• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mam pytanie związane z odmową wykonania polecenia służbowego. Jestem magazynierem. W ubiegłym roku wyraziłem ustną zgodę na zrobienie kursu legalizacji gaśnic i przeglądu hydrantów, ale nie podpisywałem żadnego dokumentu wyrażającego zgodę na coroczny udział w tym przedsięwzięciu. Legalizacja i przegląd ww. czynności trwa od marca do końca lipca, czyli 5 miesięcy, a z tego, co wiem, to pracodawca może skierować pracownika do innej pracy bez jego zgody na okres 3 miesięcy i ani dnia dłużej. Mimo udziału w tejże legalizacji muszę nadal pełnić obowiązki magazyniera. W obowiązkach widnieje zapis „i inne polecenia wydane przez pracodawcę”, który wedle wyroku SN jest niezgodny z prawem. Dodam też, iż pracodawca nie zmienił warunków pracy i płacy, mimo że wykonuję inne prace, które są niezgodne z moją umową na zajmowane stanowisko. Sąd Najwyższy w wyroku z 02.10.2008 r. stwierdził, iż brak pisemnej zgody pracownika na wykonywanie dodatkowych obowiązków bez podwyżki wiąże się z możliwością powództwa sądowego o ustalenie wysokości dodatkowego wynagrodzenia i odmowa taka nie może powodować negatywnych konsekwencji dla pracownika. W związku z tym – czy moja odmowa wykonania tych obowiązków nie będzie skutkować negatywnymi konsekwencjami dla mnie i czy postępuję słusznie, odmawiając wykonania tego polecenia?
Zgodnie z art. 100 Kodeksu pracy (w skrócie K.p.) „pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę”. Granice obowiązku stosowania się do poleceń przełożonych wyznaczają następujące względy: polecenia muszą dotyczyć pracy, nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa ani z umową o pracę. Polecenia pracodawcy, które dotyczą pracy, a wykraczają poza jej rodzaj (ustalony zakres obowiązków), mogą tylko wyjątkowo dotyczyć innej pracy.
W Kodeksie pracy określono dwa konkretne wyjątki od zasady, że pracownik ma obowiązek wykonywania tylko tych poleceń, które dotyczą umówionej pracy. Mamy z nimi do czynienia w przypadkach:
Ma Pan absolutną rację, że pracodawca ma obowiązek wypłaty dodatkowego wynagrodzenia, jeśli nie mamy do czynienia ze zmianą stanowiska pracy na czas określony – do 3 miesięcy. Jak orzekł Sąd Najwyższy: „pracodawca, który nie ma pisemnej zgody pracownika na wykonywanie dodatkowych obowiązków bez podwyżki, może zostać zmuszony przez sąd do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia” (wyr. SN z dnia 11 lutego 2010 r., sygn. akt I PK 185/09).
Może Pan odmówić wykonania innych prac albo żądać dodatkowego wynagrodzenia. Ma Pan ściśle określone stanowisko pracy w umowie. Wypowiedzenie Panu umowy przez pracodawcę będzie niezgodne z przepisami prawa.
Praca biurowa z dodatkowym obowiązkiem sprzątania
Maria, pracownica administracyjna w urzędzie, została poproszona o codzienne sprzątanie biura, co wykraczało poza zakres jej obowiązków. Kiedy odmówiła, kierownik zagroził jej naganą. Maria powołała się na umowę o pracę, w której jasno określono jej stanowisko, i skierowała sprawę do inspekcji pracy. Finalnie, kierownik został upomniany za naruszanie zasad prawa pracy, a Maria nie poniosła żadnych konsekwencji.
Mechanik zmuszony do prowadzenia szkoleń
Jan, mechanik w warsztacie samochodowym, został zobowiązany do prowadzenia szkoleń dla nowych pracowników, mimo że w jego umowie brakowało takiego zapisu. Po kilku miesiącach odmówił dalszego prowadzenia szkoleń, twierdząc, że obowiązki te nie są związane z jego stanowiskiem. Pracodawca wezwał Jana na rozmowę dyscyplinującą, ale ostatecznie musiał uznać rację pracownika, który powołał się na wyrok Sądu Najwyższego w sprawie dodatkowego wynagrodzenia.
Pracownik produkcji a dodatkowe zadania logistyczne
Piotr, pracownik linii produkcyjnej, został poproszony o wykonywanie zadań magazynowych przez ponad 4 miesiące, mimo że jego umowa nie przewidywała takich obowiązków. Gdy odmówił dalszego wykonywania tych zadań, pracodawca zagroził mu zwolnieniem. Piotr skierował sprawę do sądu pracy, który orzekł, że obowiązki magazynowe nie były częścią jego pierwotnej umowy, i przyznał mu odszkodowanie za pracę wykraczającą poza zakres stanowiska.
Odmowa wykonania polecenia służbowego może być uzasadniona, jeśli zadania wykraczają poza zakres obowiązków wynikający z umowy o pracę i nie spełniają wyjątków określonych w Kodeksie pracy. Pracodawca nie może zmuszać pracownika do wykonywania dodatkowych zadań bez jego zgody, zwłaszcza gdy nie proponuje dodatkowego wynagrodzenia. W takich sytuacjach pracownik ma prawo odmówić, nie ponosząc negatywnych konsekwencji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu problemu prawnego lub przygotowaniu pisma? Opisz swoją sprawę w formularzu pod artykułem, a my zajmiemy się resztą!
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., sygn. akt I PK 185/09
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
