Czy opłaca mi się finansowo świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli?

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli

Odpowiadając na Pani pytanie, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. Nr 97, poz. 800 z późn. zm.) „użyte w ustawie określenie nauczyciel oznacza nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w:

a) publicznych i niepublicznych przedszkolach,

b) szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,

c) publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)”.

System oświaty obejmuje między innymi młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży z różnego rodzaju upośledzeniami, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku przedszkolnego obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, a także placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Jednostki wymienione w pkt 5 art. 2 ustawy o systemie oświaty to jednostki, których działalność ma służyć zaspokojeniu szeroko rozumianych potrzeb edukacyjnych tych dzieci i młodzieży, których dysfunkcje (psychiczne, intelektualne czy też społeczne) uniemożliwiają uczestnictwo w zajęciach prowadzonych w szkołach.

Zobacz też: Wzór wniosku o przejście na świadczenie kompensacyjne

Kiedy nauczycielowi przysługuje świadczenie kompensacyjne?

Świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:

1. osiągnęli określony wiek,
2. mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.), wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
3. rozwiązali stosunek pracy.

Przy ustalaniu wymaganego do przyznania świadczenia kompensacyjnego okresu pracy nauczycielskiej nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które nauczyciel otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a także okresów:

• urlopu dla poratowania zdrowia,
• pozostawania w stanie nieczynnym,
• przebywania na urlopie udzielonym w związku z dalszym kształceniem się,
• służby wojskowej,
• urlopu wychowawczego lub urlopu bezpłatnego.

Należy podkreślić, że zarówno 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, jak również 20-letni okres pracy nauczycielskiej musi być osiągnięty najpóźniej na dzień rozwiązania stosunku pracy. Przy dokonywaniu oceny, czy stosunek pracy został rozwiązany na wniosek nauczyciela, ZUS stosuje rozstrzygnięcia obowiązujące przy ustalaniu prawa do emerytury bez względu na wiek, określonej w art. 88 ustawy Karta Nauczyciela.

Prawo do świadczenia kompensacyjnego przysługuje nauczycielowi, jeżeli stosunek pracy został rozwiązany lub wygasł między innymi w przypadku, gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w razie:

• całkowitej likwidacji szkoły,
• częściowej likwidacji szkoły lub w razie zmian organizacyjnych powodujący zmniejszenie liczby oddziałów w szkole.

Warunkiem niezbędnym do uzyskania świadczenia kompensacyjnego jest, aby po rozwiązaniu stosunku pracy nauczyciel nie wykonywał żadnej pracy zarobkowej (nawet na część etatu). Ostatnim miejscem zatrudnienia przed dniem zgłoszenia wniosku o świadczenie kompensacyjne musi być praca w charakterze nauczyciela. Jednocześnie nie istnieje wymóg zarejestrowania się takiej osoby jako bezrobotnej.

Natomiast samo pobieranie zasiłku dla bezrobotnych nie stanowi przeszkody do przyznania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Czy nauczyciel ubiegający się o świadczenie kompensacyjne może prowadzić działalność gospodarczą?

Warunek rozwiązania stosunku pracy dotyczy każdego stosunku pracy, bez względu na wymiar czasu pracy. Oznacza to, iż nauczyciel ubiegający się o świadczenie kompensacyjne musi rozwiązać wszystkie stosunki pracy bez względu, z jaką jednostką zostały zawarte.

Świadczenie kompensacyjne może być przyznane tylko takiemu nauczycielowi, który ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie, pozostawał w stosunku pracy na stanowisku nauczyciela w wyżej wymienionych jednostkach. Jeśli więc po ustaniu tego stosunku pracy, a jeszcze przed zgłoszeniem tego wniosku, nauczyciel podjął inne zatrudnienie lub działalność, nie może nabyć prawa do świadczenia kompensacyjnego. Oznacza to, że musi Pani przed zakończeniem pracy w szkole zakończyć prowadzenie działalności, ale po otrzymaniu świadczenia będzie mogła Pani ponownie prowadzić działalność.

Co do pisma do dyrektora szkoły – przygotowuje Pani zwyczajne pismo z propozycją porozumienia stron lub w przypadku braku zgody dyrektora na porozumienie stron – z wypowiedzeniem. Obowiązuje Panią prawdopodobnie 3-miesięczne wypowiedzenie, przy czym do nauczycieli składających wypowiedzenie nie stosuje się zasady, że może ono być złożone jedynie tak, aby upłynęło z końcem roku. Nauczyciel może w każdym momencie złożyć wypowiedzenie. Jeśli uprawnienia do świadczenia zdobędzie Pani w lipcu, to może pani albo złożyć wypowiedzenie do końca kwietnia (wówczas stosunek pracy zakończy się na początku sierpnia), albo do końca maja, wówczas na świadczenie przejdzie Pani od września.

Dyrektor szkoły nie powinien mieć wątpliwości, iż art. 39 Kodeksu pracy ma zastosowanie również dla nauczycieli. Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego (wyrok SN z 5 lipca 2012 r., sygn. akt I PK 15/11), należy stwierdzić, że nauczycielom, mimo iż w ich przypadku kwestie pracownicze są regulowane przez Kartę Nauczyciela, przysługuje ochrona przedemerytalna wynikająca z art. 39 Kodeksu pracy, ponieważ skoro Karta Nauczyciela nie zawiera przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia, to należy posiłkować się Kodeksem pracy (art. 91 ust. 1 Karta Nauczyciela).

Okres ochronny dla pracownika przed emerytura dotyczy jedynie 4 lat, jakie brakują danemu pracownikowi do nabycia emerytury (nie świadczenia przedemerytalnego). Nie oznacza to, że pracodawca musi Pani od razu dać pełny etat, ale zwolnic Panią będzie mógł w okresie ochronnym tylko w przypadku likwidacji stanowiska (czyli w przypadku na przykład braku godzin).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼