• Autor:
Nauczyciel, który miał długą przerwę w nauczaniu, powraca do pracy w szkole od 1 września 2023 roku. Czy nauczycielowi, który w roku 1994 został nauczycielem mianowanym, ale w roku 1997 zakończył pracę w szkole, należy uznać posiadanie stopnia nauczyciela mianowanego? Jak zatrudnić takiego nauczyciela?
Podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie jest ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r., poz. 984, dalej „KN”). Zgodnie z art. 9 ust. 1 KN stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:
1) posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje;
2) przestrzega podstawowych zasad moralnych;
3) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.
Wskazany przepis ustala ogólne warunki kwalifikacyjne, których spełnienie jest konieczne do zajmowania stanowiska nauczyciela. Dowodem spełnienia warunku posiadania wyższego wykształcenia jest udokumentowane dyplomem ukończenie studiów wyższych (magisterskich lub studiów pierwszego stopnia). Zatem kwalifikacji nauczycielskich nie mają zarówno studenci szkół wyższych, jak i studenci kolegiów nauczycielskich, którzy nie ukończyli tych szkół i kolegiów. W wyroku z 19.09.2002 r., I PKN 406/01, LEX nr 76316, Sąd Najwyższy stwierdził, że posiadanie wyższego wykształcenia, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy, „oznacza legitymowanie się odpowiednim dyplomem ukończenia studiów na określonym kierunku”. Również Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27.11.2001 r., II SA 2133/01 LEX nr 84359, wskazał, że w świetle Karty Nauczyciela, Prawa o szkolnictwie wyższym oraz przepisów obowiązującego ówcześnie (zostało uchylone 7.10.2000 r.) rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 10.10.1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (Dz. U. Nr 98, poz. 433 ze zm.), „jeśli wymagane kwalifikacje dotyczą ukończenia studiów wyższych lub studium, kwalifikacje te obejmują legitymowanie się dyplomem ukończenia danych studiów lub studium”.
Stopnie awansu zawodowego zostały wprowadzone na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmienia ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmienia niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2000, Nr 19, poz. 239). Wprowadzono wówczas art. 9a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, który stanowił: „Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli:
1) nauczyciel stażysta,
2) nauczyciel kontraktowy,
3) nauczyciel mianowany,
4) nauczyciel dyplomowany.”
Istotne znaczenie mają tutaj przepisy przejściowe zawarte w tej ustawie. W pierwszej kolejności należy przenalizować przepis art. 7, zgodnie z którym nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 2001 r.) na podstawie mianowania z tym dniem uzyskują z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego i stają się nauczycielami zatrudnionymi na podstawie mianowania w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 1, z tym że z nauczycielami zatrudnionymi na podstawie mianowania, którzy nie posiadają wymaganych kwalifikacji, stosunek pracy wygasa z dniem 31 sierpnia 2006 r., o ile wcześniej nauczyciele ci nie uzupełnią kwalifikacji lub nie zostanie z nimi rozwiązany stosunek pracy w odrębnym trybie. W przypadku nauczycieli, którzy do dnia 31 grudnia 2006 r. nabyliby uprawnienia emerytalne, o których mowa w art. 88 ust. 1 i 2 ustawy, o której mowa w art. 1, stosunek pracy wygasa z dniem 31 grudnia 2006 r. Powyższa regulacja nie będzie znajdowała zastosowania w Pana przypadku, z uwagi na to, że w dniu wejścia w życie przepisów nie był Pan zatrudniony jako nauczyciel.
Dalej należy przeanalizować również art. 10 omawianej ustawy tj. ustawy nowelizującej zgodnie z którym: „Nauczyciele spełniający wymagania kwalifikacyjne, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy wymienionej w art. 1, zatrudnieni na podstawie mianowania przed dniem wejścia w życie ustawy, uzyskują z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego:
1) z dniem ponownego zatrudnienia w przedszkolu, szkole, placówce oraz innej jednostce organizacyjnej wymienionej w art. 1 art. 1 ust. 1 i w ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy, o której mowa w art. 1, jeżeli przerwa w zatrudnieniu nie przekracza 5 lat,
2) z dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli są zatrudnieni w przedszkolu, szkole, placówce oraz innej jednostce organizacyjnej, wymienionej w art. 1 ustawy, o której mowa w art. 1, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
3) z dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli są zatrudnieni w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowych komisjach egzaminacyjnych albo specjalistycznej jednostce nadzoru na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych.
Niestety z uwagi na długość przerwy w zatrudnieniu przepis ten nie może być do Pana zastosowany.
Jednakże z Pańskiego opisu wynika, że już w 1994 r. został Pan nauczycielem mianowanym. Żaden przepis powszechnie obowiązującego prawa nie reguluje sytuacji, w której nabycie uprawnień zostałoby odebrane. Zatem posiadane kwalifikacje są związane z Pana osobą. Problematyczne może być udowodnienie, że posiada Pan takie uprawnienia, gdyż wówczas obowiązywały inne regulacje prawne w tym zakresie. W pierwszej kolejności zatem powinien Pan zgromadzić wszelkie posiadane przez Pana dokumenty, np. umowę o pracę, świadectwo pracy, zakres obowiązków, posiadane certyfikaty, które wykazywałyby, że posiadał Pan uprawnienia nauczyciela mianowanego. Takie dokumenty należy przedłożyć dyrektorowi szkoły, tak aby nie miał on żadnych wątpliwości, że posiada Pan takie kwalifikacje. Przedstawiając odpowiednie dokumenty nie powinno być trudności, aby Pana kwalifikacje zostały uznane.
Powrót nauczyciela mianowanego do pracy po długiej przerwie wymaga udokumentowania posiadanych kwalifikacji, takich jak świadectwa pracy czy decyzje o mianowaniu. Stopień nauczyciela mianowanego nie wygasa, jednak jego uznanie zależy od przedstawienia odpowiednich dokumentów. Aby uniknąć problemów, warto skonsultować się z dyrektorem szkoły i przedłożyć pełną dokumentację potwierdzającą kwalifikacje.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące uznania kwalifikacji nauczyciela lub powrotu do zawodu, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Aby otrzymać pomoc, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., I PKN 406/01
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 listopada 2001 r., II SA 2133/01
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy