Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Ochrona wynagrodzenia i innych należności ze stosunku pracy – część 2

Autor: Tadeusz M. Nycz

W artykule autor omawia zagadnienia dotyczące ochrony innych należności ze stosunku pracy niebędących wynagrodzeniem za pracę w aspekcie obowiązku ich wypłacania i niedopuszczalności dokonywania potrąceń, stawiając tezę wykładniową, że w stosunkach pracy nie jest dopuszczalne potrącanie wierzytelności wzajemnych.

W pierwszej części omówiłem zagadnienia dotyczące braku podstaw do dokonywania potrącenia wierzytelności wzajemnej z należnych pracownikowi kwot z tytułu podróży służbowej, o której mowa w art. 775 K.p.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Analiza obowiązującego stanu prawnego prowadzi do wniosku, że należności delegacyjne stanowią świadczenia będące w rzeczywistości zwrotem poniesionych przez pracowników dodatkowych kosztów związanych z podróżą służbową.

Z tego powodu, jako zwrot poniesionych przez pracownika dodatkowych kosztów, nie mogą być w żadnym razie uszczuplane, a zatem nie znajdują do nich zastosowania przepisy dotyczące zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

Wyłączenie to dotyczy zarówno niestosowania potrąceń w granicach przewidzianych w kodeksie, jak i zakazów takich potrąceń wykraczających poza dopuszczalne kwoty uszczuplenia wynagrodzenia za pracę.

Dział III Kodeksu pracy, którego tytuł brzmi: „Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia”, składa się strukturalnie z 6 części. W rozdziale I uregulowano zagadnienia dotyczące ustalania wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą.

Rozdział Ia działu III dotyczy problematyki wynagrodzenia za pracę w aspekcie zasad jego ustalania, przysługiwania za pracę wykonaną, a także za czas gotowości do pracy, jak również skutki wynagrodzeniowe nieprzysługiwania wynagrodzenia, w szczególności za wadliwie wykonaną pracę.

W rozdziale tym zamieszczono też art. 83 K.p. odnoszący się do problematyki normowania pracy jako instytucji ściśle powiązanej z obliczaniem wynagrodzenia za pracę.

W rozdziale II działu III pt. „Ochrona wynagrodzenia za pracę” zamieszczono postanowienia o charakterze ochronnym dotyczące rekompensaty za świadczoną przez pracownika pracę, czyli wynagrodzenia za pracę.

Regulacje prawne zamieszczone w tym rozdziale dotyczą wprost stricte wynagrodzenia za pracę, natomiast stosowanie ich do innych należności ze stosunku pracy jest możliwe w takim zakresie, w jakim ze względu na charakter określonego świadczenia będzie ono odpowiadać pojęciu wynagrodzenia za pracę w szerokim tego słowa znaczeniu.

Kierując się definicyjnym pojęciem wynagrodzenia za pracę, można powiedzieć, że cechy charakteryzujące dane świadczenie jako wynagrodzenie będą miały decydujące znaczenie przy ocenie stosowania do tego świadczenia rozdziału II działu III Kodeksu pracy.

I tak, gdy chodzi o świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności pracownika do pracy, o których mowa w art. 92 K.p. zamieszczonym w rozdziale III działu III, to ze względu na zbieżność pojęciową do tego świadczenia, nazywanego przez ustawodawcę wynagrodzeniem, znajdą zastosowanie wszystkie przepisy ochronne, o których mowa w rozdziale II działu III K.p.

Rozdział IIIa działu III K.p. dotyczy odprawy rentowej i emerytalnej przysługującej pracownikowi po spełnieniu określonych w art. 921 K.p. warunków. Zakres ochrony tych świadczeń będzie zbieżny z zakresem ochrony wynagrodzenia za pracę, ponieważ należność ta jest zbliżona do elementu wynagrodzeniowego.

Inaczej sprawa wygląda z odprawą pośmiertną, uregulowaną w kolejnym rozdziale IV, działu III Kodeksu pracy w art. 93. Przede wszystkim należność ta nie przysługuje pracownikowi, lecz pozostałej po nim rodzinie i z tego powodu nie może być traktowana jak wynagrodzenie za pracę.

Odprawa pośmiertna ma wyraźnie charakter obowiązkowego świadczenia socjalnego. Ze względu na inny podmiot, któremu odprawa pośmiertna przysługuje, nie może ona być regulowana z ochronnego punktu widzenia przepisami dotyczącymi wynagrodzenia za pracę.

W istocie odprawa pośmiertna ani ze względu podmiotowego, ani przedmiotowego nie wykazuje cech zbliżonych do wynagrodzenia za pracę, co tym samym ma zasadniczy wpływ na to, że do świadczenia tego nie będą znajdowały zastosowania przepisy ochronne dotyczące wynagrodzenia za pracę.

Przede wszystkim zatem nie będziemy stosować art. 84 K.p., który przewiduje, że pracownik nie może się zrzec prawa do wynagrodzenia za pracę, ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Wobec tego podmiot uprawniony do odprawy pośmiertnej może się jej zrzec na ogólnych zasadach, składając w tym zakresie stosowne oświadczenie. Gdy chodzi o możliwość dokonywania potrąceń jakichś należności z odprawy pośmiertnej, to, moim zdaniem, jest ona wykluczona.

Wynika to stąd, że odprawa pośmiertna nie jest wynagrodzeniem, nie stosuje się do niej zasad przewidzianych w rozdziale II działu III Kodeksu pracy i dlatego nie ma jakichkolwiek podstaw do dokonywania z tej odprawy jakichś potrąceń.

Z drugiej strony odprawa pośmiertna jest chroniona przepisami penalizacyjnymi. Zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 K.p., kto wbrew obowiązkowi:

  • nie wypłaca świadczenia przysługującego uprawnionemu do tego członkowi rodziny pracownika lub
  • wysokość świadczenia przysługującego uprawnionemu do tego członkowi rodziny pracownika bezpodstawnie obniża albo
  • dokonuje bezpodstawnych potrąceń z należnego członkowi pracownika świadczenia,

    podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 złotych.

Obowiązek wypłacenia odprawy pośmiertnej wynika z art. 93 K.p. Bezpodstawne obniżenie odprawy pośmiertnej może być oceniane przez pryzmat właściwego zastosowania tego przepisu.

Kodeks pracy nie przewiduje natomiast możliwości dokonywania potrąceń z należnej członkowi rodziny pracownika odprawy pośmiertnej, dlatego potrącenia takie są niedopuszczalne, a ewentualne dokonanie potrącenia z odprawy pośmiertnej wyczerpie znamiona wykroczenia z art. 282 § 1 pkt 1 K.p.

Reasumując, kwestia zakresu ochrony innych świadczeń należnych pracownikowi, czy członkowi jego rodziny, na podstawie układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania, czy ustawy szczególnej albo odrębnej w stosunku do Kodeksu pracy powinna być oceniana w sposób analogiczny do opisanego wyżej sposobu.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »