Zmiany w ustawie o PIP – część 1

Sejm na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy... (Dz. U. Nr 142, poz. 829) dokonał z dniem 8 sierpnia 2011 r. istotnych zmian w tym akcie prawnym. Znowelizowano ogółem 18 artykułów oraz dodano 4 nowe.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Ustawa nowelizacyjna dokonała też zmian w niżej wymienionych ustawach:

1. W Prawie budowlanym uchylono art. 56 st. 1 pkt 3, który dotychczas przewidywał, że inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić, zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szczególnych organy PIP. Zmiana łączy się z uchyleniem zadania PIP polegającego na uczestnictwie w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach (art. 10 ust. 1 pkt 5 uchylony w ustawie o PIP).
2. W Kodeksie postępowania karnego w art. 325^e dodano § 1a przewidujący, że w przypadku gdy zawiadomienie o przestępstwie zostało złożone przez inspektora pracy, uzasadnienie postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia lub o umorzeniu dochodzenia sporządza się na jego wniosek.

Ponadto art. 4 ustawy nowelizacyjnej przewiduje, że z dniem 8.08.2011 r. pracownicy zatrudnieni w PIP na stanowiskach ekspertów stają się doradcami.

Zakres nowelizacji ustawy o PIP

W rozdziale 1 „Organizacja PIP” dokonano zmian w art. 4 i 5, przewidując powoływanie i odwoływanie Głównego Inspektora Pracy przez Marszałka Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy i właściwej komisji sejmowej – obecnie komisji kontroli państwowej.

Zastępcy Głównego Inspektora Pracy powoływani i odwoływani są przez Marszałka Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy, natomiast okręgowi inspektorzy pracy powoływani i odwoływani są przez Głównego Inspektora Pracy po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.

W rozdziale 2 „Zadania PIP” uchylono art. 10 ust. 1 pkt 2, który przewidywał kontrolę przestrzegania przepisów bhp przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii.

Uchylenie tego przepisu stwarza taki stan, że w fazie projektowania zagadnienia bhp nie będą przez PIP oceniane. Budowany obiekt często ma określone przeznaczenie, które w czasie realizacji inwestycji niekiedy się zmienia.

Zdarza się także, iż potencjalni pracodawcy stwierdzają, że nie będą tworzyć stałych stanowisk pracy, co wpływa na eliminację szeregu wymogów bhp. Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie można uznać za trafne.

Należy jednak przestrzec pracodawców tworzących nowe miejsca pracy przed tym, że eliminacja kontroli przestrzegania przepisów bhp w fazie projektowania nie zwalnia podmiotu zatrudniającego z obowiązku honorowania tych przepisów w momencie rozpoczęcia użytkowania danych obiektów przez zatrudnionych pracowników.

Kolejne zmiany w art. 10 ustawy o PIP sprowadzają się do doprecyzowania przepisów oraz zastąpienia zwrotu „eliminacja zagrożeń” sformułowaniem „ograniczenie zagrożeń”. Tę ostatnią zmianę trzeba ocenić pozytywnie, ponieważ świadczy ona o realnym podejściu do warunków pracy.

W szczególności pracodawca powinien dążyć do eliminacji występujących w jego środowisku pracy zagrożeń, które są możliwe do usunięcia. W sensie ogólnego obowiązku trafniejsze jest jednak posługiwanie się zwrotem „ograniczenie zagrożeń”, gdyż często przy niektórych pracach eliminacja zagrożeń jest obiektywnie niemożliwa.

W art. 10 ust. 1 pkt 7 lit. f) dodano nowy obowiązek PIP dotyczący podejmowania działań prewencyjnych i promocyjnych zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa pracy. Zadania te dotychczas były przez PIP podejmowane, ale formalnie nie posiadały zapisu w ustawie. Wywodzić je można było z regulacji Konwencji Nr 81 MOP w sprawie inspekcji pracy... (Dz. U. z 1997 r. Nr 72, poz. 450).

W art. 10 ust. 4 ustawy o PIP zapisano, że inspekcja pracy może podejmować działania w zakresie prowadzenia badań i pomiarów oraz analizowania zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy.

Kompetencja ta uprawnia PIP do prowadzenia własnych badań czynników szkodliwych lub uciążliwych w kontrolowanych zakładach, w ramach posiadanej bazy aparaturowej służącej temu celowi.

Kolejne nowe uprawnienia PIP to prawo nieodpłatnego korzystania z danych gromadzonych przez ZUS w zakresie informacji niezbędnych do badania przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących konta ubezpieczonego i płatnika składek ubezpieczeniowych, a także pozyskiwania od ZUS-u informacji o wypadkach przy pracy.

Prawo to ponadto obejmuje bezpłatny wgląd do rejestru bezrobotnych, Krajowego Rejestru Sądowego oraz Krajowego Rejestru Karnego (art. 14 ust. 2 ustawy o PIP).

W art. 13 pkt 1 ustawy o PIP zmieniono strukturę podmiotów podlegających kontroli, przewidując, że są to pracodawcy, a w zakresie bhp oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy.

Znowelizowany przepis de lege lata obejmuje wszystkie podmioty, które powinny podlegać kontroli, nie wykazując obecnie braku koherencji między zakresem przedmiotowym a podmiotowym czynności kontrolnych PIP.

Inspektorom pracy w art. 11 pkt 6a ustawy o PIP nadano nowe uprawnienie, polegające na nakazaniu wykonania badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy, w przypadku naruszenia trybu, metod, rodzaju lub częstotliwości wykonania tych badań i pomiarów lub konieczności stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Wskazane nowe uprawnienie budzi o tyle wątpliwości, że zakres zagadnień objętych decyzjami regulowany jest przepisami bhp. Z tego powodu w dotychczasowym stanie prawnym inspektorzy pracy mieli prawo wydawania takich nakazów na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy o PIP.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>