi poprosić o zgodę przełożonego, co w danej sytuacji jest nieco uciążliwe.
Zapis w regulaminie pracy, który wymaga zgody na każde opuszczenie stanowiska, nawet w czasie przerwy, jest dopuszczalny, ale może budzić kontrowersje. W sytuacjach awaryjnych, takich jak opisana, może to powodować niepotrzebne utrudnienia.
Ten przykład pokazuje, że choć pracodawca ma prawo do regulowania kwestii przerw w regulaminie, powinien brać pod uwagę również sytuacje wyjątkowe i zapewnić elastyczność w ich rozpatrywaniu. Warto rozważyć, czy bezwzględne wymaganie zgody na każde wyjście jest konieczne, czy też można wprowadzić bardziej elastyczne zasady, np. pozwalające na krótkotrwałe opuszczenie stanowiska w nagłych sytuacjach bez konieczności każdorazowego uzyskiwania zgody.
Artykuł omawia kwestię możliwości opuszczania zakładu pracy przez pracownika w trakcie przysługującej mu przerwy. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik ma prawo do co najmniej 15-minutowej przerwy, jeśli jego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Co do zasady, pracownik może dowolnie spędzać ten czas. Jednakże, pracodawca ma prawo uregulować tę kwestię w regulaminie pracy, wprowadzając np. zakaz opuszczania terenu zakładu. Taki zapis jest zgodny z prawem i ma na celu zapewnienie porządku, bezpieczeństwa lub specyfiki pracy (np. na budowie).
Zastanawiasz się, czy Twój pracodawca postępuje zgodnie z prawem, wprowadzając ograniczenia dotyczące przerw w pracy? Nie jesteś pewien, jakie masz prawa? Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online! Opisz problem w formularzu.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
