Zakres kontroli telepracownika

Zgodnie z art. 67⁵ § 1 K.p. praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniach usług drogą elektroniczną.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Osobę wykonującą w ten sposób pracę, ustawodawca nazywa telepracownikiem, przewidując w charakterze wykonywanej pracy przekazywanie jej wyników, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (art. 67⁵ § 2 K.p.).

Art. 67¹⁴ § 1 K.p. stanowi ogólne uprawnienie pracodawcy do kontrolowania wykonywania pracy przez telepracownika w miejscu wykonywania pracy. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że stanowi on jedynie podkreślenie funkcji kontrolnej pracodawcy, nie tworzy natomiast dla podmiotu zatrudniającego jakiegoś nowego uprawnienia.

Oznacza to, że funkcja kontrolna przynależna pracodawcy stanowi immanentny element stosunku pracy, w ramach którego pracownik jest podporządkowany pracodawcy w zakresie miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy.

Ta cecha odróżniająca stosunek pracy od stosunku cywilnoprawnego, zawiera w sobie nierozłącznie prawo pracodawcy do kontroli pracownika, a w szczególności kontroli wykonywanej przez niego pracy.

Konstruując pojęcie telepracownika, ustawodawca w art. 67¹⁴ § 1 K.p. podkreślił jedynie prawo pracodawcy do dokonywania kontroli wykonywania pracy przez telepracownika, aby stworzony nowy charakter wykonywania pracy nie dawał podstawy do twierdzenia, że przy tak wykonywanej pracy funkcja kontrolna pracodawcy, co do zasady, ulega ograniczeniom.

Zakres kontroli telepracownika zależy następnie od miejsca wykonywania pracy. Jeżeli takim miejscem nie będzie dom pracownika, to zakres kontroli jego pracy niczym się nie różni od funkcji kontrolnej realizowanej przez pracodawcę na terenie zakładu pracy.

Kwestia organizacyjna przeprowadzania kontroli pracy telepracownika wchodzić będzie w tym przypadku w funkcję organizatorską przynależną pracodawcy, a jej konkretny wykładnik praktyczny zależał będzie od stosownych potrzeb pracodawcy.

Odmienne zasady przeprowadzania kontroli ustalił ustawodawca, jako uprawnienie pracodawcy w razie, gdy praca jest wykonywana przez telepracownika w jego domu. W takim przypadku, w myśl art. 67¹⁴ § 2 K.p., pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę:

1. wykonywania pracy,
2. w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu lub naprawy powierzonego sprzętu a także jego instalacji,
3. w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

1. za uprzednią zgodą telepracownika wyrażoną na piśmie, lub
2. za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość.

Dom pracownika jest objęty zasadą prywatności zapisaną w art. 47 Konstytucji RP. Ustawodawca zasadniczo posługuje się tam pojęciem ochrony życia prywatnego obywatela. Z uwagi na tę zasadę konstytucyjną prawo kontroli pracy telepracownika w domu musi więc podlegać ograniczeniom.

Pierwsza możliwość przeprowadzania kontroli przez pracodawcę jest sprecyzowana jasno. Telepracownik wyraża zgodę na piśmie na dokonywanie kontroli w strukturze problematyki wyszczególnionej wyraźnie przez ustawodawcę w art. 67¹⁴ § 2 K.p. Oznacza to, że telepracownik poprzez pisemne oświadczenie uszczupla swoje prawo do zachowania miru domowego w zawiązku z wykonywaniem pracy w charakterze telepracownika.

Pracodawca ma więc prawo dokonywania kontroli pracy telepracownika w formie bezpośredniej, czyli naruszenia tego miru domowego w granicach, w jakich telepracownik wyraził na to zgodę na piśmie.

W tym rozumieniu wskazanych przepisów, mamy tutaj do czynienia z pojęciem kontroli realizowanej bezpośrednio w domu pracownika, poprzez pobyt pracodawcy, czy innej wyznaczonej przez niego osoby w domu telepracownika.

W ramach wykonywania pracy w formie telepracy, ustawodawca dopuszcza jednak wykonywanie przez pracodawcę funkcji kontrolnej bez ograniczeń, jeśli ta kontrola będzie realizowana za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość.

Oznacza to, że w zakresie tego rodzaju kontroli, pracodawca zasadniczo nie jest niczym ograniczony w sferze możliwości komunikowania się z telepracownikiem w celu w szczególności kontroli wykonywania przez niego pracy.

W strukturze środków kontrolnych stosowanych w ramach kontroli wykonywania pracy przez telepracownika można wyróżnić w szczególności kontrolę obecności pracownika w pracy, w tym potwierdzenie faktu wykonywania pracy w ustalonych godzinach pracy.

W konsekwencji, pracodawca ma pełne prawo, przy pomocy środków komunikacji elektronicznej badać, czy w ustalonych godzinach pracy, telepracownik pracę wykonuje.

Szczególną, specyficzną formą kontroli pracownika jest tzw. monitoring, czyli bieżące stałe kontrolowanie pracownika przy pomocy określonych urządzeń technicznych komunikacji elektronicznej. Oceniając zakres dopuszczalnej kontroli tego rodzaju, stwierdzić należy, że zasadność jej stosowania oceniać należy na zasadach ogólnych dotyczących ogółu zatrudnionych pracowników.

Oznacza to, że jeżeli charakter wykonywanej przez pracodawcę działalności daje podstawę do stosowania wobec pracowników monitoringu, czyli kontroli stałej wykonywania ich pracy, to wówczas ten charakter pracy realizowanej przez telepracownika, także uzasadnia taki rodzaj kontroli jego pracy.

Ocena tego zjawiska powinna być dokonywana w ramach zasady jednakowego traktowania pracowników w zatrudnieniu, która to zasada została podkreślona w art. 67¹⁵ K.p. Z jednej strony ustawodawca stwierdził, że telepracownik nie może być traktowany mniej korzystnie aniżeli inni pracownicy zatrudnieni w standardowych warunkach, a z drugiej wyklucza jego dyskryminację, czyli gorsze traktowanie od innych pracowników.

Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że różnicowanie sytuacji prawnej telepracownika jest dopuszczalne jedynie o tyle, o ile wynika ze specyfiki zatrudnienia w tej formie. Wobec tego, np. w stosunku do telepracownika możliwość wykonywania bieżącej bezpośredniej kontroli przez przełożonego może być ograniczona zarówno ze względu na wykonywanie pracy w domu telepracownika ale także w razie wykonywania pracy w innym miejscu poza jego domem.

To zróżnicowanie może się łączyć z faktem odległości pomiędzy zakładem pracy a miejscem wykonywania pracy przez telepracownika. Takie różnice wynikające ze specyfiki wykonywanej pracy są oczywiście możliwe i w pełni prawnie dopuszczalne.

Podstawowym zagadnieniem kontroli pracy telepracownika jest kontrola wykonywania przez niego pracy w ustalonych godzinach pracy. Prawo pracodawcy do kontroli czasu pracy telepracownika jest oczywiste i nie ulega jakiejkolwiek wątpliwości.

Pozostaje natomiast otwarta kwestia sposobu kontroli czasu pracy. Z uwagi na formułę wykonywania pracy i używania stosowanych środków komunikacji elektronicznej, kontrola czasu pracy pracownika może być dokonywana właśnie za pośrednictwem używanych przez telepracownika środków komunikacji elektronicznej.

Taka kontrola czasu pracy jest oczywiście w pełni dopuszczalna także wówczas, gdy telepracownik będzie wykonywał pracę w domu. Zakres techniczny tej kontroli może natomiast podlegać pewnym ograniczeniom.

Po pierwsze, monitoring pracy telepracownika wykonującego zadania w domu, realizowany przy pomocy kamer video, wymaga zgody telepracownika, gdyż przy pomocy kamery video, pracodawca mógłby naruszać dobra osobiste pracownika, czy jego domowników. W związku z tym, taka forma kontroli telepracownika nie jest wykluczona, ale wymaga zgody zainteresowanego.

Po drugie, każdy rodzaj kontroli realizowanej przez pracodawcę musi mieć uzasadnienie związane z charakterem wykonywanej pracy. Kontrola jako forma oddziaływania na pracownika nie może przybierać formuły nękania pracobiorcy i ta zasada dotyczy każdego pracodawcy bez względu na specyfikę wykonywanej pracy przez pracobiorcę.

Po trzecie, kontrola pracy telepracownika wykonującego pracę w domu, realizowana w formie monitoringu jest dopuszczalna jedynie w godzinach ustalonych między stronami stosunku pracy jako czas pracy telepracownika. Dokonywanie takiej kontroli poza wyznaczonym czasem pracy telepracownika jest niedopuszczalne, gdyż ewidentnie wykracza poza uprawnienia pracodawcy i może być poczytane jako naruszające dobra osobiste pracownika (art. 11¹ K.p.).

Reasumując, funkcja kontrolna jest elementem immanentnie związanym z charakterem stosunku pracy i należy do struktury treści funkcji organizatorskiej przypisanej pracodawcy.

Zasadność prowadzenia kontroli względem pracownika musi znajdować uzasadnienie w celowym wykonywaniu tej funkcji względem każdego pracownika, w tym telepracownika.

Ze względu na wykonywanie pracy przez telepracownika w jego domu, zakres dopuszczalnej kontroli realizowanej przez pracodawcę ulega pewnemu ograniczeniu w związku z ochroną miru domowego, czy innych dóbr osobistych pracownika.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>