Zmiany w ustawie o PIP – część 2

W art. 11 w pkt 8 dopisano kompetencje inspektora pracy do wydania polecenia w razie stwierdzenia innych naruszeń prawa pracy niż wymienione w pkt 1-7 w sprawie ich usunięcia, a także wyciągnięcia konsekwencji w stosunku do osób winnych.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Regulacja ta zmierza do odformalizowania działań inspektora pracy i dlatego zasługuje na akceptację. Polecenie wydawane w formie ustnej może dotyczyć każdego stwierdzonego w czasie kontroli naruszenia prawa pracy. To znaczy zarówno tego, które może być przedmiotem regulacji przy pomocy wystąpienia, jak i tego, które może być przedmiotem regulacji przy pomocy decyzji administracyjnej.

Określenie zamieszczone w art. 11 pkt 8 ustawy o PIP – odwołujące się do możliwości skierowania wystąpienia lub wydania polecenia w sprawach innych naruszeń niż wymienione w pkt 1-7 – nie oznacza ścisłego przypisania określonego naruszenia prawa pracy do danego środka pokontrolnego.

Wskazuje na to budowa wstępna art. 11, który nadaje organom PIP uprawnienie, a nie obowiązek wydania środków pokontrolnych. Taki sposób wykładni tego przepisu zgodny jest także z postanowieniami art. 17 ust. 2 Konwencji Nr 81 MOP w sprawie inspekcji pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 72, poz. 450), który kształtuje ogólną zasadę uznania przysługującego inspektorowi pracy.

O tym, jakie w konkretnym przypadku należy podjąć środki pokontrolne, decyduje wyłącznie inspektor pracy i nikt nie ma prawa ingerować w jego postępowanie, nie wyłączając organów nadrzędnych. Zasada wynikająca z Konwencji Nr 81 MOP została wprowadzona do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy w art. 37a.

W myśl tego przepisu inspektor pracy w uzasadnionych przypadkach może w ogóle odstąpić od stosowania jakichkolwiek środków pokontrolnych, poprzestając na pouczeniu podmiotu kontrolowanego i odebraniu od niego oświadczenia o terminie usunięcia ujawnionych uchybień.

Konstrukcja przepisu nadaje inspektorowi pracy prawo oceny zaistnienia uzasadnionych przypadków kwalifikujących się do zastosowania postanowień art. 37a omawianej ustawy. W tym przepisie odzwierciedlona jest zatem zasada swobodnej oceny inspektora pracy w zakresie podjęcia w stosunku do podmiotu kontrolowanego takiego a nie innego trybu postępowania.

Skoro inspektor pracy ma prawo decydować o zastosowaniu określonego trybu postępowania, czyli całego zbioru formuł proceduralnych, to tym bardziej jest uprawniony do oceny, jaki środek pokontrolny zastosować w konkretnej sytuacji stanu faktycznego.

Z systemowego punktu widzenia, nawet na tle samej ustawy o PIP, obecnie nie powinno być żadnych wątpliwości co do uznania szerokich uprawnień przysługujących inspektorowi pracy w zakresie w ogóle podjęcia środków pokontrolnych, czy też zastosowania w danej sprawie konkretnego środka prawnego.

Regulacja art. 11 ustawy o PIP jest więc przepisem służącym ograniczeniu możliwości wydania decyzji administracyjnej w sprawie, w której ustawa takiego środka pokontrolnego nie przewiduje.

Nie ma natomiast żadnych zastrzeżeń co do tego, że naruszenie przepisu bhp, kwalifikujące się do objęcia go decyzją administracyjną, może być objęte wystąpieniem, poleceniem albo nieobjęte żadnym środkiem pokontrolnym, gdyż ocena zastosowania środka pokontrolnego należy do wyłącznej kompetencji przeprowadzającego kontrolę.

O rodzaju zastosowanego środka pokontrolnego, w granicach dopuszczonych przez ustawę, decyduje wyłącznie inspektor pracy i nikt w tym zakresie nie może na niego wpływać (art. 44 ust. 2 ustawy o PIP).

Odrębnym zagadnieniem jest możliwość badania skuteczności oddziaływania inspektora pracy na podmiot kontrolowany, co może mieć znaczenie w zakresie jego oceny jako pracownika mianowanego.

Jeżeli jednak przyjęte przez inspektora pracy środki działań pokontrolnych przyniosą efekty w postaci likwidacji naruszeń prawa, to nikt nie może mu stawiać jakichkolwiek zarzutów, nawet w sferze taktycznego oddziaływania.

Przeciwnie, taki inspektor pracy powinien być wysoko oceniany z punktu widzenia warsztatu kontrolno-nadzorczego, gdyż prostymi środkami uzyskuje zamierzone efekty, czyli oszczędza środki i czas poświęcony danemu podmiotowi kontrolowanemu i odnotowuje oszczędności w sferze biurokratyczno-administracyjnej, generującej przecież koszty.

W rozdziale 3 – „Zakres działania organów PIP”, w art. 18 dodano ust. 7, przewidujący, że Główny Inspektor Pracy może upoważnić okręgowego inspektora pracy do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wobec pracowników okręgowego inspektoratu pracy nadzorujących lub wykonujących czynności kontrolne.

Zmiana ta oznacza, że czynności z zakresu prawa pracy przypisane względem wymienionych grup pracowniczych pozostają nadal w kompetencji Głównego Inspektora Pracy, ale może on upoważnić okręgowego inspektora pracy do ich przeprowadzania.

Upoważnienie należy odnosić zarówno do ogólnych kompetencji Głównego Inspektora Pracy wskazanych w art. 18 ust. 6, jak i szczegółowych zagadnień, o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt 2 czy w art. 52 ustawy o PIP.

Okręgowy inspektor pracy może zatem zostać upoważniony przez Głównego Inspektora Pracy do powoływania i odwoływania zastępców okręgowego inspektora pracy, a także innych pracowników wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zważywszy na wzmocnienie pozycji okręgowego inspektora pracy, także w zakresie stabilności zatrudnienia, tego rodzaju upoważnienie wydaje się systemowo uzasadnione.

W rozdziale 4 „Postępowanie kontrolne” w art. 22 ust. 3 rozszerzono strukturę podmiotów, które wspólnie z inspektorem pracy mogą zostać upoważnione do przeprowadzania kontroli.

Rozszerzenie to zmierza do objęcia tym uprawnieniem wszystkich tych podmiotów, które powinny mieć prawo z uzasadnionych powodów uczestniczyć w czynnościach kontrolnych.

Dotyczy to w szczególności przedstawicieli zagranicznych inspekcji pracy i innych instytucji zajmujących się ochroną pracy. Każda taka osoba musi oczywiście posiadać stosowne upoważnienie wydane przez Głównego Inspektora Pracy lub okręgowego inspektora pracy.

Uczestnictwo tych innych osób w czynnościach kontrolnych może mieć miejsce wspólnie z inspektorem pracy, co wyklucza ich samoistne działanie. Kontrolą taką z udziałem tego typu podmiotów zawsze kieruje inspektor pracy, bez względu na rangę występujących obok niego osób.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>