Zmiany w ustawie o PIP – część 3

W art. 23 ust. 1 pkt 3 i pkt 9 ustawy o PIP poszerzono kompetencje kontrolne, obejmując nimi także osoby korzystające z usług agencji zatrudnienia. Natomiast w art. 24 ust. 2 przewidziano, że kontrolę przeprowadza się po okazaniu legitymacji służbowej potwierdzającej tożsamość i uprawnienia inspektora pracy lub innego upoważnionego pracownika PIP.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

To ostatnie rozwiązanie pozostaje nadal w sprzeczności z regułami Konwencji Nr 81 MOP (Dz. U. z 1997 r. Nr 72, poz. 450). Chodzi w szczególności o to, że Konwencja Nr 81 nie ogranicza inspektora pracy do przeprowadzenia kontroli po okazaniu legitymacji służbowej, czy też innego upoważnienia, lecz przewiduje, że kontrolujący zaopatrzony w odpowiednie pełnomocnictwa ma prawo do podejmowania szeroko ujętych czynności względem podmiotu kontrolowanego (por. art. 12 ust. 1 Konwencji Nr 81 MOP).

Z zapisu tego wynika, że inspektor pracy jest uprawniony do kontroli, jeśli posiada określone pełnomocnictwa. Konwencja milczy o obowiązku uprzedniego okazania tych pełnomocnictw podmiotowi kontrolowanemu.

Oznacza to, że kontrola legalności czynności inspektora pracy może być dokonywana po ich przeprowadzeniu. Taka konstrukcja uprawnień inspektorów pracy pozostaje w zgodzie systemowej z postanowieniami Konwencji Nr 81 MOP.

W szczególności, skoro inspektorzy pracy są upoważnieni do przeprowadzenia kontroli bez uprzedzenia oraz o każdej porze dnia i nocy, to takie uprawnienie logicznie nie może być poprzedzone obowiązkiem uprzedniego wylegitymowania się.

W ustawie o PIP istnieją zatem oczywiste logiczne sprzeczności. Nie można przecież przeprowadzać kontroli bez uprzedzenia, jeśli przed podjęciem tych czynności trzeba się podmiotowi kontrolowanemu wylegitymować.

Biorąc pod uwagę, że Konwencja Nr 81 MOP – w razie jej sprzeczności z ustawą krajową – ma pierwszeństwo stosowania na podstawie art. 91 ust. 2 Konstytucji RP, art. 24 ust. 2 ustawy o PIP uznać należy za nieobowiązujący.

Nonsensowność tego przepisu ustawy o PIP widać ponadto w sposób oczywisty na tle kompetencji kontrolnych inspekcji pracy w zakresie legalności zatrudnienia. Trudno bowiem, aby kontrola legalności zatrudnienia poprzedzana była wylegitymowaniem się inspektora pracy przed podmiotem kontrolowanym.

Taki system kontroli legalności zatrudnienia nazwać można albo kompletną pozoracją tego zadania, albo oczywistym błędem legislacyjnym bardzo niekorzystnie świadczącym o ustawodawcy, który dokonał już 9 nowelizacji ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. i nadal nie dostrzegł tej oczywistej niespójności logicznej.

Z praktycznego punktu widzenia uznać należy, że poprawnym jest postępowanie, w ramach którego inspektor pracy legitymuje się pracodawcy, jeśli kontrolę rozpoczyna od spotkania z nim lub jego przedstawicielem.

W innych przypadkach, zarówno kontroli legalności zatrudnienia jak i szeroko rozumianej kontroli prawa pracy, w tym bhp, wylegitymowanie się przez inspektora pracy powinno nastąpić w momencie pierwszego kontaktu z pracodawcą lub upoważnioną przez niego osobą.

Jeżeli takiej upoważnionej przez pracodawcę osoby nie ma, inspektor pracy, kontrolując warunki pracy np. na budowie, rzecz jasna, nie będzie się legitymował szeregowym pracownikom.

Nie ma oczywiście przeszkód, aby kontrolujący pokazał legitymację służbową szeregowemu pracownikowi, co z praktycznego punktu widzenia jest nawet wskazane, ale w ocenie legalności postępowania organu PIP ta czynność jest bez znaczenia.

Art. 31 ust. 2 pkt 10 ustawy uzupełniono o zapis przewidujący, że protokół z kontroli powinien zawierać, obok treści decyzji ustnych, także treść poleceń ustnych. W obu przypadkach, gdy likwidacja naruszeń prawa nastąpi w czasie kontroli, w protokole powinien się znaleźć stosowny zapis na ten temat.

Zważywszy na to, że integralną częścią protokołu kontroli są jego załączniki, zapisy o wydanych decyzjach lub poleceniach ustnych mogą zostać odnotowane w załącznikach do protokołu. Formalne uzupełnienie treści ustawy nastąpiło w art. 33 ust. 1 pkt 2, w którym – obok wystąpienia – zapisano polecenie, jako specyficzny środek działań pokontrolnych.

Ustawodawca, nowelizując art. 34, istotnie zmienił wymogi proceduralne decyzji wydawanych przez organy PIP. Przede wszystkim ustalono, że decyzje, o których mowa w art. 11 pkt 1-7 i art. 11a ustawy, wydaje się w formie pisemnej lub stanowiącej wpis do dziennika budowy.

Konstrukcja tego przepisu jest wadliwa o tyle, że trudno sobie wyobrazić wydanie decyzji, o której mowa w art. 11a ustawy o PIP, w formie wpisu do dziennika budowy. Zakres regulacji decyzyjnej nie pozostaje bowiem w żadnym związku logicznym z treścią informacji zapisywanych w dziennikach budowy.

Decyzje pisemne i wydawane w formie wpisu do dziennika budowy powinny zawierać:

• oznaczenie organu PIP,
• datę wydania,
• oznaczenie strony lub stron,
• powołanie podstawy prawnej,
• rozstrzygnięcie,
• termin usunięcia stwierdzonych uchybień,
• pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

Wszystkie decyzje wydawane przez organy PIP w I instancji nie muszą zatem posiadać uzasadnienia faktycznego i uzasadnienia prawnego, co stanowi generalne odstępstwo od wymagań art. 107 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Nie ma oczywiście przeszkód, aby w szczególności nakaz płacowy, czy decyzja wydana na podstawie art. 11a ustawy posiadały uzasadnienie. Obecne brzmienie omawianego art. 34 ustawy jest sformułowaniem skonstruowanym poprawnie, gdyż pod pojęciem rozstrzygnięcia należy rozumieć sentencję decyzji.

Można mieć oczywiście wątpliwości, czy nakaz wydawany na podstawie art. 11a ustawy słusznie został pozbawiony wymogu uzasadnienia, ale nic nie leży na przeszkodzie, aby inspektorzy pracy sporządzali choćby skrótowe uzasadnienie, pozwalające zwłaszcza pracownikowi zorientować się, jakie były motywy rozstrzygnięcia I instancji.

Uchylenie obowiązku zamieszczania uzasadnienia decyzji wyeliminuje natomiast te środki zaskarżenia, które opierały się wyłącznie na zarzutach o charakterze formalnym, abstrahujące od meritum zagadnienia.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>