Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Wynagrodzenie za urlop i ekwiwalent za urlop niewykorzystany

Autor: Dorota Kriger

Autorka przedstawia i omawia podstawowe regulacje dotyczące wynagrodzenia za urlop i ekwiwalentu za urlop niewykorzystany, objaśniając zarazem sposób obliczenia tych należności.

Zgodnie z art. 152 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej urlopem. W kontekście niniejszego tematu szczególne znaczenie ma określenie, iż pracownikowi przysługuje prawo do urlopu płatnego.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Powyższy zapis znajduje potwierdzenie w art. 172 K.p., który mówi, iż za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Oznacza to, że dla celów ustalania wynagrodzenia urlopowego okres przebywania na urlopie wypoczynkowym należy traktować tak samo, jak okres wykonywania pracy.

Przepis ten ponadto w dużym uproszczeniu określa, jak można obliczać wynagrodzenie za urlop, ale dokładne zasady obliczania zostały unormowane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. Nr 2, poz. 14 z późn. zm. – zwane dalej rozporządzeniem). Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej, zawartej w art. 173 K.p.

Poniżej omówione zostały najważniejsze kwestie dotyczące wynagrodzenia przysługującego za czas urlopu oraz ekwiwalentu za urlop niewykorzystany.

 

Wynagrodzenie za czas urlopu

Zgodnie z § 6 rozporządzenia, wynagrodzenie urlopowe ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń otrzymywanych ze stosunku pracy, ale nie uwzględnia się w obliczeniach:

  1. jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
  2. wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
  3. gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
  4. wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  5. ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
  6. dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
  7. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
  8. kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  9. nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
  10. odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
  11. wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Ponadto, wyliczając wynagrodzenie urlopowe, nie należy uwzględniać należności, wprowadzonych na podstawie ustawy antykryzysowej, przysługujących w okresie objęcia pracownika przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, w tym w szczególności świadczeń z FGŚP oraz stypendiów z FP.

Ustalając wysokość wynagrodzenia urlopowego, należy uwzględnić charakter składników otrzymywanego wynagrodzenia (stałe i zmienne) i jednocześnie, stosując art. 172. K.p., należy też uwzględnić wahania wysokości składników zmiennych wynagrodzenia.

W zależności od tego, czy składniki zmienne kształtowały się w miarę równomiernie czy też nie, uwzględnia się wynagrodzenia z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu (przy nieznacznych wahaniach) lub z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu (gdy różnice w wysokości składników wynagrodzenia były istotne).

Składniki wynagrodzenia dzieli się w następujący sposób (zgodnie z § 7, § 8 i § 12 rozporządzenia):

  1. Składniki wynagrodzenia, określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości – są to m.in. miesięczne wynagrodzenie zasadnicze, stałe dodatki, takie jak stażowy czy funkcyjny, stała miesięczna premia regulaminowa. Składniki te należy uwzględniać w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu.
  2. Składniki wynagrodzenia, wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc – są to np. premie kwartalne. Wypłaca się je w przyjętych terminach wypłaty tych składników, przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy, dlatego pobyt pracownika na urlopie nie powinien mieć wpływu na wysokość takiego składnika.
  3. Składniki wynagrodzenia, przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc – są to m.in. wynagrodzenie określone prowizyjnie lub stawką godzinową albo akordową, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, premie naliczane jako wartość procentowa od tego wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego należy je uwzględniać w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia, a jeśli wysokość tych składników ulega znacznym wahaniom – w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W razie jakichkolwiek zmian w składnikach wynagrodzenia przysługujących za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu – podstawę wymiaru należy ustalić ponownie, z uwzględnieniem tych zmian od początku okresu rozliczeniowego. Jeśli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, poprzedzający miesiąc wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie, o którym mowa powyżej – przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie. Jeżeli zaś pracownik przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego otrzymał wynagrodzenie za okres krótszy niż przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, to podstawę wymiaru stanowić będzie wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres faktycznie przepracowany. Wynagrodzenie ustalone według powyższych zasad stanowi podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego.

Zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia wynagrodzenie urlopowe należy obliczać w następujący sposób:

  1. podstawę wymiaru dzieli się przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
  2. tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy mnoży się przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.

Ekwiwalent za urlop niewykorzystany

Na podstawie art. 171 § 1 K.p. pracownik, który w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy nie wykorzystał przysługującego mu urlopu w całości lub w części, ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.

Tylko w sytuacji, gdy pracownik i pracodawca postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą, nie powstaje obowiązek wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego (art. 171 § 2 K.p.).

Przy ustalaniu wartości ekwiwalentu zastosowanie mają już omówione zasady, obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ale z uwzględnieniem niżej wyszczególnionych zmian.

Podobnie jak w przypadku wynagrodzenia urlopowego, tak i w przypadku ustalania ekwiwalentu urlopowego sposób uwzględniania poszczególnych składników wynagrodzenia jest zależny od ich charakteru i okresu, za jaki przysługują. I tak:

  1. Składniki wynagrodzenia, określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości – zgodnie z § 15 rozporządzenia składniki takie uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu.
  2. Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc – przy ustalaniu ekwiwalentu uwzględnia się składniki, które zostały wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, w średniej wysokości z tego okresu (§ 16 ust. 1 rozporządzenia). Jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu jak wyżej, to wynagrodzenie faktycznie wypłacone mu w tym okresie należy podzielić przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (§ 16 ust. 2 rozporządzenia).
  3. Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc – przy ustalaniu ekwiwalentu uwzględnia się składniki, które zostały wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, w średniej wysokości z tego okresu (§ 17 ust. 1 rozporządzenia).

Jak należy obliczyć wysokość takiego ekwiwalentu? Metoda liczenia została opisana w § 18 rozporządzenia i zgodnie z nią:

  1. sumę miesięcznych wynagrodzeń należy podzielić przez współczynnik, który ustalany jest odrębnie w każdym roku kalendarzowym; następnie:
  2. otrzymany ekwiwalent za jeden dzień urlopu dzieli się przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy obowiązującej pracownika; w rezultacie otrzymujemy ekwiwalent za jedną godzinę urlopu; a następnie:
  3. ekwiwalent za jedną godzinę urlopu należy pomnożyć przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego.

Zasady ustalania współczynnika także zostały określone w rozporządzeniu. Zgodnie z § 19 ust. 1 współczynnik ustala się odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12. Wartość współczynnika należy obniżyć proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu.

Przy obliczaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku kalendarzowego, stosuje się współczynnik ustalony dla tego roku.

Ubezpieczenie gwarantujące otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu

Zgodnie z art. 1721 § 1 K.p., jeżeli pracodawca na podstawie odrębnych przepisów jest obowiązany objąć pracownika ubezpieczeniem gwarantującym mu otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie urlopowe lub ekwiwalent pieniężny za urlop niewykorzystany, chyba że świadczenie pieniężne za czas urlopu jest w kwocie niższej, niż wynagrodzenie lub ekwiwalent ustalony zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi kwotę stanowiącą różnicę między tymi należnościami.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »