Zarzut pracodawcy o niedopełnieniu obowiązków - jak się bronić?
• Autor: Marta Handzlik
Od niedawna pracuję jako recepcjonistka, jednym z moich obowiązków jest obsługa kasy fiskalnej. Wczoraj kasowałam klienta, korzystając z zewnętrznego programu. W trakcie nabijania na kasę pojawił się błąd w programie i zostały wydrukowane dwa paragony na kwotę 32 zł. Zgłosiłam tę sytuację koordynatorce oraz kierownikowi. Problem polegał na tym, że przez dodatkowy paragon w raporcie dobowym pojawił się brak na tę właśnie kwotę 32 zł, a w programie wszystkie transakcje są prawidłowe. Kierownictwo uznało, że obciąży mnie tym długiem. W umowie o pracę nie mam wzmianki, że ponoszę odpowiedzialność materialną w takich sytuacjach, a producent oprogramowania powiedział, że takie błędy się zdarzają i wtedy się do nich dzwoni. O tym nie wiedziałam, nic mi nie mówiono. Problem przecież przekazałam. Nie chcę być pociągana do odpowiedzialności w takich sytuacjach. Czy zarzut niedopełnienia obowiązków (bo nie zadzwoniłam do producenta) jest na miejscu? Jak się bronić?
Nienależyte wykonanie obowiązków i szkoda
Zgodnie z art. 114 ustawy Kodeks pracy „pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach”.
Komentowany przepis wskazuje na trzy przesłanki uzasadniające odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy, którymi są:
- niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych,
- wina pracownika,
- szkoda w mieniu pracodawcy.
Niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków przez pracownika, jako przesłanka odpowiedzialności majątkowej, może być następstwem zarówno działania, jak i zaniechania pracownika. W każdym przypadku wiąże się z naruszeniem obowiązków pracowniczych, zarówno tych wynikających z przepisów prawa, jak i z zawartej umowy o pracę lub umów dodatkowych do umowy o pracę oraz poleceń przełożonych.
Odpowiedzialność pracownika
Pracownik ponosi odpowiedzialność materialną z tytułu naruszenia obowiązków pracowniczych tylko wtedy, gdy było ono przez niego zawinione.
Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.
W mojej opinii Pani działania nie wypełniają znamion wynikających z przepisów – nie można Pani zarzucić niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków oraz winy. W takim wypadku nie jest Pani zobowiązana do naprawiania szkody. Pracodawca, chcąc uniknąć takich sytuacji, powinien przygotować procedurę działania w sytuacjach wystąpienia błędu w systemie.
Przykłady
Błąd w zamówieniu, którego nikt nie wyjaśnił
Karolina pracowała w dziale sprzedaży hurtowej. Podczas realizacji zamówienia dla stałego klienta przez nowy system, program automatycznie dodał dwie dodatkowe pozycje, których Karolina nie zauważyła. Klient zgłosił reklamację, a firma musiała pokryć koszt zwrotu. Przełożony obciążył Karolinę stratą, mimo że nikt wcześniej nie przeszkolił jej z nowego systemu, a błędy w jego działaniu były znane działowi IT.
Niezrozumiała procedura i brak informacji
Mateusz był zatrudniony jako młodszy specjalista ds. kadr. Pewnego dnia zapomniał wysłać do ZUS jednego formularza, ponieważ system kadrowy nie wygenerował przypomnienia. Przełożona uznała to za jego winę, ale Mateusz nie był wcześniej informowany, że powinien prowadzić dodatkową listę z terminami, bo "system czasem zawodzi". Nie otrzymał też stosownej instrukcji ani nie było to w zakresie jego obowiązków wskazane w umowie.
Błąd sprzętowy bez wpływu pracownika
Anna, jako sprzedawczyni, musiała codziennie przesyłać raport z terminala płatniczego. Pewnego dnia urządzenie zawiesiło się podczas eksportu danych, przez co raport nie został wysłany. Kierownik, zamiast sprawdzić, czy sprzęt działał prawidłowo, stwierdził, że Anna nie dopełniła obowiązków. Dopiero po interwencji serwisu potwierdzono, że problem był po stronie urządzenia, a Anna nie miała na to wpływu.
Podsumowanie
Odpowiedzialność pracownika za szkodę powstałą w miejscu pracy nie jest automatyczna i zawsze wymaga spełnienia określonych warunków – przede wszystkim winy i nienależytego wykonania obowiązków. Jeśli pracownik działał w dobrej wierze, nie miał odpowiednich instrukcji lub szkoda powstała z przyczyn niezależnych od niego, trudno mówić o zawinieniu. Pracodawca ma obowiązek jasno określić procedury i przeszkolić pracowników w zakresie obsługi systemów i sprzętu, a w razie ich awarii – nie przerzucać automatycznie odpowiedzialności na podwładnych.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości co do zasadności zarzutów pracodawcy lub nie wiesz, jak skutecznie się bronić, skorzystaj z pomocy prawnika online. Szybko przeanalizujemy Twoją sytuację, wskażemy możliwe rozwiązania i pomożemy przygotować odpowiedź do pracodawcy. Nasze porady są dostępne bez wychodzenia z domu – wygodnie, bezpiecznie i profesjonalnie.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
