Czy pracodawca ma prawo nie płacić za L4 i urlop?
• Autor: Marta Handzlik
Pracuję w zakładzie budowlanym. Pracodawca powiedział mi, gdy się przyjmowałem, że nie będzie płacił za L4 ani za urlop. Czy pracodawca ma prawo nie płacić za chorobowe i urlop? Czy jest jakiś przepis, który by na to wskazywał?
Prawo pracownika do urlopu jest prawem osobistym i niezbywalnym. Pracownik nie może przenieść tego prawa na podstawie jakiegokolwiek tytułu prawnego na inną osobę, nie może też przenieść prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Pracownik nie może również zrzec się prawa do urlopu, co wyraźnie wynika z regulacji art. 152 § 2 Kodeksu pracy. Niedopuszczalne jest zatem postanowienie umowy o pracę lub też późniejsze ustalenia między pracownikiem a pracodawcą, zgodnie z którymi pracownik zrzeka się prawa do urlopu.
Ponieważ pracownik winien co do zasady wykorzystywać urlop w naturze, zaś jedynie w określonych w ustawie przypadkach należny jest mu zamiast urlopu ekwiwalent, charakter uprawnienia urlopowego nakazuje uznać, że pracownik nie może również zrzec się prawa do wykorzystania urlopu w naturze, w zamian za ekwiwalent pieniężny. Zarówno zatem zrzeczenie się samego prawa do urlopu, jak i zrzeczenie się urlopu w naturze w zamian za ekwiwalent pieniężny, należy uznać za niedopuszczalne i sprzeczne z prawem.
W okresie urlopu pracownik otrzymuje wynagrodzenie. W prawie pracy zasadą jest odpłatność świadczenia pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy. Pracownik pracuje, a pracodawca wypłaca mu wynagrodzenie. Prawo do wynagrodzenia nie może się więc pracownik zrzec. Umowa przeniesienia prawa do wynagrodzenia, zawarta między pracownikiem a osobą trzecią, jest nieważna.
Oznacza to, że oświadczenie pracodawcy w kwestii odpłatności za urlop, o ile mamy do czynienia z umową o pracę, jest sprzeczne z prawem. Takie same zasady dotyczą prawa do zasiłku chorobowego z tytułu przebywania na L4, tym bardziej że pracodawca płaci tylko za 33 dni choroby w danym roku, a resztę zasiłku wypłaca ZUS.
Przykłady
Paweł, pracownik magazynu, złamał nogę i przebywał na zwolnieniu lekarskim przez trzy tygodnie. Gdy wrócił do pracy, pracodawca stwierdził, że nie dostanie wynagrodzenia za ten okres, bo „u nich się za chorobowe nie płaci”. Paweł skonsultował się z prawnikiem i dowiedział się, że zgodnie z przepisami, za pierwsze 33 dni choroby wynagrodzenie wypłaca pracodawca, a potem ZUS — i nie jest to zależne od „umowy ustnej”.
Ania, zatrudniona na umowę o pracę jako pomoc kuchenna, poprosiła o tydzień urlopu, bo chciała pojechać z dziećmi na wakacje. Szef powiedział jej, że może jechać, ale za czas nieobecności nie dostanie pieniędzy. Ania nie była pewna, czy to zgodne z prawem, ale później przeczytała, że urlop wypoczynkowy jest płatny i nie można się zrzec wynagrodzenia za ten czas, nawet jeśli ktoś się na to „dobrowolnie zgodzi”.
Tomek, nowo zatrudniony na budowie, już na początku usłyszał, że „urlopu i L4 nie ma, bo się nie opłaca”. Nie chciał się kłócić, ale po kilku miesiącach musiał wziąć zwolnienie lekarskie z powodu zapalenia płuc. Pracodawca nie wypłacił mu ani złotówki. Tomek zgłosił sprawę do PIP i ZUS — obie instytucje potwierdziły, że takie praktyki są niezgodne z prawem i że ma pełne prawo dochodzić wypłaty zaległego zasiłku chorobowego.
Podsumowanie
Pracodawca nie ma prawa odmówić pracownikowi wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ani za okres choroby, jeśli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Prawo do urlopu jest niezbywalne, a pracownik nie może się go zrzec ani dobrowolnie, ani na żądanie pracodawcy. Podobnie jest z wynagrodzeniem za czas choroby – przez pierwsze 33 dni płaci pracodawca, a później ZUS. Każda inna praktyka jest niezgodna z przepisami Kodeksu pracy i może być podstawą do dochodzenia swoich praw przed odpowiednimi instytucjami.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje prawa jako pracownika są przestrzegane, skorzystaj z naszej pomocy prawnej online. Nasi prawnicy udzielają szybkich i rzetelnych porad przez internet — bez wychodzenia z domu, wygodnie i dyskretnie. Wystarczy opisać swoją sytuację, a otrzymasz jasną odpowiedź opartą na aktualnych przepisach prawa pracy.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
