Urlop dla poratowania zdrowia dla nauczycieli pełniących funkcje publiczne
• Autor: Marta Handzlik
Czy nauczyciel będący radnym może skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia? Wiem, że MEN stoi na stanowisku, że nie. Jednak orzeczenia sądów i opinie prawników mówią co innego. Jak zabezpieczyć się przed jednostkową decyzją dyrektora o odwołaniu z urlopu? Czy tylko poprzez zrzeczenie się diety za ten okres? Ale przecież będę nadal uczestniczyć we wszystkich pracach rady.
.jpg)
Zgodnie z art. 73 ust. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 2014 r. poz. 191) – nauczyciel w czasie urlopu dla poratowania zdrowia nie może podjąć ani kontynuować żadnej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego działalnością zarobkową jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku (jest to wszelka praca zarobkowa wykonywana na każdej podstawie prawnej albo bez takiej podstawy, bez względu na wymiar czasu tej pracy).
Osoba, która pełni funkcję radnego ma prawo do diety w wysokości określonej przez radę gminy. Zgodnie z orzeczeniem Sadu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 marca 1994r. (III Aur 724/93) dieta radnego nie jest traktowana jako zarobek, ponieważ działalność radnego nie zmierza do osiągnięcia zarobku, ale jest funkcją służącą społeczności lokalnej.
Opierając się więc tylko i wyłącznie na orzeczeniach sądów, należy uznać, że nauczyciel, który pełni funkcję radnego na urlopie dla poratowania zdrowia, nie narusza zakazu wykonywania pracy w czasie tego urlopu.
Jednak Ministerstwo Edukacji Narodowej w odpowiedzi na interpelację poselską z dnia 29 czerwca 2012 r. stwierdziło, że „pobieranie przez nauczyciela korzystającego z urlopu dla poratowania zdrowia diet z tytułu pełnienia funkcji radnego w gminie może mieścić się w definicji »innej działalności zarobkowej«, o której mowa w art. 73 ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela. (...) Nauczyciele podczas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia powinni w maksymalnym stopniu korzystać z niezakłóconych warunków regenerowania organizmu. W ślad za tym ustawodawca gwarantuje wypłacanie wynagrodzenia ze środków publicznych (samorządowych) pomimo niewykonywania pracy w wysokości należnej nauczycielom wykonującym zadania.”
Jak widać, z powyższego wynika, że ustawodawca (w tej roli MEN) interpretuje stworzony przez siebie przepis odmiennie, niż robią to sądy. Jednak opinia MEN nie musi być dla dyrektora wiążąca. To dyrektor podejmuje decyzję, czy w sytuacji, o jakiej mowa w pytaniu odwołać nauczyciela z urlopu, czy też nie, a nauczyciel – jeśli nie zgadza się z tą decyzją – może się odwołać do sądu i wówczas sąd wyda indywidualne orzeczenie w tej konkretnej sprawie.
Na gruncie przepisów nie da się bowiem jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy nauczyciel na urlopie dla poratowania zdrowia może pełnić odpłatną funkcję radnego.
Przykłady
Pierwszy przykład dotyczy nauczycielki z małej miejscowości, która od kilku lat pełni funkcję radnej w gminie. Po wielu latach pracy w szkole zaczęła zmagać się z problemami zdrowotnymi i lekarz zalecił jej skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia. Dyrektor szkoły, powołując się na stanowisko MEN, wydał decyzję o odwołaniu nauczycielki z urlopu, argumentując, że pełnienie funkcji radnej narusza przepisy dotyczące zakazu działalności zarobkowej. Nauczycielka, nie zgadzając się z decyzją, wniosła sprawę do sądu administracyjnego, który orzekł, że dieta radnego nie stanowi wynagrodzenia, a jej działalność nie ma charakteru zarobkowego. Ostatecznie nauczycielka wygrała sprawę i mogła kontynuować urlop.
Drugi przykład to historia nauczyciela szkoły średniej, który jako radny powiatowy aktywnie uczestniczył w pracach rady, nie pobierając diety przez okres urlopu dla poratowania zdrowia. Choć formalnie nie uzyskiwał dochodu, dyrektor szkoły postanowił skonsultować sytuację z prawnikiem, aby uniknąć ewentualnych konsekwencji prawnych. Prawnik wskazał na orzeczenia sądów, zgodnie z którymi pełnienie funkcji społecznej nie narusza przepisów, o ile nauczyciel nie pobiera wynagrodzenia. Dzięki temu dyrektor podjął decyzję o pozostawieniu nauczyciela na urlopie, nie podejmując żadnych działań odwoławczych.
Trzeci przykład opisuje przypadek nauczycielki, która przed rozpoczęciem urlopu dla poratowania zdrowia złożyła wniosek o zawieszenie swojej działalności w radzie gminy. Choć nie było to wymagane prawnie, chciała uniknąć jakichkolwiek wątpliwości ze strony dyrekcji szkoły. Po zakończeniu urlopu, wróciła do pracy i ponownie podjęła obowiązki radnej. Ta przezorność pozwoliła jej uniknąć stresu i skupić się na poprawie swojego zdrowia, a jednocześnie zachować dobrą relację z pracodawcą.
Podsumowanie
Kwestia korzystania przez nauczycieli pełniących funkcję radnych z urlopu dla poratowania zdrowia pozostaje sporna i zależna od interpretacji przepisów. Choć orzecznictwo sądowe wskazuje, że dieta radnego nie jest traktowana jako wynagrodzenie, Ministerstwo Edukacji Narodowej prezentuje odmienne stanowisko, uznając pełnienie tej funkcji za działalność zarobkową. W praktyce to dyrektor szkoły podejmuje decyzję o ewentualnym odwołaniu nauczyciela z urlopu, co może skutkować koniecznością dochodzenia swoich praw na drodze sądowej. Aby uniknąć problemów, nauczyciele powinni rozważyć czasowe zrzeczenie się diety lub skonsultować swoją sytuację z prawnikiem, by zabezpieczyć się przed jednostkowymi decyzjami dyrekcji.
Oferta porad prawnych
Jeśli jesteś nauczycielem pełniącym funkcję radnego i masz wątpliwości dotyczące urlopu dla poratowania zdrowia, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci zrozumieć zawiłości przepisów, przeanalizują Twoją sytuację indywidualnie i wskażą najlepsze rozwiązania zgodne z obowiązującym prawem oraz aktualnym orzecznictwem. Dzięki konsultacji online możesz uzyskać szybką i rzetelną odpowiedź na nurtujące Cię pytania bez konieczności wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Urlop dla poratowania zdrowia dla nauczycieli pełniących funkcje publiczne
» Czy pracodawca może obciążyć pracownika za zgubione ubranie służbowe?
» Czy można łączyć urlop wychowawczy w jednej szkole z pracą w drugiej?
» Czy można nałożyć karę dyscyplinarną na pracownika przebywającego na urlopie?
» Dodatek motywacyjny w czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego, czy można go stracić?
Kodeks pracy
