Czy mogę odmówić pracodawcy wykonania dodatkowej pracy?
• Autor: Marta Handzlik
Jestem zatrudniona na umowie o pracę w dziale księgowości. Na tę chwilę jestem skrajnie wykończona, gdyż obsada w dziale jest niewystarczająca. Od tego roku mamy obsługiwać dodatkowo innych klientów (oczywiście bez dodatkowych rąk do pracy i w ramach dotychczasowego wynagrodzenia). Czy takie działanie firmy jest prawidłowe? Czy mogę odmówić pracodawcy wykonania tak dużej ilości dodatkowej pracy?
Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666) umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
1) rodzaj pracy,
2) miejsce wykonywania pracy,
3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
4) wymiar czasu pracy,
5) termin rozpoczęcia pracy.
Rodzaj pracy jest wskazany w umowie poprzez wymienienie stanowiska, funkcji, specjalności, zawodu. Jeżeli polecenie pracodawcy dotyczące wykonywania nowych czynności wynika z rodzaju pracy, który jest określony w umowie, nie ma obowiązku dokonywania wypowiedzenia warunków pracy na podstawie art. 42 Kodeksu pracy, a tym samym nie ma Pani możliwości odmówić.
Odmowa wykonania polecenia pracodawcy jest możliwa jedynie wtedy, gdy polecenie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego – przy czym naruszenie zasad współżycia społecznego jest niezwykle trudno udowodnić.
Dla odmiany – w sytuacji, gdy w treści umowy o pracę zawarto szczegółowe ustalenia dotyczące rodzaju pracy, na przykład przez określenie zadań jakie pracownik ma wykonywać na danym stanowisku, ustalenia te stają się istotnymi elementami, których zmiana wymaga zgody pracownika, a w przypadku jej braku – wypowiedzenia zmieniającego.
Słowem, jeśli w Pani umowie o pracę nie ma konkretnych zapisów, co do zakresu obowiązków, a nowe obowiązki wchodzą w zakres Pani pracy – nie może Pani odmówić, a pracodawca nie musi Pani przedstawiać wypowiedzenia zmieniającego – wystarczy, że ograniczy się do polecenia służbowego.
Przykłady
Pani Marta pracuje jako specjalistka ds. kadr. Po powrocie z urlopu macierzyńskiego dowiedziała się, że ma dodatkowo przejąć obowiązki koleżanki, która odeszła z pracy. W umowie ma zapisane tylko ogólne określenie „specjalista ds. kadr”, więc pracodawca uznał, że polecenie jest zgodne z jej zakresem obowiązków. Mimo przeciążenia, nie mogła skutecznie odmówić wykonania polecenia.
Pan Michał zatrudniony jako grafik komputerowy został poproszony o wykonywanie obowiązków związanych z obsługą klienta i fakturowaniem. W jego umowie sprecyzowano, że jego praca ogranicza się wyłącznie do projektowania graficznego. W tej sytuacji mógł nie wyrazić zgody na nowe zadania, a pracodawca powinien przedstawić wypowiedzenie zmieniające.
Pani Elżbieta, pracująca jako recepcjonistka, została zobowiązana do sprzątania pomieszczeń biurowych po godzinach pracy. Ponieważ nie jest to związane z jej rodzajem pracy wskazanym w umowie, mogła odmówić wykonania tego polecenia jako niezgodnego z przepisami prawa pracy.
Podsumowanie
Możliwość odmowy wykonania dodatkowych obowiązków zależy przede wszystkim od tego, jak szczegółowo określono rodzaj pracy w umowie. Jeśli nowe zadania mieszczą się w ogólnym zakresie stanowiska, pracownik ma obowiązek je wykonać. Odmowa jest możliwa jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdy polecenie jest sprzeczne z prawem lub rażąco narusza zasady współżycia społecznego. Dlatego warto uważnie analizować zapisy umowy i – w razie wątpliwości – skonsultować sytuację z prawnikiem lub działem HR.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości co do swoich praw pracowniczych lub chcesz skonsultować konkretną sytuację, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Szybko i wygodnie uzyskasz profesjonalną pomoc prawnika, bez wychodzenia z domu – wystarczy opisać problem, a my zajmiemy się resztą.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
