Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Kompetencje kontrolne inspektora pracy – część 2

Autor: Tadeusz M. Nycz

Dalszy ciąg rozważań na temat kompetencji inspektora pracy do przeprowadzania kontroli przestrzegania prawa pracy w świetle prawa krajowego i jego powiązań z prawem międzynarodowym – wykazanie poprawności wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 marca 2010 r. sygn. akt III S.A./Kr 1002/09.

W pierwszej części opracowania omówiłem podstawy prawne upoważniające inspektora pracy do przeprowadzania kontroli przestrzegania prawa pracy oraz powiązania pomiędzy prawem krajowym a prawem międzynarodowym.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Teraz przechodzę do wykazania pełnej poprawności prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 marca 2010 r. sygn. akt III S.A./Kr 1002/09, w którym stwierdzono, że do kontroli prawa pracy i legalności zatrudnienia ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie znajduje w ogóle zastosowania.

W związku z nadal trwającymi wątpliwościami i rozbieżnościami interpretacyjnymi, w zakresie tego czy do kontroli prawa pracy stosuje się przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warto zwrócić uwagę na pewne aspekty tego problemu niedostrzeżone dotychczas przez doktrynę czy orzecznictwo sądowe.

Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy s.d.g. kontrolę działalności gospodarczej przedsiębiorców przeprowadza się na zasadach określonych w tej ustawie, chyba że zasady i tryb kontroli wynikają z:

  • bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego, albo
  • ratyfikowanych umów międzynarodowych.

Z tego zapisu można, stosując wykładnię gramatyczną, wyciągnąć wniosek, iż do kontroli prawa pracy nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ponieważ zasady i tryb kontroli prawa pracy wynikają z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji Nr 81 MOP.

Niestosowanie ustawy s.d.g. może przybierać charakter częściowy lub kompletny. Niektóre przepisy ustawy s.d.g. wyłączają stosowanie konkretnych jej postanowień, np. zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 79 ust. 1 ustawy s.d.g.), którego to zawiadomienia nie stosuje się, jeżeli kontrola ma być przeprowadzona na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej.

Jak wiadomo, Konwencja Nr 81 MOP jest ratyfikowaną umową międzynarodową, toteż zapis wskazanego przepisu należy pojmować w ten sposób, że wyłączenie powiadomienia o kontroli dotyczy jej prowadzenia na podstawie każdej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, bez względu na to czy zawiera ona zasady i tryb przeprowadzania kontroli, czy też takich postanowień nie zawiera.

Do kontroli prawa pracy wyłączenia z art. 79 ust. 2 ustawy s.d.g. stosować nie będziemy, ponieważ generalnie jej wyłączenie wynika z art. 77 ust. 1 tej ustawy.

Dodatkowym argumentem świadczącym o poprawnym kierunku takiej wykładni jest fakt, iż pomimo istniejących w ustawie s.d.g. wyłączeń stosowania niektórych instytucji prawnych w przypadku prowadzenia kontroli na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej, pozostałych postanowień tej ustawy, a więc tych, wobec których ustawodawca wyłączeń nie przewiduje, nie da się pogodzić z ustawą o PIP ani z Konwencją Nr 81 MOP.

Takim przepisem jest art. 80a ustawy s.d.g., który przewiduje, że kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez kontrolowanego.

Od tego obowiązku ustawa s.d.g. przewiduje odstępstwa w art. 84a i w art. 84aa, które jednak nie powołują się na ratyfikowane umowy międzynarodowe. Przepisu art. 80a ustawy s.d.g. nie da się jednak pogodzić zarówno z art. 24 ust. 1 ustawy o PIP, który przewiduje prawo do kontroli o każdej porze dnia i nocy, jak również z art. 12 ust. 1 Konwencji Nr 81 MOP, przewidującej jeszcze szersze uprawnienia kontrolne inspektora pracy.

W konsekwencji, wobec braku możliwości pogodzenia treści ustawy s.d.g. z przepisami ustawy o PIP oraz z Konwencją Nr 81 MOP, zasadność interpretacji art. 77 ust. 1 ustawy s.d.g. wskazującej na całkowite wyłączenie jej postanowień w zakresie kontroli prawa pracy jawi się jako oczywista.

Dodać przy tym trzeba, że nawet komentatorzy ustawy s.d.g. nie przewidują, aby art. 77 ust. 2 ustawy s.d.g. wyłączał całkowicie zasadę lex specialis derogat legi generali [łac. ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną].

Przeciwnie, Sergiusz Szuster w komentarzu do art. 77 ustawy s.d.g. w części trzeciej stwierdza, że zasada ta będzie znajdowała zastosowanie do ustaw wydanych po wejściu w życie ustawy s.d.g. (por. „LexOmega”, komentarz do art. 77 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.).

Taka właśnie sytuacja ma miejsce w przypadku ustawy o PIP pochodzącej z 2007 r., podczas gdy ustawa s.d.g. jest wcześniejszym aktem prawnym z 2004 r. zarówno co do daty uchwalenia jej, jak i co do daty wejścia w życie.

Reasumując, podkreślić trzeba, że ustawa s.d.g. stanowi szczególnie niefortunnie skonstruowany akt prawny, budzący wiele wątpliwości interpretacyjnych i kontrowersji wykładniowych.

W zakresie kontroli przepisów prawa pracy i legalności zatrudnienia dokonywanych przez inspektora pracy podzielić należy w pełni pogląd wyrażony w prawomocnym wyroku WSA w Krakowie z dnia 11 marca 2010 r. sygn. akt III S.A./Kr 1002/09, zgodnie z którym do kontroli prawa pracy oraz legalności zatrudnienia przepisów ustawy s.d.g. nie stosuje się w ogóle.

Podane w uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia motywy zostały dodatkowo wzmocnione omówionymi w niniejszym artykule argumentami na rzecz wyłączenia stosowania ustawy s.d.g. w zakresie kontroli prawa pracy i legalności zatrudnienia.

Łącznie cała ta argumentacja w pełni uzasadnia twierdzenie, że do kontroli prawa pracy i legalności zatrudnienia przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie znajdują w ogóle zastosowania.

Oznacza to w konsekwencji, że przedsiębiorcy kontrolowanemu przez inspektora pracy w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy lub w zakresie kontroli legalności zatrudnienia nie przysługuje sprzeciw, o którym mowa w ustawie s.d.g.

W przypadku natomiast złożenia takiego sprzeciwu powinien on być rozpatrzony przez okręgowego inspektora pracy jako skarga na czynności inspektora pracy. Brak jest natomiast podstaw prawnych ku temu, aby pismo pracodawcy nazwane sprzeciwem rozpatrywać w trybie ustaw s.d.g., ponieważ wydane w tym trybie postanowienie musi następnie zostać dotknięte wadą rażącego naruszenia prawa wobec wydania postanowienia bez podstawy prawnej.

W celu wyeliminowania wątpliwości w omawianym zakresie Główny Inspektor Pracy powinien zweryfikować treść pouczenia dołączanego do upoważnienia do kontroli przedsiębiorcy, jak również na swojej stronie internetowej powinien zamieścić szczegółowe wyjaśnienie omawiające wszystkie aspekty zagadnień na styku kontroli prowadzonych przez inspektorów pracy w relacji do obowiązujących przepisów, w tym w relacji do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »