Jak bronić się przed przeniesieniem ze szkoły do zerówki?

• Autor: Marta Handzlik

Pracuję 24 lata na stanowisku nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej. Obecnie dyrektor szkoły planuje przenieść mnie do „zerówki”. Nie wyrażam na to zgody, bo od września ma dla mnie etat w klasie I, ale chce tam umieścić swoją koleżankę. Jestem nauczycielem dyplomowanym. Bez zarzutu wykonuję swoje obowiązki. Jak mam się przed tą sytuacją bronić?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.


Jak bronić się przed przeniesieniem ze szkoły do zerówki?

Przeniesienie nauczyciela na inne stanowisko

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela (w skrócie KN) nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może być przeniesiony na własną prośbę lub z urzędu za jego zgodą na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie same lub inne stanowisko.

Redakcja przepisu jest rzeczywiście niejasna. Główny problem dotyczy chaotycznego zapisu dotyczącego przeniesienia nauczyciela „na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie same lub inne stanowisko”. Redakcja przepisu powinna zawierać dwa zdania; jedno dotyczące przeniesienia na własną prośbę, drugie przeniesienia z urzędu za zgodą. Pomieszanie obu materii prowadzi do rozbieżnych interpretacji.

W związku z problematyczną redakcją przepisu powstała konieczność ujednolicenia wykładni w drodze orzeczeń Sądu Najwyższego wydanych w drodze odwołań w postępowaniach przed sądami pracy. Orzecznictwo to w zasadzie jest dość konsekwentne.

W zakresie określenia stanowiska stwierdza, że należy je (stanowisko) interpretować zgodnie z treścią art. 42 KN, podobnie – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2002 r. (sygn. akt I PKN 849/00, LEX nr 54887). Teza, że „stanowisko” to stanowisko nauczyciela o określonych kwalifikacjach (np. nauczyciel biologii) nie jest jednak prawidłowa, gdyż w innych przepisach KN nie wiąże już ze szczegółowo określonym przedmiotem nauczania (kwalifikacji) skutków prawnych. Z kolei art. 42 KN dotyczy tygodniowego wymiaru zajęć, który odnosi się do poszczególnych stanowisk pracy. W przepisie tym wyróżnia się stanowiska nauczycielskie w różnych typach (rodzajach) szkół. Przeniesienie z jednej do drugiej z kategorii stanowisk wymienionych w tym przepisie jest przeniesieniem na inne stanowisko w rozumieniu art. 18 ust. 1 KN.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Zmiana stanowiska bez zgody nauczyciela

W zakresie sposobu przeniesienia, a w szczególności konieczności uzyskania zgody nauczyciela na przeniesienie z urzędu, została wyrażona teza, że przeniesienie mianowanego nauczyciela w ramach tej samej szkoły, nawet jeżeli łączy się ze zmianą miejsca wykonywania pracy ale bez zmiany stanowiska, nie podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 18 ust. 1 KN. Może więc nastąpić bez zgody nauczyciela, chyba że w akcie mianowania jego miejsce pracy zostało wyraźnie powiązane z wykonywaniem czynności w określonej jednostce organizacyjnej szkoły lub z określoną miejscowością, podobnie – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1999 r. (sygn. akt I PKN 82/99, OSNP 2000, nr 16, poz. 610).

Teza ta opiera się na części art. 18 ust. 1 KN, który stwierdza, że przeniesienie może nastąpić „z urzędu za jego (nauczyciela) zgodą na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole”. Z wykładni przepisu wynika a contrario, że przeniesienie nauczyciela z urzędu na to samo stanowisko, nie wymaga zgody nauczyciela. Taka interpretacja wydaje się być zgodna z prawem, lecz jest jednocześnie dość kontrowersyjna w kontekście treści art. 19 ust. 1 KN, który stanowi właściwą podstawę przeniesienia nauczyciela z urzędu i bez zgody nauczyciela. Nie wiadomo bowiem, jaki cel przyświecałby ustawodawcy, który tę samą instytucję określa w dwóch przepisach tego samego aktu prawnego.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Zmiana stanowiska z nauczyciela nauczania początkowego klas I–III na wychowawcę zerówki

Nie wchodząc jednak w rozważania doktrynalne, należy stwierdzić, że na gruncie obecnej redakcji art. 18 ust. 1 KN w wykładni dokonanej przez Sąd Najwyższy możliwe jest przeniesienie nauczyciela z urzędu, bez jego zgody, na to samo stanowisko. Jeżeli nauczyciel nie zgodzi się z takim przeniesieniem, powinien wystąpić do sądu pracy z pozwem o ustalenie treści swojego stosunku pracy w zakresie objętym przeniesieniem, na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego.

W omawianej sprawie przeniesienie dotyczy zmiany stanowiska z nauczyciela nauczania początkowego klas I–III na wychowawcę zerówki. Skoro więc mamy do czynienia z dwoma stanowiskami pracy, ustalonymi zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2002 r. na podstawie art. 42 KN, to w związku z tym mamy do czynienia z przeniesieniem nauczyciela z urzędu na inne stanowisko. W takiej sytuacji nauczyciel powinien wyrazić zgodę na takie przeniesienie, zgodnie z dyspozycją art. 18 ust. 1 KN.

Przeniesienie bez zgody na inne stanowisko w ramach tej samej szkoły byłoby możliwe w sytuacji zatrudnienia nauczyciela mianowanego na podstawie umowy o pracę. Wówczas w celu zmiany stanowiska pracy należałoby zastosować instytucję wypowiedzenia zmieniającego, o której mowa w art. 42 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. W takiej sytuacji brak zgody nauczyciela musiałby doprowadzić do rozwiązania stosunku pracy, lecz na zasadach ogólnych, a więc za trzymiesięcznym wypowiedzeniem i ze skutkiem na koniec roku szkolnego (art. 27 ust. 1 KN).

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Podpisanie porozumienia zmieniającego okresowo stanowisko pracy nauczyciela

Inną możliwością rozwiązania omawianego problemu jest podpisanie porozumienia zmieniającego okresowo stanowisko pracy nauczyciela. Wówczas nauczyciel wyraziłby zgodę na propozycję dyrektora na okresową (np. 5 miesięcy) zmianę stanowiska pracy. Po upływie wskazanego okresu nauczyciel powróciłby na poprzednio zajmowane stanowisko. Takie kompromisowe rozwiązanie znacznie bardziej elastycznie łączy potrzebę zagwarantowania właściwej organizacji nauczania przez szkołę z interesami pracowniczymi. Oczywiście na takie porozumienie muszą wyrazić zgodę obie strony.

Podsumowując – jeśli jest Pani zatrudniona na podstawie mianowania, wówczas dyrektor musi Pani zaproponować zmianę stanowiska na podstawie art. 18 KN, na którą to zmianę ma Pani prawo nie wyrażać zgodę. W braku zgody dyrektor nie może Pani przenieść na inne stanowisko (na którym powinien zatrudnić swoją koleżankę). Jeśli mimo tego dyrektor dokona przeniesienia – pozostaje pozew do sądu pracy.

Przykłady

Pani Maria z Łodzi
Po 20 latach pracy w klasach I–III dowiedziała się na sierpniowej radzie pedagogicznej, że od września będzie wychowawcą w zerówce. Nie wyraziła zgody na zmianę stanowiska, powołując się na Kartę Nauczyciela. Gdy dyrektor próbował ją zmusić do przeniesienia, złożyła pozew do sądu pracy. Sąd potwierdził, że zmiana stanowiska wymaga zgody nauczyciela mianowanego.

 

Pan Krzysztof z Opola
Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej z 15-letnim stażem, został przeniesiony do zerówki bez wcześniejszych rozmów ani uzgodnień. Po konsultacji z prawnikiem złożył pisemne oświadczenie o braku zgody na przeniesienie. Dyrekcja wycofała się z decyzji, by uniknąć sprawy sądowej i konfliktu w gronie pedagogicznym.

 

Pani Ewa z Warszawy
Zaproponowano jej czasowe przejście do zerówki na pół roku z gwarancją powrotu do klasy I. Zgodziła się warunkowo – pod warunkiem podpisania porozumienia zmieniającego z wyznaczoną datą powrotu. Dokument zabezpieczył jej interesy, a szkoła mogła elastycznie dostosować organizację pracy.

Podsumowanie

Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania nie może zostać przeniesiony na inne stanowisko bez swojej wyraźnej zgody. Zmiana pracy z klasy I–III na zerówkę stanowi zmianę stanowiska w rozumieniu Karty Nauczyciela, a zatem wymaga zgody nauczyciela. Próby wymuszenia takiej zmiany przez dyrektora, bez podstawy prawnej lub porozumienia, mogą być skutecznie zakwestionowane w sądzie pracy. Warto znać swoje prawa i w razie potrzeby stanowczo, ale spokojnie ich dochodzić.

Oferta porad prawnych

Jeśli znajdujesz się w podobnej sytuacji i potrzebujesz wsparcia, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Doświadczeni prawnicy pomogą Ci zrozumieć Twoje prawa, przygotować odpowiednie pisma oraz doradzą, jak skutecznie bronić się przed nieuzasadnioną zmianą stanowiska. Szybko, dyskretnie i bez wychodzenia z domu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19

3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2002 r. sygn. akt I PKN 849/00
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1999 r. sygn. akt I PKN 82/99

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Marta Handzlik

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info