Decyzja płacowa inspektora pracy 2

Do czasu ostateczności decyzji płacowej upływ terminu przedawnienia podniesiony przez pracodawcę ma wpływ na poprawność wydania nakazu płacowego i dlatego rzutuje na egzystencję tego rozstrzygnięcia w tym sensie, że określona należność nie może być przedmiotem nakazu płacowego.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Powstaje natomiast pytanie, jaki wpływ na ostateczny lub prawomocny nakaz płacowy, w rozumieniu odpowiednio art. 16 i art. 269 K.p.a., posiada przedawnienie roszczeń, o którym mowa w art. 291 § 1 K.p.?

Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 13 lutego 2008 r. sygn. akt SK 5/07 stwierdził, że postępowanie zmierzające do wydania nakazu płacowego jest całkowicie odrębną procedurą od postępowania w sprawie takiego roszczenia toczonego przed sądem pracy.

W konsekwencji, taka rozdzielność i niezależność tych obu postępowań, realizowanych na podstawie odrębnych gałęzi prawa, prowadzi również do tego, że instytucje prawne tych obu sfer nie mogą wpływać na poprawność w naszym przypadku ostatecznej decyzji i legalność dalszego trybu jej wykonania w drodze egzekucji administracyjnej.

Innymi słowy, jeżeli nakaz płacowy jest ostateczny (lub później prawomocny), to instytucja przedawnienia roszczeń o wynagrodzenie, będące przedmiotem nakazu płacowego, nie wywołuje już jakichkolwiek skutków prawnych dla poprawności trybu egzekucyjnego nakazu płacowego.

Nie ma podstaw prawnych ku temu, aby po ustaleniu ostateczności nakazu płacowego, podniesiony przez pracodawcę zarzut przedawnienia roszczenia, które nastąpiło po stwierdzeniu ostateczności nakazu, mógł powodować uchylenie tego nakazu.

Zgodnie z art. 16 K.p.a., kreującego zasadę trwałości decyzji administracyjnej, uchylenie bądź zmiana decyzji ostatecznej jest dopuszczalne wyłącznie na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Jedynym przepisem Kodeksu postępowania administracyjnej, który mógłby być brany pod uwagę przy ocenie tego zagadnienia jest art. 162 § 1 pkt. 1.

W myśl tego przepisu, organ który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa, albo, gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony.

W omawianym przypadku, nie ma przepisu prawa, który nakazywałby wygaśnięcie takiej decyzji. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji nie leży również w interesie społecznym, skoro ustawodawca zdecydował się nadać organom Państwowej Inspekcji Pracy uprawnienie do wydania nakazu płacowego, pomimo istnienia trybu dochodzenia roszczeń przed sądem pracy.

Nonsensownym logicznie wyjaśnieniem byłoby stosowanie w tym przypadku instytucji przedawnienia roszczeń względem należności będącej przedmiotem nakazu płacowego, gdyż tym samym nadane dodatkowe uprawnienie organom PIP, zmierzające do praworządności w tym zakresie byłoby bezpodstawnie ograniczane.

Ocena, czy podstawą stwierdzenia wygaśnięcia decyzji może być interes strony, winna być dokonana na tle orzecznictwa sądowego wyjaśniającego szczegółowe przesłanki, które muszą zaistnieć, aby można było legalnie podjąć decyzję na podstawie art. 162 § 1 pkt. 1 K.p.a.

Niezależnie od tego, w pierwszym rzędzie trzeba oprzeć się na poglądach Trybunału Konstytucyjnego, kreującego wykładnię całkowitej odrębności tych postępowań, czyli postępowania o wydanie decyzji płacowej i postępowania przed sądem pracy.

Odrębność ta prowadzi do wniosku, iż instytucje prawa pracy w zakresie dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy nie są koherentne z problematyką administracyjnoprawną i dlatego brak jest możliwości wpływu instytucji przedawnienia roszczeń na ostateczną decyzję administracyjną.

O ile podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia o konkretne wynagrodzenie uniemożliwia inspektorowi pracy wydanie nakazu płacowego z uwagi na brak zaistnienia przesłanki należnego, bezspornego wynagrodzenia, o tyle podniesienie przesłanki przedawnienia, która wystąpiła już po ustaleniu ostateczności decyzji płacowej, nie ma wpływu na legalność tej decyzji, gdyż termin przedawnienia nie upłynął przed dniem ostateczności decyzji.

Mamy, zatem do czynienia z legalną decyzją płacową, na którą instytucja przedawnienia roszczeń mogłaby mieć ewentualny wpływ, ale tylko pod warunkiem prawidłowego jej zastosowania, czyli gdyby przedawnienie roszczeń mogło być uwzględniane z urzędu, a nie na zarzut.

Zgodnie z ukształtowanym poglądem tak orzecznictwa jak i komentatorów prawa pracy, przedawnienie roszczeń może być uwzględniane w prawie pracy jedynie na zarzut pracodawcy, a nie z urzędu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1998 r. III ZP 50/97, OSNAPiUS 1998/18/534, oraz z dnia 10 maja 2000 r. III ZP 13/00, OSNAPiUS 2000/23/846, a także  Lex, komentarz do art. 291 K.p. autorstwa Katarzyny Gonery oraz Anny Kosut).

W konsekwencji, inspektor pracy z urzędu nie może uwzględniać upływu terminu przedawnienia roszczenia będącego przedmiotem nakazu placowego, gdyż takie działanie byłoby prawnie nielegalne.

W przypadku, gdy pracodawca podniesie zarzut przedawnienia, przekazując stosowny wniosek inspektorowi pracy, zarzut ten także nie może być uwzględniony, gdyż podniesienie przedawnienia roszczeń wywołuje skutki prawne wówczas, gdy jest podniesione względem drugiej strony kontraktu, czyli w tym przypadku względem pracownika.

Pracownik, jak już wyjaśnił Trybunał Konstytucyjny nie jest stroną w postępowaniu o wydanie nakazu płacowego, toteż zarzut ten nie będzie podniesiony ani bezpośrednio, ani pośrednio względem pracownika, tak jak to ma miejsce w sądzie pracy, gdzie dochodzi pośrednio do podniesienia zarzutu przedawnienia roszczeń, czyli za pośrednictwem sądu.

W konsekwencji, ze względu na odrębność procedury administracyjnoprawnej i procedury cywilnej, znajdującej zastosowanie w przypadku rozstrzygania sporów ze stosunku pracy, nie ma możliwości wpływu instytucji przedawnienia roszczeń na poprawność nakazu płacowego i legalność trybu egzekucji administracyjnej.

Widać tutaj wyraźnie, że z chwilą, gdy nakaz płacowy staje się decyzją ostateczną, żadne okoliczności przedmiotowe, poza wykonaniem nakazu, nie mają wpływu na dalszy tok postępowania egzekucyjnego, zmierzającego do wymuszenia wykonania tej decyzji przez zobowiązany podmiot.

Oczywiście przesłanka podmiotowa może uzasadniać wygaśnięcie nakazu płacowego, w przypadku, gdy adresat decyzji utraci podmiotowość pracodawcy. W takiej sytuacji inspektor pracy jest obowiązany tak na wniosek, jak i z urzędu, jeśli taką informację poweźmie, wydać decyzję na podstawie art. 162 § 1 pkt. 1 K.p.a. o wygaśnięciu nakazu płacowego. (c.d.n.)

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>