• Autor: Marta Handzlik
Rozliczany jestem według 8-godzinnego systemu pracy, chociaż pracuję po 14 godzin co drugi dzień. Zatem według jakiego systemu urlopowego powinienem planować urlop – 8-godzinnego czy 14-godzinnego?
Jeśli jest Pan zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, to znaczy, że powinien Pan wykonywać pracę 5 dni w tygodniu, 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. W takim systemie czasu pracy praca powyżej 8 godzin na dobę jest dopuszczalna tylko wyjątkowo, a nie stale. Oznacza to, że jeśli pracuje Pan po 14 godzin dziennie, to albo wypracowuje Pan nadgodziny, albo Pana pracodawca narusza przepisy prawa pracy, nie stosując do Pana przepisów dotyczących równoważnego system czasu pracy.
Zgodnie z art. 154(2) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) – urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Zobacz też: Urlop przy 12-godzinnym systemie pracy
Oznacza to, że w przypadku gdy pracownik zatrudniony jest w podstawowym systemie czasu pracy, to każdego dnia jest zobowiązany do przepracowania 8 godzin i na tyle godzin pracodawca musi mu udzielić urlopu.
Jeśli Pan pracuje 14 godzin i ma dzień wolny, to należy przyjąć, że w podstawowym systemie czasu pracy wykonuje Pan pracę w nadgodzinach (i odbiera wolne za nadgodziny), wobec czego planowo ma Pan przepracować 8 godzin i tyle powinno być odliczone z Pana urlopu.
Jeśli jednak Pana praca po 14 godzin na dobę jest stała – z góry zaplanowana, od dłuższego czasu – można przyjąć, że jednak zmienił się Pana system czasu pracy. Jeśli tak się stało – i ma Pan zaplanowane na dany dzień 14 godzin – tyle godzin powinno być odliczone od Pana urlopu.
Powinien Pan się więc upewnić, na jakiej zasadzie pracuje Pan 14 godzin na dobę z jednodniowa przerwą. Być może po prostu nie jest Pan zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, albo Pana pracodawca nagminnie łamie prawo.
Adam pracuje jako operator maszyn w dużym zakładzie produkcyjnym. Formalnie zatrudniony jest w podstawowym systemie czasu pracy, ale od kilku miesięcy przychodzi do pracy co drugi dzień na 14-godzinne zmiany. Kiedy złożył wniosek urlopowy, pracodawca odliczył mu 14 godzin za jeden dzień urlopu. Adam był zaskoczony, bo jego umowa mówi o 8-godzinnym czasie pracy – ostatecznie musiał wyjaśnić to z działem kadr i poprosić o korektę.
Kasia jest pielęgniarką na oddziale ratunkowym. Od dawna pracuje w rytmie: dzień pracy, dzień wolny – przy czym każdy dzień pracy trwa 14 godzin. Choć początkowo jej urlopy planowano w systemie 8-godzinnym, z czasem szpital wprowadził równoważny system czasu pracy. Teraz każdy dzień urlopu odpowiada faktycznemu wymiarowi zaplanowanej pracy, czyli 14 godzinom.
Marek, kierowca zawodowy, podpisał umowę o pracę na 8 godzin dziennie. Praktyka jednak wyglądała inaczej – jego trasy trwały po 13–14 godzin. Gdy chciał wziąć tydzień urlopu, zauważył, że pracodawca odliczył mu tylko 5 x 8 godzin. Przez to firma żądała od niego powrotu do pracy dzień wcześniej, niż planował. Sytuacja skończyła się skargą do PIP i korektą grafiku.
W przypadku pracy po 14 godzin co drugi dzień, kluczowe jest ustalenie, jaki system czasu pracy rzeczywiście obowiązuje – czy nadal podstawowy, czy może równoważny. Od tego zależy sposób udzielania i rozliczania urlopu. Jeśli formalnie zatrudnienie opiera się na 8-godzinnym systemie, to tyle godzin powinno być odliczane za dzień urlopu – niezależnie od rzeczywistego czasu pracy. Jednak gdy plan pracy z góry przewiduje dłuższe zmiany, może to oznaczać, że w praktyce stosowany jest już inny system, co wymaga odpowiedniego dostosowania zasad urlopowych. Warto więc sprawdzić swoje dokumenty, harmonogramy i – jeśli trzeba – wyjaśnić sytuację z pracodawcą lub działem kadr, by uniknąć nieporozumień.
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w podobnej sprawie? Skorzystaj z naszej pomocy online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Opisz swój problem, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie jasną, konkretną odpowiedź opartą na aktualnych przepisach i orzecznictwie. Sprawdź, jak łatwo możesz uzyskać pewność prawną w swojej sprawie.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy