Ciągłe zastępstwa za nieobecną koleżankę, jak rozwiązać problem nadmiernego obciążenia w pracy?

3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;

4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;

5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach

6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego”.

Zasady współżycia społecznego w miejscu pracy

Właśnie ten ostatni obowiązek jest w kontekście Pani zapytania istotny. Pracownik jest obowiązany przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Jeżeli chodzi o samo pojęcie zasad współżycia społecznego, to w tym zakresie należy odwołać się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2007 r., sygn. akt. I PK 228/06, w którym Sąd wskazał:

„Chodzi o zasady ogólne, jak też o zasady specyficzne, występujące w danym zakładzie pracy. Muszą być one jednak ukształtowane obiektywnie, a nie wynikać z woli pracodawcy (być przez niego narzucone). Nie ma natomiast przeszkód, aby pracodawca te – obiektywnie ukształtowane zasady etyczne – rejestrował i w ten sposób tworzył ich katalog (zasady etyki). Nie ma też przeszkód, aby pracodawca tak stworzone zasady etyki przedstawiał pracownikom do wiadomości, nawet z zastrzeżeniem, że w jego ocenie ich nieprzestrzeganie będzie kwalifikowane jako naruszenie obowiązku pracowniczego. W sprawie, w której czyni się pracownikowi zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy, wskutek jego postępowania stwarzającego napięcia, konflikty i zagrożenia spokoju, istotne jest przede wszystkim to, czy przypisywane pracownikowi postępowanie miało miejsce i jakie wywołało skutki. Nie mają natomiast większego znaczenia intencje pracownika. Pobicie przez pracownika innego pracownika niewątpliwie stanowi naruszenie obowiązku przestrzegania zasad współżycia społecznego. Używanie przemocy fizycznej wobec współpracowników, nawet w celu wymuszenia prawidłowego wykonywania pracy i następujące w trakcie sprzeczki dotyczącej wykonywania obowiązków nie traci charakteru ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, oprócz bowiem szczególnie rażącego zakłócenia porządku i dyscypliny pracy zawiera ponadto znaczne uchybienie zasadom współżycia społecznego. Analogicznie zachowanie pracownika polegające na ubliżaniu współpracownikom, używaniu wobec nich wyzwisk, nie mieści się w kategorii ani przestrzegania zasad współżycia społecznego, ani w kategorii sumiennego i starannego wykonywania pracy”.

Wynikający z komentowanego przepisu obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy obejmuje również powstrzymywanie się poza miejscem i czasem pracy od takich zachowań, które wywołują lub potęgują wzajemnie negatywny stosunek współpracowników i konflikty w środowisku pracy (np. na tle przynależności do różnych działających u pracodawcy organizacji związkowych). W wyroku z 15.07.1998 r., sygn. akt II UKN 123/98, Sąd Najwyższy trafnie zauważył, że „udziałem w pogrzebie podwładnego i kolegi pracodawca i załoga dają swój wyraz zasadom współżycia społecznego ukształtowanym w danym zakładzie”.

Naruszenie obowiązku przestrzegania zasad współżycia społecznego może w szczególności polegać na wulgarnym odnoszeniu się do współpracowników lub osób trzecich, używaniu wobec nich siły fizycznej albo molestowaniu seksualnym. W zależności od wagi wykroczenia i stopnia winy sprawcy grożą mu przewidziane w Kodeksie sankcje aż do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia włącznie. Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z 9.07.2008 r., sygn. akt I PK 2/08, wynikający z art. 100 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy obejmuje również powstrzymywanie się poza miejscem i czasem pracy od takich zachowań, które wywołują lub potęgują wzajemnie negatywny stosunek współpracowników i konflikty w środowisku pracy na tle przynależności do różnych działających u pracodawcy organizacji związkowych.

Zgłaszanie problemów pracodawcy

Z uwagi na to, że pojęcie zasad współżycia społecznego jest pojęciem nieokreślonym, co oznacza, że można je różnie definiować, opisane przez Panią zachowania koleżanki mogą być uznane jako naruszenie tychże zasad. Natomiast Pani jako pracownik ma niejako związane ręce, ponieważ nie może podjąć Pani żadnej decyzji dotyczącej dalszego trwania czy też rozwiązania z tą koleżanką stosunku pracy. Jedyne, co Pani może zrobić, to informować pracodawcę w formie pisemnej o stwierdzonych przez Panią nieprawidłowościach, ich negatywnym wpływie na wykonywanie pracy, a także na atmosferę w zespole pracowników. Pracodawca powinien analizować takie zgłoszenia pod kątem prawidłowości w zakresie świadczonej pracy, a także wpływu na innych pracowników takiej sytuacji. Natomiast decyzja co do tego co z tym zrobić niestety, ale musi podjąć pracodawca. Ważne jest, aby podkreślać, że takie zachowania negatywnie wpływają na atmosferę w pracy i jednocześnie prosić pracodawcę o interwencję.