• Autor: Marta Handzlik
Wyjechałam za granicę i tam wyszłam za mąż za Polaka. Zaczęłam pracować jako pomoc pielęgniarki bez kwalifikacji. Wtedy mój mąż załatwił czy kupił w Polsce (nie wiem) dyplom pielęgniarki, który dawał mi prawo do pracy na terenie Francji jako pomoc pielęgniarska (dyplomowana). Tak pracowałam ponad 15 lat. W roku 2004 wróciłam do Polski na stałe z dzieckiem. Rozwiodłam się z mężem. W przyszłym roku chcę wystąpić o emeryturę we Francji. Były mąż zaczyna mnie szantażować z powodu pracy z fałszywym dyplomem, który mi załatwić. Co mi grozi, jeśli on to ujawni (posiada ten dyplom)? Czy będzie to miało wpływ na moją emeryturę, czy mogę być jej pozbawiona?
Z prawnego punktu widzenia dyplom, którym posługiwała się Pani przez lata pracy w charakterze pomocy pielęgniarskiej, jest fałszywy. Zgodnie zaś z art. 270 Kodeksu karnego:
„§ 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, zaopatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.
§ 2a. W przypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Natomiast zgodnie z art. 273 Kodeksu karnego:
„Art. 273. Używanie dokumentów poświadczających nieprawdę
Kto używa dokumentu określonego w art. 271 poświadczenie nieprawdy lub art. 272 podstępne wyłudzenie poświadczenia nieprawdy w dokumencie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Osoba, która poświadczyła nieprawdę na Pani dyplomie, dopuściła się przestępstwa z art. 271 Kodeksu karnego („Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”). Pani zaś przestępstwa z art. 273 Kodeksu karnego, bowiem użyła Pani dokumentu, który poświadczał nieprawdę. Za jego popełnienie grozi Pani kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. Przy czym sąd stosuje w pierwszej kolejności kary wolnościowe (grzywna, ograniczenie wolności: potrącenie od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd lub prace społeczne).
Ważny jest także art. 112 Kodeksu karnego, który stanowi, że „niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego w razie popełnienia przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym oraz przestępstwa wyłudzenia poświadczenia nieprawdy od polskiego funkcjonariusza publicznego lub innej osoby uprawnionej na podstawie prawa polskiego do wystawienia dokumentu”.
Gdyby i we Francji wymierzono wobec Pani karę za ów czyn, to zgodnie z art. 114 Kodeksu karnego orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do wszczęcia lub prowadzenia postępowania karnego o ten sam czyn zabroniony przed sądem polskim.
Oczywiście skazanie Pani za owe przestępstwo będzie miało wpływ na Pani prawo do emerytury/renty. Organ rentowy może wstrzymać wypłatę lub nie wypłacić emerytury/renty m.in., jeśli okaże się, że prawo do emerytury nie istniało np. w sytuacji, w której wskutek przedłożenia fałszywych dokumentów zostało przyznane świadczenie, do którego nie zostały spełnione warunki (art. art. 134 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Można więc wnioskować, że w Pani sprawie istnieje ryzyko związane z tym, że jeśli sąd karny uzna, że Pani kwalifikacje, a co za tym idzie, lata pracy z tymi kwalifikacjami (fałszywymi) nie są prawdziwe (nie były), to nie zostały spełnione warunki „przepracowania” i okresów składkowych i nieskładkowych. Tak jednak nie musi być, bo mimo że bez uprawnień, to pracowała Pani. Wszystko zależy od organu rentowego.
Niewątpliwym zagrożeniem jest jednak odpowiedzialność z art. 273 Kodeksu karnego, która może być połączona (zgodnie z art. 112 w zw. z art. 114 Kodeksu karnego) z osobną odpowiedzialnością za ten czyn we Francji.
Praca z fałszywym dyplomem za granicą
Pani Anna przez 10 lat pracowała w Niemczech jako pielęgniarka, posługując się fałszywym dyplomem. Po powrocie do Polski została wezwana na przesłuchanie w związku z dochodzeniem prowadzonym przez niemieckie służby. W efekcie otrzymała karę grzywny oraz zakaz wykonywania zawodu na terenie Niemiec.
Szantaż związany z fałszywymi dokumentami
Pan Marek, zatrudniony jako inżynier, posługiwał się sfałszowanym świadectwem ukończenia studiów. Po latach jego były współpracownik zagroził ujawnieniem tej informacji, żądając pieniędzy. Sprawa trafiła na policję, a pan Marek został skazany na karę ograniczenia wolności.
Wpływ fałszywego dyplomu na emeryturę
Pani Krystyna pracowała 15 lat we Francji jako pomoc pielęgniarska, posługując się dyplomem uzyskanym nielegalnie. Po powrocie do Polski wystąpiła o emeryturę. Francuski organ rentowy wszczął postępowanie w sprawie weryfikacji okresów składkowych, co opóźniło przyznanie świadczenia i spowodowało konieczność tłumaczenia swojej sytuacji w sądzie.
Praca z fałszywym dyplomem wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi, w tym grzywną, ograniczeniem wolności lub karą pozbawienia wolności do 2 lat. Ponadto skazanie za to przestępstwo może wpłynąć na prawo do emerytury, jeśli organ rentowy uzna, że lata pracy na podstawie fałszywego dokumentu nie spełniają warunków składkowych. Dodatkowo istnieje ryzyko odpowiedzialności karnej zarówno w Polsce, jak i we Francji. W takiej sytuacji wskazana jest konsultacja z prawnikiem.
Jeśli obawiasz się konsekwencji prawnych związanych z pracą na podstawie fałszywego dyplomu lub potrzebujesz porady dotyczącej prawa pracy i emerytur, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Oferujemy szybkie i rzetelne wsparcie prawne, które pomoże Ci zrozumieć Twoją sytuację i podjąć odpowiednie kroki. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy