Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Autor: Łukasz Obrał
Osoby niepełnosprawne cieszą się wieloma uprawnieniami w związku z ich zatrudnieniem. Uprawnienia te określone zostały w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z późn. zm.). Uprawnienia te wiążą się głównie z czasem pracy osoby niepełnosprawnej, dodatkowym urlopem wypoczynkowym, płatnym zwolnieniem od pracy, a także z prawem do dodatkowej przerwy w pracy.
Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>
Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Jeżeli jednak osoba niepełnosprawna posiada znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, jej czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Stosowanie obniżonych norm czasu pracy dla osób niepełnosprawnych nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
Aby osoba niepełnosprawna mogła pracować w obniżonym wymiarze czasu, powinna przedstawić pracodawcy orzeczenie o niepełnosprawności. Obniżony wymiar czasu obowiązuje od dnia następnego po przedstawieniu pracodawcy stosownego orzeczenia.
Obniżenie wymiaru czasu pracy dla osoby niepełnosprawnej nie wiąże się z obniżeniem wynagrodzenia, ponieważ godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywanej pracy, przy przejściu na niższe normy czasu pracy ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm.
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniana w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
Powyższych zasad dotyczących czasu pracy osób niepełnosprawnych nie stosuje się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz w sytuacji, gdy lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub – w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę, na wniosek niepełnosprawnego pracownika.
Osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowych.
Należy pamiętać, że prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego osoba niepełnosprawna nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu, w którym zaliczono ją do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Jeżeli jednak pracownik niepełnosprawny w stopniu znacznym lub umiarkowanym ma prawo do dodatkowego urlopu na podstawie innych przepisów, to dodatkowy urlop z tytułu niepełnosprawności nie przysługuje mu, chyba że wymiar urlopu dodatkowego przysługującego na podstawie odrębnych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych.
Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy na czas turnusu rehabilitacyjnego lub wykonania badań specjalistycznych oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Podstawą wypłaty wynagrodzenia za zwolnienie od pracy – udzielone na czas uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym – jest przedłożony pracodawcy dokument, który potwierdza pobyt na turnusie, wystawiony przez organizatora turnusu.
Łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy na czas uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
Każda osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Dodatkowa przerwa przysługuje niezależnie od przerwy w pracy określonej w art. 134 Kodeksu pracy. Jeżeli więc dobowy wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego wynosi co najmniej 6 godzin, ma on prawo do 30 min. przerwy w pracy – 15 min. na podstawie art. 134 K.p. i 15 min. na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku.
Wydzielenie odpowiedniego stanowiska pracy powinno nastąpić nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez pracownika gotowości przystąpienia do pracy.
Pracodawca nie ma obowiązku wydzielenia lub zorganizowania odpowiedniego stanowiska pracy dla osoby, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości. Naruszenie przepisów bhp przez pracownika na przykład z powodu jego nietrzeźwości winno być udowodnione przez pracodawcę.
Niekiedy niepełnosprawny nie informuje pracodawcy o tym, iż posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, obawiając się, że korzystanie z uprawnień spowoduje zwolnienie z pracy lub inne reperkusje ze strony pracodawcy. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z praw pracownika niepełnosprawnego w żadnym wypadku nie może być powodem do wypowiedzenia umowy o pracę, czy też rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Przypadek takiego traktowania, zgodnie z art. 113 K.p. byłby poczytany jako dyskryminacja w zatrudnieniu.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>
Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy