Kwalifikacje zawodowe a rodzaj pracy

Zgodnie z art. 29 § 1 pkt 1 K.p. istotnym elementem umowy o pracę jest rodzaj umówionej pracy. Rodzaj pracy może być określany w różny sposób, w tym również poprzez wskazanie stanowiska.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Stanowiskowe precyzowanie rodzaju umówionej pracy musi jednak być na tyle dokładne, aby wiadomo było, jaki w istocie rodzaj pracy został między stronami stosunku pracy umówiony.

Niektóre stanowiska pracy odzwierciedlają ściśle rodzaj umówionej pracy, co dotyczy zwłaszcza tych stanowisk, w stosunku do których rodzaj zadań jest objęty przepisami odrębnymi określającymi status zatrudnieniowy.

Do takich stanowisk należy np. stanowisko głównego księgowego z uwagi na to, że przepisy powszechne regulują status osoby pełniącej taką funkcję, wobec czego nie ma potrzeby doprecyzowania zakresu powierzonej pracy.

Podobnie będzie ze stanowiskiem radcy prawnego, ponieważ status zatrudnieniowy tej grupy osób także reguluje odrębna ustawa. W obu przypadkach jednak powierzenie wskazanej funkcji może ale nie musi łączyć się z funkcją kierowniczą i ten element niezależnie od wskazania stanowiskowego powinien być między stronami sprecyzowany w treści umowy.

Funkcję głównego księgowego czy radcy prawnego można bowiem pełnić, będąc zatrudnionym na stanowisku samodzielnym, albo też te zadania mogą był wykonywane w połączeniu z funkcją kierowniczą, wówczas, gdy główny księgowy kieruje innymi pracownikami księgowości, lub gdy radca prawny kieruje innymi radcami prawnymi w sferze organizatorskiej.

Inne, aniżeli wskazane nietypowe stanowiska pracy powinny być w treści umowy o pracę przewidującej poprawne określenie rodzaju powierzonej pracy sprecyzowane w sposób dokładny. Oznacza to, że rodzajem umówionej między stronami pracy nie może być poprawnie ustalone np. stanowisko kierownik działu, ale konieczne jest sprecyzowanie charakteru przedmiotowego tego działu, poprzez dodanie stosownych zwrotów np. ekonomicznego, pracowniczego, księgowości itp.

W praktyce zdarza się, że istnieją umowy o pracę nie precyzujące dokładnie rodzaju umówionej między stronami pracy. W takim przypadku, ów brak jest automatycznie uzupełniany przez fakty dokonane.

Oznacza to, że pomimo niedokładnego sprecyzowania rodzaju umówionej pracy, do treści stosunku pracy, przez fakty dokonane, wchodzi rzeczywisty rodzaj umówionej pracy, czyli taki rodzaj, jaki w rzeczywistości jest przedmiotem realizacji stosunku pracy.

W typowych przypadkach stanu faktycznego ów brak może nie powodować większego problemu, jednakże w interesie obu stron stosunku pracy leży, aby ten brak jak najszybciej uzupełnić poprzez wpisanie np. do aneksu do umowy rodzaj faktycznie powierzonej pracownikowi pracy.

Analizując tę kwestię od strony zobowiązaniowej, należy zwrócić uwagę, że obowiązek takiego postępowania obciąża w pierwszym rzędzie pracodawcę jako podmiot zobowiązany z jednej strony do prowadzenia akt osobowych pracownika a z drugiej do poprawnego sporządzania znajdujących się w tych aktach dokumentów personalnych.

Omawiane braki mogą powodować niepotrzebne spory i konflikty na wypadek potrzeby pracodawcy w zakresie powierzenia pracownikowi innej pracy. W takim przypadku powstanie od razu pytanie, czy ta inna praca może być powierzona pracownikowi w ramach umówionego rodzaju pracy, czy też wykracza poza ten rodzaj?

Rodzaj umówionej pracy podlega bowiem konkretyzacji w postaci szczegółowego zakresu czynności pracownika. Zakres czynności może obejmować wszystkie zadania wchodzące w skład umówionej pracy ale może też mieć charakter ograniczony tylko do niektórych zadań.

Przyjmuje się powszechnie w orzecznictwie i literaturze prawa pracy, że zmiana zakresu czynności pracownika nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy, jeżeli mieści się w ramach rodzaju umówionej pracy.

Chcąc poprawnie i bezkonfliktowo ocenić czy zmiana zakresu czynności uprawnia pracodawcę do zmiany zakresu zadań pracownika bez potrzeby wypowiedzenia zmieniającego musimy jednoznacznie wiedzieć, jaki był rodzaj umówionej między stronami pracy?

W tym momencie, rozbieżne interesy stron, wobec braku precyzyjnego określenia rodzaju umówionej pracy w umowie o pracę, mogą generować niepotrzebne konflikty. Biorąc to pod uwagę, przede wszystkim w interesie pracodawcy leży, aby treść umowy o pracę była precyzyjnie zredagowana, gdyż w zależności od tej treści, jego dalsze działania zmieniające zakres obowiązków pracownika mogą być uznane za poprawne bądź wadliwe.

W przypadku braku poprawnego sprecyzowania rodzaju umówionej pracy w treści umowy o pracę i rozbieżnych zdaniach stron stosunku pracy co do uprawnień pracodawcy dotyczących zmiany zakresu czynności pracownika, pracodawca z założenia stawia siebie w gorszej sytuacji prawnej, gdyż brak precyzyjnego określenia rodzaju umówionej pracy będzie jemu przypisany jako uchybienie.

Zasadniczo w takim przypadku będzie istniało domniemanie w zakresie wykonywania przez pracownika umówionych czynności na podstawie zakresu jego czynności, ewentualnie innego rodzaju dokumentów o charakterze organizacyjnym, z których można by wnioskować o zakresie ciążących na pracowniku zadań.

Poprawnie bowiem, zmiana zakresu czynności pracownika nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego wówczas, gdy nowy zakres zadań nie wykracza poza rodzaj umówionej między stronami pracy, jeżeli ten rodzaj został w treści umowy wyraźnie sprecyzowany.

Brak takiej precyzji rodzaju umówionej pracy między stronami, spowoduje de facto, że owym rodzajem umówionej pracy stanie się konkretny zakres czynności pracownika. W konsekwencji, niedopatrzenie pracodawcy może spowodować niedopuszczalność dokonania jakiejkolwiek zmiany rodzaju umówionej pracy, właśnie z tego powodu, że pracodawca nie dopełnił obowiązku właściwego sprecyzowania rodzaju umówionej pracy.

Należy bowiem pamiętać, że szczegółowy zakres obowiązków pracownika, na wypadek braku precyzyjnego określenia rodzaju umówionej pracy w treści umowy o pracę, staje się tym samym istotnym elementem treści tej umowy.

W konsekwencji, pracodawca nie ma już tytułu prawnego do twierdzenia, że nowy zakres czynności mieści się w strukturze umówionej pracy, skoro jedynym konkretem tej umówionej pracy jest poprzedni, pierwotny zakres czynności pracownika.

Jak widać, opisane z pozoru drobne zaniedbanie może mieć wpływ na znaczne ograniczenie możliwości organizatorskich pracodawcy i dlatego poprawne, precyzyjne ustalanie zakresu umówionej pracy w treści umowy o pracę ma, przede wszystkim dla pracodawcy, bardzo istotne znaczenie.

W opisanym przypadku, fakt zgodności nowego zakresu zadań pracownika odzwierciedlony w kolejnym zakresie czynności może nawet pozostawać w zgodności z kwalifikacjami pracownika, ale właśnie z uwagi na brak precyzyjnego określenia rodzaju umówionej między stronami pracy, nowego zakresu czynności nie będzie można poprawnie zastosować bez wypowiedzenia zmieniającego.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>