Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem a prawo do odprawy
• Autor: Marta Handzlik
Jestem nauczycielem mianowanym zatrudnionym od 10 lat w kolegium nauczycielskim na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze godzin. Powodem wypowiedzenia jest ustawa o wygaszaniu kolegiów nauczycielskich oraz zamknięcie specjalności. Podstawę mego wypowiedzenia stanowi art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela. W dziale kadr otrzymałam informację, że ze względu na liczbę zatrudnionych pracowników (poniżej 20 osób) nie będzie mi przysługiwać prawo do 3-miesięcznej odprawy. Przeglądają artykuły w sieci, znajduję jednak odmienne informacje. Proszę o wyjaśnienie.
Rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony
Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz. U. z 2014 r. poz. 191) rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony następuje z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.
Każda ze stron stosunku pracy – nauczyciel oraz dyrektor zatrudniającej nauczyciela jednostki organizacyjnej – może zdecydować się na jego rozwiązanie. W takim przypadku Karta Nauczyciela przewiduje złożenie przez jedną ze stron umowy zawartej na czas nieokreślony 3-miesięcznego wypowiedzenia, którego skutek nastąpi z końcem roku szkolnego. Warunek rozwiązania umowy z końcem roku szkolnego nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których organizacji pracy nie przewidziano ferii. Wypowiedzenie składane przez pracodawcę powinno zawierać uzasadnienie.
Zobacz też: Okulary dla nauczyciela
Kiedy nauczycielowi przysługuje odprawa?
Stosownie do wyroku SN z dnia 16 lutego 1995 r., I PRN 120/94 „nauczyciel, z którym na podstawie art. 27 ust. 1 [...] Karty Nauczyciela [...] rozwiązano stosunek pracy za wypowiedzeniem, nie ma prawa do odprawy określonej w art. 20 ust. 2 tejże ustawy”.
Zgodnie z art. 20 KN dyrektor szkoły w razie całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy.
Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w ust. 1, przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w ust. 1, przysługują świadczenia określone w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Z powyższego wynika, że aby miała Pani prawo do odprawy stosunek pracy musiałby zostać rozwiązany na podstawie art. 20 KN, a nie – jak w Pani przypadku – na podstawie art. 27 KN. Art. 27 KN nie przewiduje bowiem dla Pani odprawy, nawet jeśli podstawą wypowiedzenia jest likwidacja placówki. Tak orzekł także Sąd Najwyższy w przytoczonym orzeczeniu.
Wypowiedzenie z powodu art. 20 KN
Aby otrzymać odprawę musiałaby Pani otrzymać wypowiedzenie z powodu art. 20 KN. W mojej opinii pracodawca w pewien sposób obszedł prawo, wręczając Pani wypowiedzenie z art. 27 KN a nie z art. 20 KN, jednakże szanse na to, że wygra Pani w sądzie w tej sytuacji są niewielkie. Prawodawca bowiem dał pracodawcy możliwość rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem na podstawie jednego z tych dwóch przepisów, przy czym uzasadnienie wręczenia wypowiedzenia w każdym przypadku może być takie samo.
Niestety w Pani przypadku odprawa się nie należy.
Przykłady
Maria, nauczycielka historii z likwidowanego liceum
Maria od 15 lat pracowała jako nauczycielka historii w liceum prowadzonym przez stowarzyszenie edukacyjne. Gdy placówka została zlikwidowana z końcem roku szkolnego, rozwiązano z nią stosunek pracy. Ponieważ wypowiedzenie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy i zostało oparte na art. 20 Karty Nauczyciela, Maria otrzymała sześciomiesięczną odprawę zgodnie z przepisami. Decyzja ta była jasna i zgodna z linią orzecznictwa.
Tomasz, nauczyciel biologii w kolegium, które zakończyło działalność
Tomasz był nauczycielem biologii w kolegium nauczycielskim, gdzie pracował na podstawie umowy o pracę. Gdy kierownictwo ogłosiło zamknięcie specjalności z powodu reformy oświaty, wręczono mu wypowiedzenie z powołaniem na art. 27 KN. Chociaż likwidacja była przyczyną wypowiedzenia, nie zakwalifikowano jej jako rozwiązania na podstawie art. 20 KN, więc Tomasz nie otrzymał odprawy. Czuł się potraktowany niesprawiedliwie, ale po konsultacji z prawnikiem zrezygnował z dochodzenia roszczeń.
Edyta, nauczycielka języka angielskiego w szkole bez ferii
Edyta była zatrudniona w szkole językowej nieobjętej systemem ferii. Umowę zawartą na czas nieokreślony rozwiązano z nią z trzymiesięcznym wypowiedzeniem opartym na art. 27 KN. Dyrektor argumentował decyzję spadkiem liczby uczniów i zmniejszeniem liczby godzin. Edyta, mimo że pracowała w szkole ponad dekadę, nie otrzymała odprawy – przepisy Karty Nauczyciela nie przewidują jej w przypadku wypowiedzeń opartych na art. 27. Sytuacja wywołała wśród nauczycieli poruszenie, jednak prawnie wszystko odbyło się zgodnie z przepisami.
Podsumowanie
Prawo do odprawy przy rozwiązaniu stosunku pracy z nauczycielem nie jest uzależnione wyłącznie od przyczyny wypowiedzenia, ale przede wszystkim od podstawy prawnej, na jakiej to wypowiedzenie zostało dokonane. Choć przyczyny takie jak likwidacja placówki mogą sugerować zastosowanie art. 20 Karty Nauczyciela, nie zawsze są one tak właśnie kwalifikowane przez pracodawcę. Zastosowanie art. 27 KN, nawet w sytuacjach wynikających z przyczyn organizacyjnych czy ustrojowych, nie skutkuje przyznaniem odprawy. Niestety, obecny stan prawny pozostawia pracodawcy dużą swobodę wyboru podstawy rozwiązania umowy, co w praktyce może pozbawić nauczyciela należnych świadczeń.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz indywidualnej porady w sprawie rozwiązania umowy o pracę lub należnych świadczeń? Skorzystaj z naszej pomocy prawnej online – szybko, dyskretnie i bez wychodzenia z domu. Prześlij swoje pytanie, a nasi prawnicy przeanalizują Twoją sytuację i przygotują odpowiedź dostosowaną do Twoich potrzeb.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1995 r., I PRN 120/94
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
