Szybsze przejście na emeryturę
Zgodnie z treścią art. 88a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela (dalej KN) nauczyciele mogą przejść na emeryturę w wieku niższym niż określony ogólnie, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
- rozpoczęli przed dniem 1.01.1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w brzmieniu obowiązującym w dniu rozpoczęcia pracy na tym stanowisku,
- mają okres składkowy, o którym mowa w art. 6 u.e.r.f.u.s., wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, w brzmieniu obowiązującym w okresie faktycznego wykonywania pracy na tych stanowiskach, z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
- nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a KN,
- rozwiązali na swój wniosek stosunek pracy.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Urlop dla poratowania zdrowia
Jeżeli chodzi o urlop dla poratowania zdrowia, to na podstawie art. 73 ust. 2 KN „nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia może być udzielony na okres nie dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne”.
W związku z tym co do zasady – urlop dla poratowania zdrowia może być nauczycielowi udzielony, ale tylko do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nabędzie on prawo do emerytury, bez względu na podstawę prawną nabycia prawa do emerytury (emerytura na zasadach szczególnych czy na zasadach ogólnych).
Ograniczenie możliwości skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub czasu jego trwania nie jest związane z rodzajem emerytury z jakiej może skorzystać nauczyciel, a w szczególności nie zależy od tego, czy nauczyciel nabył prawo do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej w jakimkolwiek trybie (wyrok SN z 4.12.2003 r., sygn. akt I PK 72/03OSNP 2004/21), czy też nabył uprawnienia emerytalne na zasadach ogólnych po przekroczeniu powszechnego wieku emerytalnego (wyrok SN z 26.03.2007 r., sygn. akt I PK 262/06).
Zasada wskazana w treści art. 73 ust. 2 KN dotyczy więc także emerytury z art. 88a ust. 1 KN. Zgodnie z treścią art. 93c KN „na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, mogą przejść, począwszy od dnia:
- 1 września 2024 r. – nauczyciele urodzeni przed dniem 1 września 1966 r.;
- 1 września 2025 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1966 r., a przed dniem 1 września 1969 r.;
- 1 września 2026 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1969 r.”
W związku z tym, że w omawianej sprawie nauczycielka urodziła się 09.1968 r., zastosowanie będzie miała dyspozycja art. 93c pkt 2 KN – tj. prawo do (ewentualnej) emerytury powstanie w dniu 1.09.2025 r.
Długość urlopu zdrowotnego
Na użytek odpowiedzi założono hipotetycznie, że nauczycielka spełnia wszystkie warunki uprawniające do emerytury, wskazane w treści art. 88a ust. 1 KN, a także wszystkie warunki uprawniające do urlopu dla poratowania zdrowia, określone w art. 73 ust. 1 KN. Wówczas w związku z dyspozycją art. 73 ust. 2 KN, a także w związku z nabyciem w dniu 01.09.2025 r. uprawnień emerytalnych urlop dla poratowania zdrowia będzie mógł być tym nauczycielom udzielony jedynie do 31 sierpnia 2025 r., gdyż jest to data końcowa miesiąca poprzedzającego miesiąc nabycia uprawnień emerytalnych.
Biorąc pod uwagę powyższe, jeśli planuje Pani skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia przed nabyciem prawa do emerytury stażowej, należy złożyć wniosek o ten urlop najpóźniej w marcu 2025 roku. Należy jednak pamiętać, że urlop ten będzie mógł trwać jedynie do 31 sierpnia 2025 roku.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Przykłady
Przykład 1
Pani Barbara rozpoczęła pracę jako nauczycielka w 1987 roku. We wrześniu 2025 r. będzie miała wymagany staż i spełni warunki do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 88a KN. Planuje skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia od marca 2025 r., jednak wie, że urlop ten zakończy się z końcem sierpnia — miesiąc przed przejściem na emeryturę.
Przykład 2
Pan Krzysztof uczy w szkole od 1990 r. i spełnia warunki do wcześniejszej emerytury. Chce odejść z pracy 1 września 2026 r., korzystając wcześniej z urlopu zdrowotnego. Złoży wniosek o urlop najpóźniej w marcu 2026 r., mając świadomość, że jego urlop zakończy się w sierpniu 2026 r., przed nabyciem prawa do emerytury.
Przykład 3
Pani Monika, nauczycielka z 35-letnim stażem, planuje przejść na wcześniejszą emeryturę nauczycielską w 2025 r. W międzyczasie, z powodu problemów zdrowotnych, planuje skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Po analizie przepisów wie już, że będzie mogła z tego urlopu skorzystać tylko do końca sierpnia, czyli do miesiąca poprzedzającego uzyskanie prawa do emerytury.
Podsumowanie
Nauczyciele, którzy rozpoczęli pracę przed 1999 r. i spełniają określone w Karcie Nauczyciela warunki, mogą skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury. W przypadku korzystania przed tym z urlopu dla poratowania zdrowia — przepisy ograniczają jego długość tylko do końca miesiąca poprzedzającego przejście na emeryturę. Dlatego warto odpowiednio wcześniej zaplanować składanie wniosków i terminy.
Oferta porad prawnych
Planujesz przejście na wcześniejszą emeryturę lub chcesz skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia? Skontaktuj się z nami — doradzimy, jak prawidłowo przygotować dokumenty i zoptymalizować ścieżkę przejścia na emeryturę.
Źródła:
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19