Umowy o pracę pracowników niepełnozatrudnionych

Czy pracownik ma obowiązek podpisania ustaleń uzupełniających treść umowy zawartej na 1/2 etatu?

Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 14.11.2003 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy...Dz. U. Nr 213, poz. 2081, strony trwających w dniu 1 stycznia br. umów o prace przewidujących zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, w terminie 3 miesięcy uzupełnią umowy o ustalenia wynikające z art. 151 § 5 Kodeksu pracy czyli w terminie do 1.04. 2004 r.

Z tak skonstruowanego zapisu, wynikają jedynie „pobożne życzenia” ustawodawcy, ponieważ wskazane w art. 151 § 5 K.p. ustalenie ma wejść do treści umowy o pracę. Wymaga to, zgodnego oświadczenia woli obu stron (art. 11 K.p.). Jeżeli pracownik nie zgodzi się na dokonanie takich ustaleń, to do nich dojść nie może.

Bezpodstawne jest twierdzenie o obowiązku podpisania ustaleń, już nie mówiąc o straszeniu. Pracodawca powinien zaproponować negocjacje, nie ma natomiast prawa do narzucania pracownikowi czegokolwiek, z powołaniem się na cyt. art. 17 przepisów przejściowych.

Jeżeli pracownik zatrudniony np. w wymiarze ½ etatu nie wyrazi zgody na ustalenia, o których mowa w art. 151 § 5 K.p., to konsekwencją tego faktu będzie to, że każda godzina pracy przepracowana ponad umówiony wymiar czasu pracy będzie godziną nadliczbową.

Twierdzenie, że brak zgody pracownika na dokonanie ustaleń, o których mowa w art. 151 § 5 K.p., powoduje, iż każda godzina przepracowana np. ponad ½ etatu nie jest godziną nadliczbowa, jest błędne. Gdyby tak miało być, wówczas pracownik miałby prawo odmówić wykonywania pracy ponad umówiony rozmiar zatrudnienia, powołując się na art.100 § 1 K.p.

Polecenie pracy ponad umówiony rozmiar określony w treści umowy o pracę, jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy praca taka ma charakter pracy w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1, zdanie drugie K.p.).

Założenie, że praca ponad np. wymiar ½ etatu nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, automatycznie eliminuje możliwość zatrudnienia pracownika ponad ten umówiony wymiar, ponieważ pracownik nie wyraził na to zgody w treści umowy, a polecenie dotyczące pracy musi być zgodne z treścią umowy (art. 100 § 1 K.p.). Jedyne legalne odstępstwo od treści umowy daje nam art. 151 § 1 zdanie drugie K.p. przewidujący właśnie dopuszczalność pracy w godzinach nadliczbowych.

Wyeliminowanie w tych warunkach pojęcia pracy w godzinach nadliczbowych prowadzi do powstania sprzeczności nie do pogodzenia. Nie można się zgodzić z tym, aby pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy był gorzej traktowany aniżeli zatrudniony na pełnym etacie, gdyż z założenia jest to sprzeczne z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu.

Godziny nadliczbowe przy zatrudnieniu w niepełnym wymiarze czasu

Z drugiej strony niedopuszczalne systemowo jest także twierdzenie, że pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy nie może być zatrudniony w godzinach nadliczbowych. Oczywiście, że może. Posługując się zasadą równego traktowania w zatrudnieniu, do takiego pracownika powinny być dostosowane limity zatrudniania w godzinach nadliczbowych. Przykładowo, w sytuacji ½ etatu, powszechny limit roczny godzin nadliczbowych powinien wynosić, w świetle art. 151 § 3 K.p. 75 godzin (150 x ½).

W przypadku wydłużenia dopuszczalnego limitu godzin nadliczbowych, do pracownika nie pełno etatowego należałoby stosować limit proporcjonalny do rozmiaru jego zatrudnienia.

Jeżeli pracownik umówi się z pracodawcą, że przepracuje jeszcze 10 godzin ponad ½ etatu, to praca wykraczająca poza ½ etatu i owe 10 godzin będzie oczywiście pracą w godzinach nadliczbowych. Praca w granicach wskazanych 10 godzin nie ma charakteru godzin nadliczbowych, ponieważ pracownik wyraził zgodę na takie rozwiązanie, które ustawodawca w art. 151 § 5 K.p. wyraźnie dopuszcza.

Odmienne tłumaczenie omawianych zagadnień, w zetknięciu z praktyką, nie rozwiązuje podstawowego problemu zatrudnienia w godzinach nadliczbowych pracowników niepełnozatrudnionych i dlatego, w świetle zasad prawa pracy, jest błędne. 

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼