Roszczenia pracownika przed sądem pracy z tytułu nieprawidłowego wypowiedzenia umowy o pracę

Prawidłowe wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem

Zgodnie z zapisami art. 30 § 4 i § 5 Kodeksu pracy (K.p.):

„§ 4. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

§ 5. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.”

Zgodnie z kolei z art. 45 K.p.:

„§ 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

§ 2. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177 oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.”

Roszczenia pracownika w sądzie pracy po nieuzasadnionym wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy

Niepodanie przyczyny wypowiedzenia, podanie nieprawdziwej lub niewystarczającej przyczyny prowadzi do uznania w postępowaniu przed sądem pracy bezzasadności wypowiedzenia umowy o pracę. Art. 45 § 1 K.p. przyznaje pracownikowi prawo dochodzenia następujących roszczeń:

• o odszkodowanie,
• o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne,
• o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach w razie stwierdzenia, że wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione, a umowa o pracę uległa już rozwiązaniu.

Sąd pracy, orzekając w sprawie wytoczonej przez pracownika o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o odszkodowanie, dokonuje oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999 r. nr 21 poz. 688). Po doręczeniu pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca nie może zmieniać przyczyn wypowiedzenia oraz wykazać jego zasadności w oparciu o inną przyczynę, niż wskazaną w wypowiedzeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNAPiUS 2000 r. nr 7 poz. 266).

Od Pana zależy, jakiego roszczenia będzie Pan dochodził. Jeśli Pan chciałby i mógł pracować nadal u tego pracodawcy – proszę żądać przywrócenia do pracy. Należy jednak rozważyć, czy ma to sens i czy nie skończy się ponownym wypowiedzeniem, tyle że bez naruszenia przepisów prawa pracy.

Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 10 stycznia 2003 r. I PK 144/2002 LexPolonica nr 365415 OSNP 2004/13 poz. 225, Prawo Pracy 2003/12, str. 32: „Zastosowanie art. 45 § 2 kp wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, w tym także leżących po stronie pracownika i przemawiających za przywróceniem go do pracy”.

Zatem za zwyczaj sąd podejmuje decyzję w tym zakresie.

Oświadczenie woli pracodawcy w przedmiocie wypowiedzenia jest zawsze skuteczne

W myśl art. 30 K.p. pracownik musi zostać przez pracodawcę pouczony o prawie wniesienia odwołania do sądu pracy oraz o terminach wnoszenia tego odwołania (por. art. 264, 265). Wypada też zaznaczyć, iż każde wypowiedzenie, nawet niezgodne z prawem lub nieuzasadnione, jest skuteczne. Kodeks pracy nie przejął bowiem z prawa cywilnego konstrukcji nieważności czynności prawnej. Zastąpił ją konstrukcją zaskarżalności wadliwej czynności prawnej. Oświadczenie woli pracodawcy w przedmiocie wypowiedzenia jest przeto zawsze skuteczne, jeżeli sąd pracy nie orzeknie inaczej (por. postanowienie SN z 24 lutego 1981 r., I PZ 6/81, OSNCP 1981, nr 9, poz. 177).

Pozew do sądu pracy i wskazanie wartości przedmiotu sporu

Składając pozew do sądu pracy, pracownik musi podać wartość przedmiotu sporu niezależnie od roszczenia, z jakim występuje. Kwestie wartości przedmiotu sporu w sprawach pracowniczych normuje szczegółowo art. 23¹ Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Do spraw tych ma także zastosowanie art. 19 K.p.c.

W sprawie wartości przedmiotu sporów ze stosunku pracy wypowiadał się też niejednokrotnie Sąd Najwyższy, rozważając wzajemne związki zachodzące między wspomnianymi art. 19 i 23¹ K.p.c., stwierdzając, że „między art. 19 i 23¹ K.p.c. nie zachodzi sprzeczność, a wręcz odwrotnie – przepisy te są komplementarne. Zgodnie z art. 19 § 1 K.p.c. w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w artykułach poniższych (art. 19 § 2 K.p.c.). Z regulacji tych wynika jednoznacznie, że sprawy o prawa majątkowe mogą dotyczyć roszczeń pieniężnych lub innych praw majątkowych (niepieniężnych). Sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu dla spraw majątkowych o roszczenia pieniężne określa art. 19 § 1 K.p.c., a więc stanowi go »podana kwota pieniężna«. Chodzi przy tym o kwotę pieniężną, której zasądzenia powód żąda, a nie o kwotę, która mu przysługuje według przepisów prawa materialnego (por. postanowienie z 5 lutego 1998 r., I PZ 69/97, OSNAPiUS 1999, nr 4, poz. 131). W sprawach majątkowych o roszczenia niepieniężne powód jest obowiązany oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w »artykułach poniższych« do art. 19 § 2 K.p.c., a więc między innymi uwzględniając postanowienia art. 23 1 K.p.c. Oznacza to więc, że art. 23¹ K.p.c. w zakresie, w jakim reguluje sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy, ma zastosowanie tylko do roszczeń majątkowych niepieniężnych. W sprawach dotyczących rozwiązania stosunku pracy będą to więc sprawy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. Sprawa o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy jest sprawą o roszczenie pieniężne i dlatego jej wartość przedmiotu sporu stanowi kwota wskazana (podana) przez powoda zgodnie z art. 19 § 1 K.p.c. Do takiej sprawy sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu wynikający z art. 23 1 K.p.c. nie ma zastosowania” (por. uchwała SN z 6 grudnia 2001 r., III ZP 28/2001 , OSNAPiUS 2002, nr 15, poz. 350).

Natomiast w sprawach o przywrócenie do pracy pełne zastosowanie ma art. 23¹ K.p.c., a zatem wartość przedmiotu sporu stanowi tu suma wynagrodzenia za okres jednego roku.

Przy roszczeniu o przywrócenie poprzednich warunków pracy wartość przedmiotu sporu liczona jest analogicznie, a zatem w sprawie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach w związku z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy wartość przedmiotu (sporu) zaskarżenia stanowi suma wynagrodzenia za pracę sprzed jego zmiany za okres jednego roku (art. 23¹ K.p.c.), niezależnie od tego, czy umowa o pracę uległa rozwiązaniu wskutek odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków, czy stosunek pracy trwa na zmienionych warunkach (por. postanowienie SN z 8 kwietnia 2002, I PZ 18/2002 , OSNP 2004, nr 6, poz. 102).

W sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową podstawę do zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru żądania (por. uchwałę SN z 7 sierpnia 2002 r., III PZP 15/2002 , OSNP 2003, nr 12, poz. 285). Zgodnie z art. 264 K.p.:

§ 1. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

§ 2. Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.

§ 3. Żądanie nawiązania umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy.”

Wysokość odszkodowania dla zwolnionego pracownika

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47[1] K.p.). Warunkiem uzyskania odszkodowania nie jest wykazanie przez zwolnionego pracownika, że poniósł jakąkolwiek szkodę, odszkodowanie należy się niezależnie od jej wystąpienia.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.