Wykonywanie zawodu fizjoterapeuty

Zawód fizjoterapeuty w Polsce wykonuje coraz liczniejsza grupa zawodowa, jednakże regulacje prawne dotyczące wykonywania tego zawodu pozostawiają spore wątpliwości*. Należy podkreślić, że w zasadzie brak jest aktów prawnych określających status prawny oraz wykonywanie zawodu fizjoterapeuty. Ponadto obowiązujące akty prawne są niedostosowane do zmian, które zaszły w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w systemie opieki zdrowotnej w Polsce. W szczególności w tym zakresie wskazać należy obowiązującą regulację w zakresie odpowiedzialności zawodowej fizjoterapeuty.

W zakresie obowiązujących regulacji związanych z wykonywaniem zawodu fizjoterapeuty wskazać należy, że art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej definiuje pojęcie osoby wykonującej zawód medyczny, przez którą należy rozumieć osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Do grupy zawodów medycznych, których status zawodowy regulują odrębne przepisy należy zaliczyć lekarzy (w tym lekarzy dentystów), pielęgniarki, położne, farmaceutów, diagnostów laboratoryjnych oraz felczerów. Tylko ta grupa zawodowa ma również „prawo wykonywania zawodu”, które jest wymagane celem podjęcia pracy zawodowej.

Wspomnieć należy, iż poza zakresem regulacji znalazły się więc pozostałe zawody medyczne. Nieuregulowany status mają zawody asystentki dentystycznej, dietetyka, higienistki dentystycznej, logopedy, masażysty, opiekuna medycznego, ortoptystki, protetyka słuchu, psychoterapeuty, ratownika medycznego, technika dentystycznego, technika elektroradiologa, technika farmaceutycznego, technika ortopedy oraz terapeuty zajęciowego.

Ponadto na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania zawód fizjoterapeuty został wpisany pod pozycją 228301, natomiast pod pozycją 325401 wpisano technika fizjoterapii jako zawód zaliczany do grupy techników fizjoterapii i masażystów.

Klasyfikacja zawodów i specjalności dokonana w tym rozporządzeniu została oparta na systemie takich pojęć jak zawód, specjalność, umiejętności oraz kwalifikacje zawodowe.

W załączniku do rozporządzenia zawód określono jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Ponadto wykonywanie zawodu ma stanowić również źródło dochodów. Określono również, iż zawód może dzielić się na specjalności.

Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Grupa ta obejmuje zawody wymagające posiadania wysokiego poziomu wiedzy zawodowej, umiejętności oraz doświadczenia w zakresie nauk technicznych, przyrodniczych, społecznych, humanistycznych i pokrewnych. Podkreślić jednak należy, iż w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania nie zaliczono fizjoterapeutów do grupy specjalistów.

Zauważyć należy, iż w § 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 września 2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia ustalono wykaz podstawowych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty, gdzie w pkt.2 znajduje się fizjoterapia. Załącznik Nr 1 do powyższego rozporządzenia określa, iż do specjalizacji może przystąpić jedynie osoba, która uzyskała tytuł zawodowy na kierunku fizjoterapia (rehabilitacja ruchowa).

Ponadto na podstawie rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych specjalistyczne usługi mogą być świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu do których zaliczono fizjoterapeutów. W § 2 pkt 3 rozporządzenia określono, że za specjalistyczne usługi wykonywane przez fizjoterapeutę należy przyjąć rehabilitację fizyczną i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu w zakresie nieobjętym przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (a więc poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego) zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii.

A zatem należy zauważyć niedoprecyzowanie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, które nie zalicza fizjoterapeutów do grupy specjalistów.

Z taryfikatora kwalifikacyjnego stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 marca 1999r.w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej wynika, że w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej nie istnieje stanowisko fizjoterapeuty.

W systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego wymagane kwalifikacje do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez fizjoterapeutów oraz zakres wykonywanych przez nich świadczeń określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej. W załączniku nr 1 do rozporządzenia zawierającym wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej określono m.in., że do wykonywania zabiegów fizjoterapeutycznych (kinezyterapia) uprawnionymi są osoby, które:

• rozpoczęły po dniu 31 grudnia 1997 r. studia wyższe na kierunku fizjoterapia, zgodnie ze standardami kształcenia określonymi w odrębnych przepisach, i uzyskały tytuł licencjata lub magistra na tym kierunku;
• rozpoczęły przed dniem 1 stycznia 1998 r. studia wyższe na kierunku rehabilitacja ruchowa i uzyskały tytuł magistra na tym kierunku,
• rozpoczęły przed dniem 1 stycznia 1998 r. studia wyższe w Akademii Wychowania Fizycznego i uzyskała tytuł magistra oraz ukończyła specjalizację I lub II stopnia w dziedzinie rehabilitacji ruchowej
• rozpoczęły przed dniem 1 stycznia 1980 r. studia wyższe na kierunku wychowanie fizyczne i uzyskała tytuł magistra na tym kierunku oraz ukończyła w ramach studiów dwuletnią specjalizację z zakresu gimnastyki leczniczej lub rehabilitacji ruchowej, potwierdzoną legitymacją instruktora rehabilitacji ruchowej lub gimnastyki leczniczej,
• rozpoczęły przed dniem 1 stycznia 1980 r. studia wyższe na kierunku wychowanie fizyczne i uzyskały tytuł magistra na tym kierunku oraz ukończyła trzymiesięczny kurs specjalizacyjny z rehabilitacji,
• ukończyły szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskały tytułu zawodowy technik fizjoterapii .

W przypadku wykonywania zabiegów masażu uprawnionymi są również osoby prowadzące fizjoterapię oraz osoby, które uzyskały dyplom technika masażysty po ukończeniu technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej.

Natomiast w przypadku fizjoterapii realizowanej w warunkach domowych uprawnionym to wykonywania wizyt fizjoterapeutycznych jest specjalista w dziedzinie fizjoterapii. Uprawnioną osobą do wykonywania zabiegów fizjoterapeutycznych w ramach fizjoterapii domowej jest osoba prowadząca fizjoterapię oraz personel realizujący zabiegi masażu: osoba prowadząca fizjoterapię lub masażysta. Wskazać należy, iż przedmiotowe rozporządzenie nie definiuje pojęcia osoby prowadzącej fizjoterapię.

Jak widać z powyższego, obecnie nie ma jednoznacznych uregulowań dla zawodu fizjoterapeuty, a ukończenie studiów na tym kierunku póki co daje możliwość wolnego wykonywania tego zawodu. Pragnę jednak podkreślić, ze w Sejmie trwają prace nad projektem ustawy o fizjoterapeutach i jeśli projekt wejdzie w życie, wykonywanie zawodu fizjoterapeuty może zostać poważnie ograniczone.

* Stan prawny z dnia 1.12.2014 r.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼