Zakaz konkurencji w umowie zlecenia, jak ominąć ograniczenia w pracy ochroniarza?
• Autor: Kinga Kościelniak
Umowa o pracę z firmą ochroniarską, w której pracowałem, została rozwiązana z powodu kłopotów firmy. Chciałem zostać na danym obiekcie magazynowym i pracować dla innej firmy, ale okazało się, że w umowie-zleceniu jest informacja o zakazie ochraniania obiektu z poprzedniej umowy (załączam dokumenty). Ciężko mi znaleźć inną pracę… Czy mogę jakoś to ominąć?
Kara umowna w umowie-zleceniu
Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego „można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna)”. W myśli § 2 „dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej”.
Zleceniodawca i zleceniobiorca mogą w ramach przyznanej im autonomii woli określić umownie zakres i sposób naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Instrumentem prawnym służącym dokonywaniu tego rodzaju ustaleń kontraktowych jest kara umowna. Kara umowna zawarta w umowie zlecenie z tytułu zakazu konkurencji budzi wiele skrajnych emocji po stronie zleceniodawcy jak i zleceniobiorcy.
Kara umowna jest umowną sankcją cywilnoprawną, która przewidziana jest na wypadek naruszenia więzi obligacyjnej przez dłużnika – zleceniobiorcę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.09.2013 r., sygn. akt I CSK 748/12). Umożliwia ona w wypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika dochodzenie od niego przez wierzyciela określonej sumy pieniężnej, którą określa się technicznie jako karę umowną.
Zakaz konkurencji – ochraniania obiektu
Niestety w Pana przypadku orzecznictwo nie jest dla Pana sprawy przychylne, bowiem uznaje za dopuszczalne zastrzeżenie kary umownej na wypadek naruszenia zakazu konkurencji. Zobowiązanie się strony do powstrzymania się od świadczenia usług na rzecz innych podmiotów, stanowi zobowiązania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Kary umowne za naruszenie zakazu konkurencji powszechnie występują w obrocie gospodarczym, przy pełnej aprobacie judykatury. Potwierdzają to wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2017 r., sygn. akt I CSK 634/16, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt V CSK 30/13.
Mając powyższe na uwadze, w Pana przypadku i zawartej umowy-zlecenae dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na wypadek naruszenia zakazu konkurencji. Kara umowna jest zatem instrumentem prawnym ułatwiającym dochodzenie naprawienia szkody wynikłej z kontraktu. Kara umowna ma więc stanowić rekompensatę za niewywiązywanie się przez byłego pracownika z zakazu konkurencji, niezależnie od wielkości poniesionej przez pracodawcę szkody, nawet wtedy, gdy pracodawca nie poniósł żadnej szkody z tego tytułu.
Przykłady
Ochroniarz na lotnisku
Pan Adam, zatrudniony w firmie ochroniarskiej jako koordynator zespołu na terenie lotniska, po rozwiązaniu umowy z dotychczasowym pracodawcą chciał podjąć pracę w nowej firmie, która wygrała przetarg na ochronę tego samego obiektu. Niestety, w jego umowie-zleceniu widniał zapis o zakazie świadczenia usług na tym samym obiekcie przez rok od zakończenia współpracy. Pan Adam złożył pozew do sądu, argumentując, że zakaz ten uniemożliwia mu utrzymanie dochodów, ale sąd uznał zapis za zgodny z prawem.
Przejście do konkurencji w galerii handlowej
Pani Katarzyna, ochraniająca galerię handlową, po zakończeniu współpracy z firmą ochroniarską otrzymała propozycję pracy od konkurencji, która przejęła ochronę obiektu. Jednak w jej umowie zawarto klauzulę zakazu konkurencji z karą umowną wynoszącą równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Zdesperowana, podjęła pracę u nowego pracodawcy, ale była firma ochroniarska wniosła pozew i wygrała sprawę, nakładając na nią obowiązek zapłaty kary.
Spór o obiekt magazynowy
Pan Michał, pracujący przy ochronie dużego magazynu, po likwidacji poprzedniej firmy ochroniarskiej, zapisał się do nowej firmy, która zabezpieczała ten sam obiekt. Były pracodawca wszczął postępowanie sądowe, powołując się na klauzulę zakazu konkurencji w umowie. Pan Michał skutecznie obronił się w sądzie, wskazując, że zapis o zakazie był nieprecyzyjny i nie określał wysokości odszkodowania, które powinno być zagwarantowane w takich przypadkach. Sąd uznał klauzulę za nieważną, co pozwoliło mu kontynuować pracę.
Podsumowanie
Zakaz konkurencji w umowie-zleceniu może skutecznie uniemożliwić ochroniarzowi podjęcie pracy na tym samym obiekcie dla innego zleceniodawcy. Klauzule takie są zazwyczaj uznawane za zgodne z prawem, pod warunkiem, że zostały precyzyjnie sformułowane. Warto jednak analizować ich treść, gdyż brak odpowiedniego odszkodowania lub niejasności mogą stanowić podstawę do ich zakwestionowania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej lub profesjonalnego pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy zajmą się resztą! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.09.2013 r., sygn. akt I CSK 748/12
3. Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2017 r., sygn. akt I CSK 634/16
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt V CSK 30/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Delegacja, nadgodziny i integracja, jakie prawa ma pracownik?
» Odmowa urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę, jak dochodzić swoich praw?
» Czy oświadczenie o braku roszczeń od byłego pracownika jest zgodne z prawem?
» Czy przy przedłużeniu umowy na czas nieokreślony należy wystawić świadectwo pracy?
» Urlop dla poratowania zdrowia po urlopie macierzyńskim
Kodeks pracy
