Ograniczenie zatrudnienia - dopełnienie terminów
• Autor: Marta Handzlik
W ubiegłym roku szkolnym zatrudniona przez mianowanie nauczycielka otrzymała ograniczenie do 9/18. W następnym roku w dalszym ciągu nie było dla niej godzin, więc ponowiłam ograniczenie. 28 maja wysłałam jej pocztą informację, ponieważ nauczycielka w dwa dni czwartek i piątek nie ma lekcji. Pismo odebrała 2 czerwca, a 3 poinformowała mnie, że nie wyraża zgody na takie warunki i że według niej nie zostały dotrzymane warunki terminowe, więc wypowiedzenie nie jest skuteczne. Sprawę chce oddać do sądu pracy. Jakie są możliwe rozwiązania dla pracodawcy?
Ograniczenie zatrudnienia nauczyciela
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) dyrektor szkoły w razie:
1) całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy;
2) częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia.
Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2.
Zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia może być – za zgodą nauczyciela – stosowana również w wypadku, gdy z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1, nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole. W razie braku zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia, stosuje się przepisy art. 20.
W razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć, nauczyciel może być zobowiązany do uzupełniania pensum w innej szkole (szkołach), jeżeli istnieją możliwości takiego uzupełniania. W razie braku takich warunków nauczyciel może wyrazić zgodę na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i zmniejszenie wysokości wynagrodzenia, jeżeli w szkole pomimo zachodzących w niej zmian może nadal realizować co najmniej połowę obowiązującego go wymiaru zajęć. Jeżeli takiej zgody nie wyrazi nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania, dyrektor szkoły rozwiązuje z nim stosunek pracy lub przenosi – na wniosek nauczyciela – w stan nieczynny.
Obowiązek podjęcia pracy w innej szkole w celu uzupełnienia etatu
Ze względu na fakt, iż sytuacja kadrowa w szkole uzależniona jest od wielu czynników, zaistnienia których dyrektor nie jest w stanie przewidzieć z rocznym wyprzedzeniem – ograniczenie wymiaru zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania powinno być dokonywane na okres jednego roku szkolnego.
Wypowiedzenie należy złożyć nauczycielowi tak, aby był w stanie się z nim zapoznać najpóźniej do 31 maja, gdyż wtedy upływa termin złożenia wypowiedzenia. Wysłanie pocztą jest oczywiście dozwolone, ale wówczas nie ma znaczenia termin wysłania pisma, a termin jego odebrania przez nauczyciela. Tak więc w tym przypadku pracownica ma rację, nie przyjmując wypowiedzenia.
W sytuacji która powstała, jedynym wyjściem jest zastosowanie art. 22 ust. 1 KN. Zgodnie z tym przepisem organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub – za jego zgodą – na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć.
Organ prowadzący – jeśli oczywiście jest taka możliwość – może nałożyć na nauczycielkę obowiązek podjęcia pracy w innej szkole w celu uzupełnienia etatu, a jeśli nauczycielka odmówi – będzie jej wypłacane wynagrodzenie jedynie za część etatu. Przy czym w innej szkole powinna być zatrudniona na takim samym stanowisku (chyba że wyrazi zgodę na zatrudnienie na innym stanowisku).
Jeśli nie ma możliwości uzupełnienia etatu w innej szkole, nie pozostaje nic innego jak przydzielić nauczycielce tyle godzin zajęć, aby miała pełny etat.
Jeśli jednak nie zależy Pani na pozasądowym załatwieniu sprawy, może Pani uznać, ze wypowiedzenie zostało złożone i nie wyrazić chęci jego cofnięcia. Co prawda wypowiedzenie nie będzie zgodne z prawem, ale będzie skuteczne, dopóki sąd pracy nie orzeknie inaczej. Jednak takie rozwiązanie narazi szkołę na dodatkowe koszty związane z pozwem nauczycielki.
Przykłady
W jednej ze szkół podstawowych na wsi liczba uczniów w nowym roku szkolnym spadła o połowę, bo część rodziców zdecydowała się posłać dzieci do większej placówki w sąsiednim mieście. Dyrektor nie miał możliwości zapewnienia wszystkim nauczycielom pełnego pensum i jednej z nauczycielek zaproponował ograniczenie zatrudnienia do połowy etatu. Nauczycielka wyraziła zgodę, traktując to jako rozwiązanie przejściowe, które pozwoli jej zachować ciągłość zatrudnienia i ubezpieczenia, a jednocześnie podjąć dodatkową pracę w innej instytucji.
W liceum w dużym mieście doszło do zmian organizacyjnych – ministerstwo ograniczyło liczbę godzin jednego z przedmiotów. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania nie zgodził się na zmniejszenie etatu, argumentując, że przy obecnych kosztach życia nie może pozwolić sobie na obniżkę wynagrodzenia. W tej sytuacji dyrektor zmuszony był wręczyć wypowiedzenie z zachowaniem wszystkich ustawowych terminów, a nauczyciel został przeniesiony – na jego wniosek – w stan nieczynny.
Zdarzyła się też sytuacja, że nauczycielka w szkole podstawowej odebrała wypowiedzenie już po 31 maja, bo pismo dotarło do niej pocztą kilka dni później. Twierdziła, że nie zgadza się na warunki i skierowała sprawę do sądu pracy. Ten uznał, że procedura została naruszona, a wypowiedzenie było nieskuteczne. Dyrektor musiał przywrócić ją do pracy na dotychczasowych warunkach, co dla szkoły oznaczało konieczność zorganizowania dodatkowych godzin, aby zapewnić jej pełny etat.
Podsumowanie
Ograniczenie zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania to procedura obwarowana ścisłymi terminami i wymogami formalnymi. Kluczowe znaczenie ma doręczenie decyzji najpóźniej do 31 maja oraz uzyskanie zgody nauczyciela na zmniejszenie wymiaru etatu. Brak tej zgody prowadzi do konieczności zastosowania trybu z art. 20 Karty Nauczyciela, czyli przeniesienia w stan nieczynny albo rozwiązania stosunku pracy. Niedotrzymanie terminów skutkuje nieważnością wypowiedzenia i rodzi poważne konsekwencje dla pracodawcy. Dlatego dyrektorzy szkół powinni działać z dużą starannością i przewidywać zmiany organizacyjne z odpowiednim wyprzedzeniem, aby uniknąć sporów sądowych i związanych z nimi kosztów.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości związane z ograniczeniem etatu, rozwiązaniem stosunku pracy czy innymi obowiązkami wynikającymi z Karty Nauczyciela, skorzystaj z naszych porad prawnych online. W szybki i wygodny sposób uzyskasz profesjonalną opinię prawną, przygotowaną z myślą o Twojej sytuacji. Wystarczy przesłać pytanie, a nasi prawnicy wskażą Ci możliwe rozwiązania i pomogą wybrać najkorzystniejszą drogę postępowania.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Nagroda jubileuszowa, renta i emerytura a prawo do zwolnienia lekarskiego
» Prawo do emerytury: kiedy nauczyciel może zakończyć pracę?
» Urlop zdrowotny przed emeryturą stażową
» Zwolnienie lekarskie w ciąży a działalność gospodarcza
» Czy studenta zatrudnionego na podstawie umowy-zlecenia można wysłać w podróż służbową?
Kodeks pracy
