Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

GLOSA do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2002 r., I PK 49/02, OSN z 2004 r. Nr 13, poz. 220 - ponowne wypowiedzenie umowy

Tadeusz M. Nycz • Opublikowane: 2005-03-21

Teza rozstrzygnięcia

1.  Pracodawca, który wypowiedział umowę o pracę, może do czasu rozwiązania stosunku pracy dokonać ponownego jej wypowiedzenia, bez potrzeby uzyskania zgody pracownika na cofniecie wcześniejszego wypowiedzenia.

2.  Prawomocne zakończenie postępowania w sprawie z odwołania pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę nie jest warunkiem dopuszczalności ponownego jej wypowiedzenia.

Przesłanki stanu faktycznego

 

Powódka zatrudniona była na czas nie określony w zakładzie pracy działającym w ramach umownie powierzonego mienia Skarbu Państwa. Umowa notarialna w sprawie czasowego przekazania mienia przewidywała, że do 18.12.2000 r. pracodawca nie będzie dokonywał wypowiedzeń umów o pracę.

Wypowiedzenie 3 miesięczne uzasadnione likwidacją stanowiska pracy wręczono powódce 6.11.2000 r. Sąd I instancji 23.01.2001 r. stwierdził bezskuteczność wypowiedzenia, przy czym wyrok ten uprawomocnił się 1 marca 2001 r.

Pozwany 21 lutego 2001 r. dokonał ponownego wypowiedzenia umowy o pracę bez uprzedniego uzyskania zgody pracownicy na cofnięcie poprzedniego oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Sąd II instancji oddalił apelację powódki, która od tego rozstrzygnięcia złożyła kasację.

Argumentacja Sądu Najwyższego

·  Pogląd wyrażony w uchwale SN z 23.10.1986 r. III PZP 62/86 (por. uchwałę SN z dnia 23.10.1986 r. III PZP 62/86, OSNCP 1987 r. nr 10, poz. 156), stwierdzający, że ponowne wypowiedzenie pracownikowi umowy o prace dokonane w okresie pierwszego wypowiedzenia przez zakład pracy, będący w błędnym przekonaniu, że wypowiedzenie wcześniejsze zostało skutecznie cofnięte, jest bezskuteczne, wynika z tezy wstępnej, zakładającej, iż skuteczne cofnięcie przez pracodawcę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika, pomimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia. Nie stanowi to przeszkody w ponownym dokonaniu czynności rozwiązującej stosunek pracy.

 

·  Zdaniem SN, bezprzedmiotowość drugiego w kolejności wypowiedzenia nie zachodzi, dopóki istnieje stosunek pracy, którego oświadczenie o wypowiedzeniu dotyczy. Niekwestionowanym w doktrynie i orzecznictwie poglądem jest dopuszczalność rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w okresie biegnącego wypowiedzenia.

 

·  Postawioną tezę można uzasadnić w różnych stanach faktycznych. Po pierwsze, gdy pracodawca sam uzna dokonane wypowiedzenie za formalnie wadliwe, wówczas ponowne wypowiedzenie spełnia funkcję korygującą wady. Po drugie, gdy ponowne wypowiedzenie następuje z innej przyczyny. Po trzecie, gdy ponowne wypowiedzenie następuje z tej samej przyczyny ale w innych okolicznościach faktycznych i prawnych, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

 

·  Brak zgody pracownika na cofniecie pierwotnego wypowiedzenia sprawia, że każde z wypowiedzeń żyje swoim własnym życiem i wywołuje skutki prawne, jak również każde z nich może być oddzielnie zaskarżone.

 

·  Przepisy prawa pracy nie wprowadzają zakazu wypowiedzenia umowy o pracę po uprzednim jej wypowiedzeniu a przed rozwiązaniem stosunku pracy.

 

Ocena rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego

Teza nr 2 glosowanego wyroku jest w pełni słuszna. Podzielić trzeba pogląd SN, iż prawomocne zakończenie postępowania w sprawie z odwołania pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę nie jest warunkiem dopuszczalności ponownego jej wypowiedzenia. Argumentacja przemawiająca za ta tezą, nie uzasadnia jednak twierdzenia zawartego w tezie nr 1.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23.10.1986 r. III PZP 62/86, zasadnie uznał, że skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika, pomimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia do sądu oraz, że ponowne wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę dokonane w okresie pierwszego wypowiedzenia przez pracodawcę będącego w błędnym przekonaniu, że wypowiedzenie wcześniejsze zostało skutecznie cofnięte, jest bezskuteczne.

Wyrok ten spotkał się z aprobująca glosą T. Zielińskiego, który szczegółowo wyjaśnił niedopuszczalność dokonania wypowiedzenia umowy o pracę w okresie już biegnącego wypowiedzenia(por. T. Zieliński Glosa do uchwały SN z dnia 23.10.1986 r., III PZP 62/86, OSNCP 1987 r. nr 10, poz. 156, OSP z 1987/10/184).

Zdaniem T. Zielińskiego, pomimo braku w przepisach Kodeksu pracy wyraźnego zakazu dokonywania wypowiedzenia w okresie już biegnącego wypowiedzenia, złożenie takiego oświadczenia woli byłoby wadliwe, z uwagi na to, że pierwsze z tych wypowiedzeń wywołuje skutek prawny w postaci rozwiązania stosunku pracy i dlatego dalszy byt prawny drugiego wypowiedzenia jest niepewny.

T. Zieliński tłumaczy, że gdyby drugie wypowiedzenie miało wywoływać skutki prawne, to trzeba by uznać, że takie drugie wypowiedzenie stanowi jednocześnie ofertę nawiązania następnego stosunku pracy i równocześnie kolejne wypowiedzenie umowy o pracę. Dla takiej wykładni brak jednak przejrzystości systemowej.

Teza nr 1 glosowanego wyroku byłaby do zaakceptowania, gdyby SN uznał, że w konkretnej sprawie nie jest konieczna wyraźna zgoda pracownika na cofnięcie pierwszego wypowiedzenia, lecz wystarczająca jest zgoda dorozumiana, wynikająca z określonego, ustalonego w toku procesu stanu faktycznego. Taka teza byłaby do obrony, z uwagi na to, że oświadczenie woli może być przejawione w dowolnej formie, byle w taki sposób aby dostatecznie przejawiało wolę składającego to oświadczenie (art. 60 K.c. przez art. 300 K.p.).

Z całokształtu uzasadnienia glosowanego wyroku wynika, że SN uważa za oczywiście zbędną zgodę pracownika na cofnięcie pierwszego wypowiedzenia, pod którym to stwierdzeniem rozumie także zgodę dorozumianą. W tych warunkach nawet wielowątkowe zapewnienia, że takiemu drugiemu wypowiedzeniu nie sprzeciwiają się ani racje prawne, ani logiczne, ani funkcjonalne, ani teleologiczne, ani nawet aksjologiczne są niestety twierdzeniem bez pokrycia, gdyż problemem nie do rozwiązania logicznego jest kwestia bytu stosunku pracy.

Jeżeli bowiem stosunek pracy rozwiąże się z upływem pierwszego wypowiedzenia, to drugie wypowiedzenie nie może wywołać skutków prawnych, czyli innymi słowy, wbrew zapewnieniom SN oba takie wypowiedzenia nie mogą żyć własnym oddzielnym życiem, ponieważ pierwsze z nich z ustaniem stosunku pracy niweczy skutki prawne drugiego.

Nietrafny jest argument SN, który na poparcie swoich tez wykładniowych powołuje się, że zgodnie z ukształtowanymi poglądami w orzecznictwie sądowym dopuszczalne jest w okresie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanie rozwiązania bezzwłocznego stosunku pracy. Rzeczywiście taki pogląd jest powszechnie ukształtowany nie tylko w orzecznictwie ale także w doktrynie prawa pracy.

Rzecz jednak w tym, że w razie rozwiązania bezzwłocznego stosunku pracy w okresie biegnącego wypowiedzenia, nie powstaje żaden problem dotyczący bytu stosunku pracy, ponieważ umowa o pracę ulega rozwiązaniu przed upływem okresu wypowiedzenia i tym samym skutki wypowiedzenia zostają zniweczone. Stosunek pracy ustaje więc w wyniku tego drugiego w kolejności czasowej oświadczenia woli.

Z dniem ustania stosunku pracy pracownik otrzyma świadectwo pracy i wszystko jest w porządku, gdyż oświadczenie bezzwłoczne o rozwiązaniu stosunku pracy przez wcześniejsze rozwiązanie umowy uchyli skutki dokonanego wcześnie wypowiedzenia. W przypadku ponownego wypowiedzenia umowy o pracę, to drugie wypowiedzenie złożone w czasie biegu okresu wypowiedzenia pierwszego oświadczenia, nie zniweczy skutków pierwszego wypowiedzenia, gdyż umowa rozwiąże się z upływem biegu okresu pierwszego wypowiedzenia.

Tym samym swoista „bezprzedmiotowość” drugiego wypowiedzenia polegać będzie na tym, że to oświadczenie woli nie może skutecznie wywołać skutków prawnych, ponieważ poprawnie umowa nie rozwiąże się z upływem drugiego okresu wypowiedzenia, lecz z upływem pierwszego okresu wypowiedzenia. 

Sąd Najwyższy przytoczył na poparcie swojego twierdzenia istotne argumenty przemawiające za potrzebą możliwości ponownego wypowiedzenia umowy w trakcie biegu okresu wypowiedzenia wynikającego z pierwszego wypowiedzenia, lecz niestety nie sprawdził na dowolnym przykładzie, czy postawiona teza jest prawdziwa w sensie wynikających z niej konsekwencji prawnych.

Załóżmy, że w styczniu 2005 r. pracownik otrzymał wypowiedzenie 1 miesięczne. Pracodawca zorientował się, że  popełnił formalne błędy w tym oświadczeniu woli i w lutym br. ponownie wypowiedział pracownikowi umowę też za 1 miesięcznym okresem wypowiedzenia.

W podanym stanie faktycznym umowa o prace rozwiąże się w dniu 28 lutego 2005 r. W konsekwencji, drugie w kolejności wypowiedzenie nie może wywołać skutku prawnego w postaci rozwiązania stosunku pracy, gdyż stosunek ten rozwiąże się jeszcze przed upływem okresu tego drugiego wypowiedzenia. Wypowiedzenie złożone w lutym br. skutkowałoby rozwiązaniem umowy z dniem 31 marca 2005 r. a skoro w tym dniu stosunek pracy już nie istnieje, to oczywiście do tego skutku dojść nie może.

Zdarzają się w orzecznictwie sądów czasami oczywiste pomyłki, gdyż aksjomatem jest twierdzenie, że nie myli się tylko ten, kto nic nie robi. Gorzej jednak jest wówczas, gdy analizujący rozstrzygnięcie przedstawiciele doktryny prawa pracy bezkrytycznie aprobują takie oczywiste pomyłki, bo to już źle świadczy o poziomie i rzetelności publikowanych w periodykach prawniczych opracowań.

Zabiegu takiego dokonała, w interesującym zresztą przeglądzie orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego instytucji wypowiedzenia, M. Gersdorf, niestety nie poddając analizie skutków prawnych wynikających z glosowanego wyroku (por. M. Gersdorf „Okres wypowiedzenia w orzecznictwie Sądu Najwyższego”, PiZS 2005/2/24).

Reasumując, poprawna teza glosowanego rozstrzygnięcia powinna brzmieć: Pracodawca, który wypowiedział umowę o pracę, nie może do czasu rozwiązania stosunku pracy dokonać ponownego jej wypowiedzenia, bez uzyskania zgody pracownika na cofniecie wcześniejszego wypowiedzenia.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »