Biegły w postępowaniu przed inspektorem pracy – część 3

W pierwszej części omówiłem ogólne zagadnienia wskazujące na potrzebę występowania biegłego w postępowaniu administracyjnym toczonym przez inspektora pracy na podstawie art. 11a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, z późn. zm.).

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

W drugiej części scharakteryzowałem specyficzny tryb postępowania kontrolnego i równolegle administracyjnoprawnego toczonego w związku z potrzebą wydania takiej decyzji administracyjnej.

Powołanie biegłego przez inspektora pracy dla celów wydania decyzji na podstawie art. 11a ustawy o PIP powinno nastąpić w drodze postanowienia (art. 123 § 1 w związku z art. 84 § 1 K.p.a.), w którym należy w szczególności:

• sprecyzować dokładnie pytania, na które biegły powinien w pisemnej opinii odpowiedzieć;
• pouczyć biegłego o prawach i obowiązkach wynikających z art. 83 K.p.a., a także o odpowiedzialności z art. 233 § 4 K.k., zgodnie z którym za przedstawienie opinii fałszywej grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.

Do funkcji biegłego w postępowaniu przed inspektorem pracy należałoby preferować osoby wpisane na listę odpowiedniego sądu okręgowego w charakterze biegłych sądowych. Biegłym może być także osoba niebędąca biegłym sądowym, jeżeli organ administracji ustali, że ta osoba posiada odpowiednią wiedzę dla celów wydania potrzebnej opinii.

W razie gdy biegły nie jest wpisany na listę biegłych sądowych, inspektor pracy powinien w postanowieniu krótko uzasadnić okoliczności wskazujące na to, że wybrana osoba posiada wymaganą wiedzę do wydania wnioskowanej opinii.

Biegły powinien mieć zapewniony wgląd do zebranego dotychczas przez inspektora pracy materiału dowodowego oraz możliwość otrzymywania kserokopii potrzebnych do wydania opinii materiałów dowodowych.

Po sporządzeniu opinii przez biegłego powinna ona zostać przyjęta przez inspektora pracy w formie postanowienia określającego również dalszą czynność procesową, polegającą na doręczeniu kopii opinii wszystkim stronom postępowania administracyjnego wraz z zakreśleniem im terminu do ustosunkowania się do opinii.

Jeśli opinia biegłego będzie budzić wątpliwości choć jednej strony z grona wszystkich pracowników albo pracodawcy, wówczas inspektor pracy jest obowiązany wysłuchać wyjaśnień biegłego przy udziale wszystkich stron, względnie zlecić opinię uzupełniającą.

Do zlecenia uzupełniającej opinii stosuje się odpowiednio zasady dotyczące zlecenia opinii pierwszej, natomiast wysłuchanie biegłego powinno nastąpić przy udziale wszystkich stron postępowań, dla których opinia została sporządzona.

Realizując to zamierzenie, inspektor pracy powinien powiadomić strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z wyjaśnień biegłego co najmniej na 7 dni przed wyznaczonym terminem, zgodnie z art. 79 § 1 K.p.a.

Każda strona ma prawo brać udział w przeprowadzaniu dowodu w postaci wyjaśnień biegłego, a także ma prawo zadawać mu pytania oraz składać wyjaśnienia własne (art. 79 § 2 K.p.a.).

Wysłuchanie biegłego przy udziale wszystkich stron, które zdecydowały się uczestniczyć w tej czynności, powinno być odzwierciedlone w protokole, o którym mowa w art. 67 § 1 i 2 K.p.a.

Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby (art. 68 § 1 K.p.a.).

Art. 69 § 1 K.p.a. wymaga, aby protokół przesłuchania był odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej – w naszym przypadku biegłemu – niezwłocznie po złożeniu zeznania.

Z uwagi na toczenie podwójnego postępowania, to znaczy kontrolnego i administracyjnoprawnego, protokół z przesłuchania biegłego powinien stanowić załącznik do protokołu z kontroli inspektora pracy, jak również załącznikiem takim powinny być także inne dokumenty sporządzone dla celów toczonego postępowania administracyjnego o wydanie decyzji na podstawie art. 11a ustawy o PIP.

W konsekwencji, do treści protokołu z kontroli, a właściwie do treści załączników do tego protokołu, pracodawcy przysługuje prawo złożenia zastrzeżeń na zasadach przewidzianych w art. 31 ust. 4-6 cyt. ustawy o PIP.

Procedura ta, wynikająca z ustawy szczególnej w stosunku do Kodeksu postępowania administracyjnego, wyłącza ogólne zasady postępowania administracyjnego w tym dotyczące dalszego postępowania z protokołem, o którym mowa w art. 67-72 K.p.a.

Ogólne zasady związane z występowaniem biegłego w postępowaniu administracyjnym nie statuują opinii biegłego jako wiążącej dla organu wydającego decyzję. Opinia biegłego ma jednak walor poznawczy o tyle, że powinna wyjaśniać określone kwestie i w logicznym ciągu tłumaczyć sposób rozumowania biegłego.

Z tego powodu opinia biegłego nie może ograniczać się do samej odpowiedzi na postawione pytania, ale powinna posiadać uzasadnienie, oparte na podstawach logicznej dedukcji. Inspektor pracy może podzielić wnioski wynikające z opinii biegłego, ale nie musi.

Ma prawo nie zgodzić się z opinią biegłego i powołać kolejnego biegłego w tej samej sprawie. Może również poprzestać na zanegowaniu opinii biegłego, jeżeli stan faktyczny i opisowy oraz sposób konkluzji opinii pozwalają na uzasadnione zajęcie odmiennego stanowiska, umożliwiającego wydanie decyzji.

Opinia biegłego w postępowaniu z art. 11a ustawy o PIP nie może obejmować interpretacji obowiązujących przepisów prawa, gdyż co do zasady powinność ta ciąży na organie wydającym decyzję.

Biorąc to pod uwagę, zarzut strony dotyczący braku przytoczenia przez biegłego podstaw prawnych uzasadniających zaliczenie danego pracownika do grona osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie stanowi podstawy do skutecznego negowania opinii.

Zarzut taki może być natomiast skuteczny w razie wadliwego sporządzenia decyzji, w której uzasadnieniu inspektor pracy nie powoła odpowiedniej podstawy prawnej swego rozstrzygnięcia.

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o PIP organ I instancji nie jest zobowiązany sporządzać uzasadnienia faktycznego i prawnego, odpowiadającego pojęciowo art. 107 § 1 K.p.a., ponieważ wskazany przepis ustawy o PIP zwalnia go z tego obowiązku.

Jeżeli jednak strona odwoła się od decyzji inspektora pracy, to rozstrzygnięcie wydane przez okręgowego inspektora pracy w wyniku rozpatrzenia tego odwołania winno spełniać warunki przewidziane w art. 107 § 1 K.p.a., a zatem musi posiadać uzasadnienie faktyczne i prawne.

W praktyce jednak decyzje inspektora pracy wydawane na podstawie art. 11a ustawy o PIP zawierają uzasadnienie po to, aby szczególnie pracownik jako strona postępowania orientował się co do motywów, jakimi kierował się organ wydający rozstrzygnięcie.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>