Indywidualne porady prawne
• Autor: Monika Cieszyńska
Żona prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od ponad dwóch lat (doradztwo). Od początku tego roku jest równocześnie zatrudniona na umowę o pracę, na część etatu, i z tego tytułu opłacane jest ubezpieczenie. Kilkanaście dni temu urodziła dziecko. Pracodawca chce wysłać ją na urlop macierzyński. Czy to konieczne? Jak wówczas prowadzić działalność gospodarczą pobierając jednocześnie zasiłek? Czy żona może w tym czasie wystawiać faktury VAT? Czy pracodawca musi zgłosić do ZUS urodzenie dziecka i urlop macierzyński żony? Mam zamiar ubezpieczyć dziecko w swoim zakładzie pracy.
Urlop macierzyński, na pierwsze dziecko, trwa 18 tygodni (126 dni) i nie można z niego zrezygnować. Jeśli Pana żona jeszcze przed porodem nie zaczęła urlopu macierzyńskiego należy przyjąć, że rozpoczyna się on z dniem porodu. Ustawodawca przesądził bowiem, że pierwszy dzień urlopu macierzyńskiego nie może przypadać później niż na dzień porodu. Matka dziecka musi wykorzystać urlop macierzyński w wymiarze co najmniej 14 tygodni po porodzie. W takim wypadku niewykorzystany zasiłek przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka bezpośrednio po dacie rezygnacji przez matkę. Ubezpieczona do wniosku w sprawie rezygnacji z pozostałej części zasiłku powinna dołączyć zaświadczenie płatnika składek ojca, potwierdzające datę rozpoczęcia przez niego pobierania zasiłku (bezpośrednio po terminie jej rezygnacji). Jeżeli ojciec dziecka nie może lub nie chce skorzystać z części zasiłku macierzyńskiego, matka musi osobiście wykorzystać go w całości.
Nie ma żadnych przeszkód, by prowadzić działalność gospodarczą mimo pobierania zasiłku macierzyńskiego. O działalności należy jednak obowiązkowo powiadomić pracodawcę gdyż pracownica prowadząca w czasie urlopu macierzyńskiego działalność gospodarczą nie podlega w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej – osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Obowiązek ten istnieje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zakończenia jej wykonywania (wyrejestrowania z ewidencji). Jeżeli więc osoba prowadząca działalność gospodarczą i jednocześnie pobierająca zasiłek macierzyński z tytułu zatrudnienia nie wyrejestrowała działalności gospodarczej z ewidencji, powinna opłacać składki na ZUS z racji jej prowadzenia. Prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej należy obowiązkowo opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest w takim wypadku dobrowolne.
O prowadzeniu działalności gospodarczej na zasiłku trzeba powiadomić pracodawcę, ponieważ nie podlega ona w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z racji pobierania zasiłku. Na podstawie tego zawiadomienia zakład zaprzestaje ją wykazywać w imiennych raportach miesięcznych jako osobę przebywającą na urlopie macierzyńskim. Przerywa też naliczanie za nią składek, które finansuje budżet państwa.
Artykuł 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych mówi, że osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym lub pobierania zasiłku macierzyńskiego tylko wówczas, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. W przypadku Pana żony będzie dodatkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych – działalność gospodarcza, który wyprzedza obowiązek Skarbu Państwa. Okres wypłacania zasiłku macierzyńskiego jest okresem składkowym. Składki z tytułu przebywania na zasiłku macierzyńskim są opłacane przez Skarb Państwa, jeśli nie ma innego tytułu do ubezpieczenia.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Monika Cieszyńska
Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu, nr wpisu TR-871. Absolwentka prawa Katedry Praw Człowieka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie rodzinnym i opiekuńczym oraz karnym – udzieliła dotąd porad setkom naszych klientów, w których życie często niesłusznie wtargnęła policja i prokuratura, a wielu rodzinom pomogła rozwiązać burzliwe niekiedy konflikty małżeńskie i opiekuńcze (opieka nad dziećmi, alimenty, widzenia z dziećmi). Posiada licencję zarządcy nieruchomości (nr licencji 20460). W kręgu jej zainteresowań znajdują się również zagadnienia prawa spółdzielczego.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy