Zmiany w przepisach bhp – część 3

Nowelizacja art. 237 K.p. spowodowała wydanie przez Radę Ministrów rozporządzenia z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870), które obowiązuje od 3 lipca 2009 r.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Nowe rozporządzenie konieczne było ze względu na gruntowną nowelizację art. 237 K.p., a także w celu wyeliminowania niepotrzebnych wątpliwości interpretacyjnych na tle poprzedniego rozporządzenia, z którego treści ustawodawca m.in. przeniósł do Kodeksu pracy obowiązek przechowywania przez 10 lat dokumentacji powypadkowej.

Rozporządzenie z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy wprowadziło ponadto jedną istotną zmianę. Otóż poprzednie rozporządzenie przewidywało, że jeżeli wypadek nastąpił na terenie innego pracodawcy, wówczas ten podmiot mógł na wniosek macierzystego pracodawcy przeprowadzać postępowanie powypadkowe, łącznie z zatwierdzeniem protokołu powypadkowego.

W obecnym brzemieniu rozporządzenie nie przewiduje zatwierdzania protokołu wypadkowego przez pracodawcę, którego zespół powypadkowy ustala w zastępstwie okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, lecz zatwierdzenia tego dokonywać ma pracodawca osoby, która uległa wypadkowi.

Zmianę tę uznać należy za korzystną, ponieważ czynność dotycząca zatwierdzenia protokołu powypadkowego ma istotne znaczenie prawne dla pracodawcy pracownika poszkodowanego, toteż zapis poprzedni przewidujący, że protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca, którego zespół powypadkowy w zastępstwie przeprowadza ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, był wadliwy, gdyż wyłączał wpływ pracodawcy poszkodowanego pracownika na treść protokołu powypadkowego.

Treść tego protokołu i poszczególne jego zapisy mają istotne znaczenie dowodowe w tym sensie, że mogą rzutować na odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy wykraczającą poza odszkodowania ubezpieczeniowe, które wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W tych warunkach podmiot obciążony możliwością dochodzenia od niego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, poprawnie w obecnym stanie prawnym, ma prawo decydować o treści protokołu powypadkowego jako strona zainteresowana.

Kolejną zmianą w omawianym zakresie jest nowa treść art. 237¹ § 1 K.p., który obecnie przewiduje, że pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 3 K.p., przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach.

Zmiana tego przepisu związana jest nie tylko z nową podstawą prawną wykazu chorób zawodowych, gdyż obecnie jest to art. 237 § 1 pkt 3, a poprzednio był art. 237 § 1 pkt 2 K.p., ale także z nieco zmienioną stylistycznie treścią tego przepisu.

W poprzednim brzmieniu w art. 237¹ § 1 K.p. istniało sformułowanie „z tego tytułu”, którego w obecnym przepisie brak. Zmiana ta, moim zdaniem, ma charakter jedynie doprecyzowujący i nie powoduje odmiennej od dotychczasowej wykładni tego artykułu.

W szczególności nadal niezależnie od świadczeń ubezpieczeniowych pracownik ma prawo dochodzić roszczeń pozaubezpieczeniowych na zasadzie stosowanych odpowiednio przez art. 300 K.p. przepisów Kodeksu cywilnego.

Likwidacja zwrotu „z tego tytułu” może jedynie świadczyć o zamiarze eliminacji przez ustawodawcę wątpliwości interpretacyjnych na tle prawa pracownika do dochodzenia roszczeń pozaubezpieczeniowych.

Zwrot „z tego tytułu”, bez analizy całokształtu systemu legislacyjnego w tym zakresie, prowadził niektórych komentatorów do poglądu, jakoby pracownik nie miał prawa dochodzić obecnie roszczeń pozaubezpieczeniowych, co było wykładnią błędną w świetle jednoznacznego orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na kształtujące się jednolite orzecznictwo Sądu Najwyższego, który dochodzenie roszczeń pozaubezpieczeniowych uważa za oczywiste prawo pracownika.

Dochodzenie roszczeń pozaubezpieczeniowych następuje jednak na zasadzie odpowiedniego zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego, toteż odpowiedzialność pracodawcy opiera się głównie na zawinieniu w sferze niedopełnienia obowiązków w zakresie bhp.

Ciężar dowodu dotyczący naruszenia określonych przepisów bhp i ich związku ze szkodą, jakiej doznał pracownik w wyniku zaistniałego wypadku przy pracy, obciąża w całości poszkodowanego. Biorąc to pod uwagę, treść dokumentacji powypadkowej wyświetlającej wszystkie istotne okoliczności dotyczące danego zdarzenia ma podstawowe znaczenie właśnie dla celów dochodzenia roszczeń pozaubezpieczeniowych.

Poszkodowany w wyniku wypadku przy pracy pracownik powinien zatem dokładnie przeczytać protokół powypadkowy i nie koncentrować się jedynie na tym, czy dane zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy. Ta ostatnia okoliczność jest rzecz jasna bardzo ważna, ale nie mniejsze znaczenie posiada poprawność całej dokumentacji powypadkowej, ponieważ jej treścią Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest związany.

Z tego powodu może się zdarzyć, że wypadek uznany przez pracodawcę zostanie zakwestionowany przez ZUS i bez procesu sądowego pracownik żadnego odszkodowania nie dostanie.

Konieczność przeprowadzenia dokładnej analizy treści protokołu powypadkowego dotyczy zarówno samego zainteresowanego pracownika, który uległ wypadkowi, jak i – w przypadku zdarzenia śmiertelnego – pozostałej po nim rodziny, uprawnionej do określonych świadczeń.

Sam poszkodowany zna najczęściej przebieg wypadku, toteż może ewentualnie wnosić uwagi czy zastrzeżenia do treści dokumentacji powypadkowej. Inaczej jest z pozostałą po pracowniku rodziną, która oczywiście tych okoliczności nie zna.

W obu jednak przypadkach wskazane jest zasięgnięcie opinii Państwowej Inspekcji Pracy, w przypadku gdy treść protokołu wzbudza jakiekolwiek wątpliwości. Pamiętać trzeba o tym, że upływ czasu działa na niekorzyść osób uprawnionych do należności powypadkowych.

Szczególne znaczenie okoliczność ta posiada w razie zamiaru dochodzenia roszczeń pozaubezpieczeniowych, ponieważ dochodzący tych roszczeń musi w pełni udowodnić wszelkie istotne okoliczności, w tym związek przyczynowo-skutkowy między naruszeniem konkretnych przepisów bhp a zaistniałym zdarzeniem wypadkowym i w następstwie tego związek taki z powstałą szkodą.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>