Sytuacja zatrudnieniowa korpusu służby cywilnej – część 2

Status zatrudnieniowy członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505 – zwana dalej usc). W pierwszej części omówiłem kwestie regulacji szczególnych w ustawie usc dotyczących sytuacji prawnej członków korpusu służby cywilnej.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Analiza wykazała, że konstrukcja ustawy usc wyklucza możliwość sięgnięcia do przepisów Kodeksu pracy w zakresie art. 23¹ regulującego możliwość przeniesienia do innego pracodawcy, ponieważ zagadnienia te zostały kompleksowo uregulowane w rozdziale 5 ustawy usc.

Zachodzi jednak pytanie, czy kierujący urzędem zatrudniającym pracowników służby cywilnej nie może, w ramach funkcji organizatorskiej prawa pracy, dokonać swoistego rodzaju przeniesienia zadań poza urząd, a zatem poza sferę służby cywilnej do pracodawcy niebędącego urzędem, lecz np. gospodarstwem pomocniczych i w tym zakresie zastosować art. 23¹ K.p?

Wydaje się, że tego rodzaju rozwiązanie nie jest prawnie dopuszczalne, co można systemowo udowodnić w świetle obowiązujących przepisów prawa. Przede wszystkim uznać trzeba, że instytucje pod nazwą urzędu mają charakter publiczny i tym samym ich kompetencjami i podstawową organizacją zajmuje się ustawodawca.

Oznacza to, że kierownik urzędu administracji publicznej jest związany określoną strukturą organizacyjną przynajmniej w ogólnym zakresie przynależnym danemu powołanemu urzędowi i nie ma prawa dokonywania jakichkolwiek zmian organizacyjnych w sposób nieprzewidziany w odpowiednich ustawach statuujących byt urzędu.

Urząd administracji publicznej jest bowiem finansowany ze środków publicznych, toteż jego ogólna organizacja musi być określana w drodze ustawy i jakiekolwiek dowolności w tym zakresie stanowiłyby naruszenie podstawowej zasady gospodarowania środkami publicznymi.

To ustawodawca ma prawo dokonywać zmian organizacyjnych w strukturze funkcjonowania organów administracji publicznej, natomiast takich kompetencji nie posiadają kierownicy tych urzędów, chyba że im zostały wyraźnie w ustawie nadane. Takich kompetencji nie posiada również nawet najwyższa władza wykonawcza czyli Rada Ministrów, jeżeli nie została do tego upoważniona przez ustawodawcę w drodze odpowiedniej delegacji do wydania rozporządzenia wykonawczego.

Specyfika urzędu administracji publicznej powoduje ten skutek, że dla sprawności funkcjonowania ustawodawca tworzy wyspecjalizowane kadry pracownicze, przeznaczone do obsługi i wykonywania zadań o charakterze publicznym.

Taki charakter posiada w pierwszym rzędzie korpus służby cywilnej, dla którego uchwalono omawianą ustawę. W strukturze korpusu służby cywilnej mamy do czynienia z pracownikami oraz urzędnikami.

Status prawny tych obu grup pracowniczych jest w świetle regulacji ustawy usc odmienny, ale nie na tyle, aby dopuścić możliwość traktowania pracownika korpusu służby cywilnej na zasadach zatrudnieniowych dotyczących ogółu pracowników.

Nie jest zatem prawnie dopuszczalne dokonywanie przeniesienia pracownika korpusu służby cywilnej do innego pracodawcy na podstawie art. 23¹ K.p., ponieważ zasady przenoszenia poza korpus reguluje art. 65 ustawy usc.

W tych warunkach regulacyjnych brak jest podstaw prawnych sięgania do przepisu art. 23¹ K.p. Ten kierunek wykładni jest w pełni uzasadniony i funkcjonalnie zrozumiały, ponieważ stworzenie przez ustawodawcę korpusu służby cywilnej, czyli grona pracowników przeznaczonych do wykonywania zadań w urzędach publicznych, nie uzasadnia w żadnym razie przeniesienia pracownika korpusu do pracodawcy niebędącego urzędem.

Czynność taka dokonana na podstawie art. 23¹ K.p. pozostawałaby w oczywistej sprzeczności z istotą stworzonego korpusu służby cywilnej, jako grona pracowników przeznaczonych do wykonywania zadań w urzędach.

Nie można też w omawianym zakresie dokonywać jakiegoś rozróżnienia w kontekście ewentualnego zastosowania art. 23¹ K.p. i na przykład w stosunku do pracownika korpusu służby cywilnej dopuścić jego stosowanie, a w stosunku do urzędnika nie.

Tego rodzaju dyferencjacja sytuacji prawnej nie jest dopuszczalna, gdyż art. 65 ustawy usc dotyczy całego korpusu służby cywilnej a nie tylko urzędników, wobec tego brak jest podstaw prawnych do dokonywania różnicowania sytuacji prawnej.

Ewentualne zastosowanie art. 23¹ K.p. w stosunku do pracownika korpusu służby cywilnej mogłoby zostać poczytane jako naruszenie zasady jednakowego traktowania członków korpusu służby cywilnej w zatrudnieniu.

Dodać trzeba, że w myśl art. 18 § 3 K.p. postanowienia naruszające zasadę równego traktowania pracowników w zatrudnieniu są z mocy prawa nieważne. Zastosowanie klauzuli nieważności powodowałoby ten skutek prawny, że ewentualna decyzja pracodawcy o zastosowaniu art. 23¹ K.p. w stosunku do członka korpusu służby cywilnej nie wywoływałaby skutku prawnego w postaci przeniesienia do innego pracodawcy.

Pracownik, któremu nakazano by przejście do innego pracodawcy, miałby roszczenie do urzędu o zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku w urzędzie. W aspekcie spornym poszkodowany mógłby wystąpić do sądu pracy na podstawie art. 189 K.p.c. z roszczeniem o ustalenie, iż jest nadal zatrudniony w danym urzędzie na dotychczasowych warunkach pracy i płacy.

Wskazanego ograniczenia organizacyjnego, czyli niemożności zastosowania przez kierownika urzędu art. 23¹ K.p., nie można poczytywać w żadnym razie jako naruszenia funkcji organizatorskiej prawa pracy, gdyż rozważana kwestia w sferze działalności urzędów administracji publicznej jest z jej istoty ograniczana z mocy prawa w ustawach regulujących status danego urzędu.

Funkcja organizatorska prawa pracy kierownika urzędu administracji publicznej mieści się zatem w sferze wewnętrznej danego urzędu i oczywiście nie może naruszać postanowień ustawy statuującej funkcjonowanie urzędu.

W konsekwencji kierownik urzędu administracji publicznej nie może samodzielnie decydować o stosowaniu art. 23¹ K.p., chyba że w konkretnej ustawie ustawodawca przewiduje taką możliwość.

Przykładowo uczyniono tak w art. 107 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589), w którym przewidziano, że do pracowników urzędów wojewódzkich wykonujących kontrolę legalności zatrudnienia, którzy przechodzą do Państwowej Inspekcji Pracy, stosuje się odpowiednio art. 23¹ § 4 K.p.

Podobne rozwiązania przewidziano np. w art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872), czy też w art. 41 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 121, poz. 842).

Wskazane przykłady ustaw, w których ustawodawca odwołuje się do stosowania w określonych warunkach przepisu art. 23¹ K.p. w stosunku do pracowników danych urzędów publicznych, potwierdza tezę o tym, że swoboda organizacyjna – w tym także w sferze przekazywania pracowników szeroko pojętej administracji publicznej – jest ograniczona i przynależna kompetencjom ustawodawcy.

Reasumując, kierownicy urzędów administracji publicznej nie mają swobody w zakresie korzystania z postanowień art. 23¹ K.p., jeżeli w przepisach ustaw konstytuujących funkcjonowanie danego urzędu ustawodawca wyraźnie nie przewidział stosowania tej regulacji prawnej.

Odmienny sposób postępowania, to znaczy przewidujący dowolność w zakresie możliwości zastosowania przez kierownika urzędu administracji publicznej art. 23¹ K.p. stanowiłby rażące naruszenie posiadanych kompetencji i wkraczanie w uprawnienia zastrzeżone dla ustawodawcy decydującego o tworzeniu i statusie organizacyjno-pracowniczym danego urzędu administracji publicznej.

Z powyższych względów, w stosunku do członków korpusu służby cywilnej nie jest dozwolone stosowanie art. 23¹ K.p., co dotyczy zarówno urzędników korpusu służby cywilnej jak i pracowników korpusu służby cywilnej, ponieważ ustawa usc nie upoważnia do stosowania tego przepisu.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>