• Autor: Marta Handzlik
Pracodawca chce wysłać mnie na delegację. Mam dwoje małych dzieci (jedno ma niecałe 2 lata, drugie 3 lata). Żona jest obecnie na zaległym urlopie wypoczynkowym. Czy w takiej sytuacji mogę odmówić wykonania polecenia służbowego?
Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że z delegacją pracowniczą mamy do czynienia w sytuacji, kiedy pracownik na polecenie pracodawcy opuszcza stałe miejsce pracy w celu wykonania zadania służbowego poza miejscowością, w której pracuje.
Polecenie wyjazdu na delegację jest poleceniem służbowym. Wykonanie służbowego polecenia wyjazdu na delegację jest obowiązkiem pracownika. Z zasady pracownik nie ma możliwości odmowy wykonania polecenia służbowego. Jeżeli odmówi wyjazdu na delegację, na którą wysyła go pracodawca, to dopuści się naruszenia obowiązków pracowniczych wynikających ze stosunku pracy.
Przepisy prawa pozwalają na odmowę wykonania polecenia wyjazdu służbowego tylko w dwóch przypadkach.
Zgodnie z art. 178 § 1 Kodeksu pracy pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy. Bez zgody również nie wolno delegować poza stałe miejsce pracy pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez dziecko 4. roku życia (art. 178 § 2 Kodeksu pracy).
Zobacz też: Opieka nad dzieckiem 2 dni czy pracodawca może odmówić
Pracowników opiekujących się dziećmi w wieku do 4 lat nie wolno – bez ich zgody – delegować poza stałe miejsce pracy. Tak jak w przypadku poprzednich uprawnień rodzicielskich, tutaj również stosuje się zasadę, że przysługuje ono zarówno pracującej matce jak i ojcu dziecka, ale z uprawnienia tego może korzystać tylko jedno z nich. Pracownik powinien udostępnić pracodawcy odpowiednie dane dotyczące dziecka i złożyć do akt osobowych (część B) stosowne oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru korzystania z powyższego uprawnienia – zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.).
Pracownik ma prawo nie wyrazić zgody na delegację, a pracodawca nie może w stosunku do niego wyciągać z tego tytułu żadnych ujemnych konsekwencji. Jest to prawo pracownika – rodzica.
Przepisy nie mówią w jakiej formie pracownik powinien udzielić zgody na skierowanie do wykonywania pracy poza siedzibą firmy. Właściwa jednak w tym przypadku będzie forma pisemna. Zgoda powinna też być wyrażana przez pracownika każdorazowo, gdy zaistnieje konieczność delegacji. Nie może on jej złożyć generalnie z mocą na wszystkie przyszłe tego typu sytuacje.
W przypadku ochrony ustanowionej ze względu na sprawowanie opieki ważne jest, aby dziecko przebywało wraz z opiekunem we wspólnym gospodarstwie domowym i żeby opiekun sprawował opiekę faktycznie. Krótkotrwała, kilkugodzinna przerwa, np. w związku z oddaniem dziecka na krótki czas do żłobka czy przedszkola, nie oznacza zaprzestania sprawowania opieki. Także korzystanie z pomocy ze strony rodziny czy pomocy domowej nie pozbawia ochrony przewidzianej analizowanym przepisem.
Podsumowując – w mojej opinii urlop żony nie stanowi przeszkody w skorzystaniu przez Pana z tego uprawnienia.
Adam pracuje jako technik serwisowy. Gdy pracodawca zaproponował mu kilkudniowy wyjazd do oddziału w innym województwie, Adam odmówił, powołując się na opiekę nad swoim dwuletnim synem. Dziecko uczęszczało do żłobka tylko na kilka godzin dziennie, a żona Adama była świeżo po operacji. Przedstawił pracodawcy stosowne oświadczenie i nie poniósł żadnych konsekwencji.
Karolina jest specjalistką ds. HR i samotnie wychowuje trzyletnią córkę. Otrzymała polecenie wyjazdu na konferencję do Warszawy, ale jako że nie miała z kim zostawić dziecka, złożyła pisemną odmowę. Szef początkowo nie był zadowolony, ale po przedstawieniu przepisów zaakceptował jej decyzję i powierzył wyjazd innej osobie.
Tomasz pracuje w dziale IT. Choć jego żona była w domu na urlopie wypoczynkowym, to opieka nad dwójką małych dzieci (2 i 3 lata) była dla niej dużym wyzwaniem zdrowotnym. Tomasz, powołując się na art. 178 § 2 Kodeksu pracy, nie wyraził zgody na tygodniowy wyjazd służbowy. Pracodawca zaakceptował jego decyzję, zwłaszcza że Tomasz dołączył krótkie oświadczenie o sprawowaniu faktycznej opieki.
Pracownik opiekujący się dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 4. roku życia, ma prawo odmówić wyjazdu na delegację bez obawy o konsekwencje służbowe. Prawo to przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka, ale korzystać z niego może tylko jedno z rodziców. Kluczowe jest, by opiekun faktycznie sprawował opiekę i złożył stosowne oświadczenie pracodawcy. Urlop drugiego z rodziców nie wyklucza możliwości odmowy wyjazdu, jeśli opieka nad dzieckiem wymaga obecności obojga. To ważne uprawnienie, które ma wspierać rodziny w godzeniu życia zawodowego z rodzinnym.
Potrzebujesz pomocy w podobnej sytuacji? Skorzystaj z naszych porad prawnych online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Doświadczeni prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, pomogą sporządzić niezbędne pisma i wskażą najlepsze rozwiązanie w Twojej sprawie. Wejdź na ePorady24.pl i uzyskaj profesjonalne wsparcie już dziś.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy